W dniu 8 lutego 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat dr. Pawła Rutkiewicza pt: „Historyczne hutnictwo żelaza jako przyczyna wielkoskalowych zmian środowiska w wybranych zlewniach rzecznych – zapis w rzeźbie terenu i w osadach”.
Referat dotyczył rekonstrukcji wpływu historycznego hutnictwa żelaza na środowisko przyrodnicze w oparciu o analizę rzeźby terenu i osadów na wybranych obszarach zlewni Czarnej (Koneckiej), Małej Panwi i Kłodnicy. Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że najpowszechniej występującymi formami powstałymi po historycznym hutnictwie są pozostałości po mielerzach, które identyfikować można na podstawie cieniowanych modeli rzeźby terenu oraz w trakcie badań terenowych. W badanych zlewniach rzek zidentyfikowano łącznie 208 085 form po mielerzach. W niewielkiej ilości zachowały się, także dawne groble spiętrzające wody na potrzeby zakładów hutniczych. Datowanie radiowęglowe wskazują na pochodzenie form pohutniczych z okresu XVII-XIX wiek. W pojedynczych przypadkach datowania wskazują na funkcjonowanie działalności hutniczej nawet kilkaset lat wcześniej. Na podstawie analizy antrakologicznej ustalono, że do wypału węgla drzewnego używano zarówno gatunków drzew iglastych jak i liściastych. Głównie, jednak bazowano na gatunkach iglastych. Oszacowano, że na przestrzeni wieków w mielerzach mogło być wypalone nawet około 42 657 425 m3 drewna. Ilość zidentyfikowanych form po mielerzach, a także objętość pozyskanego do wypału drewna świadczy o bardzo dużej skali produkcji hutniczej na badanych obszarach oraz bardzo dużym wpływie na zbiorowiska leśne. Ponadto, nadmierna eksploatacja lasów mogła powodować negatywne skutki środowiskowe, takie jak intensyfikacja powodzi w wyniku zaburzenia naturalnej retencji i zwiększeniu odpływu powierzchniowego oraz uruchomieniu procesów eolicznych na odlesionych obszarach piaszczystych.
O geologii regionu świętokrzyskiego i nie tylko
Wirtualna wycieczka do Zachełmia
Projekty unijne