30 grudnia 2020 r. około 4 nad ranem miało miejsce bardzo duże osunięcie ziemi w miejscowości Ask położonej 25 km na północny wschód od Oslo (gmina Gjerdrum). Przebieg zdarzenia był nagły, a osuwisko osiągnęło długość około 700 m i szerokość 300 m. Zniszczonych zostało 9 budynków mieszkalnych i 6 innych budynków – zapadły się one w niszę powstałą w wyniku kolapsu powierzchni terenu wywołanego upłynnieniem skał podłoża. Niestety, co najmniej siedem osób zginęło, dziesięć zostało rannych, a trzy uznano za zaginione. Ewakuowano ponad 1000 osób, a docelowo 1500 mieszkańców będzie musiało opuścić strefę zagrożenia.
Do osunięcia się ziemni doszło o godzinie 03.59 w nocy z wtorku na środę w Ask w gminie Gjerdrum. Fot. Fredrik Hagen (NTB). Źródło: https://www.nettavisen.no
Według Norwegian Water Resources and Energy Directorate (NVE), odpowiedzialnej za oceny zagrożeń i wydawanie ostrzeżeń osuwiskowych, osuwisko jest aktywne i będzie się powiększać. Należy zaznaczyć, że norweskie służby przygotowane są na tego typu zdarzenia.
Obszar, w którym nastąpiło osunięcie zaliczany jest do 5 - najwyższej klasy ryzyka, a teren w Ask do 4 klasy. W rejonie tym w ostatnich latach dochodziło już do katastrofalnych osuwisk i ofiar śmiertelnych. NVE podaje, że należy się spodziewać większej ilości takich zdarzeń w najbliższych latach.
W rejonie tym w ostatnich latach dochodziło już do katastrofalnych osuwisk i ofiar śmiertelnych. NVE podaje, że należy się spodziewać większej ilości takich zdarzeń w najbliższych latach.
Katastrofalny przebieg zdarzenia i znaczne rozmiary osuwiska wynikają z faktu, że osunięciu uległy utwory typu „quick clay”, które są bardzo wrażliwe na oddziaływanie wody. Osuwiska w tych utworach są trudne do przewidzenia i stanowią duże zagrożenie w krajach Skandynawskich, Rosji Kanadzie i na Alasce. Podobne wydarzenie miało miejsce w czerwcu w Kråkenes (północna Norwegia). Szczegóły tamtego zdarzenia i opis utworów typu „quick clay” znajdują się na stronie: https://www.pgi.gov.pl/osuwiska/sopo-aktualnosci/szczegoly/12382-osuwisko-w-norwegii.html
Tekst i mapa: Rafał Sikora
Źródła:
- https://www.nrk.no/
- https://www.bbc.com/news/world-europe-55484627
- https://www.nytimes.com/2020/12/30/world/europe/norway-landslide.html
- https://www.cbsnews.com/news/norway-landslide-destroyed-homes-missing-injured-2020-12-30/
- https://blogs.agu.org/landslideblog/2020/12/30/gjerdrum-1/
