Ponad 70 kolejnych zapadlisk w Trzebini rozpoznali eksperci z Centrum Geozagrożeń Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego. Kilkadziesiąt z nich powstało tylko w ciągu trzech ostatnich lat. Najbardziej zagrożone są cmentarz, ogródki działkowe i nasyp kolejowy – wynika ze wstępnego raportu opracowanego przez Centrum na zlecenie Głównego Geologa Kraju.
Skala zagrożenia dla miasta jest o wiele większa niż dotąd oceniano. Na obszarze o powierzchni zaledwie 32 ha – obejmującym trzebiński cmentarz i jego najbliższe otoczenie – geolodzy z Centrum Geozagrożeń zinwentaryzowali ponad 90 zapadlisk. Dynamika ich rozwoju jest co najmniej niepokojąca – tylko w latach 2019 – 2022 na tym niewielkim terenie powstało 26 zapadlisk, z czego 12 wcześniej nie rejestrowanych.
Raport opracowany przez Centrum Geozagrożeń i Oddział Górnośląski PIG-PIB został zaprezentowany w połowie marca na posiedzeniu Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. W spotkaniu uczestniczyli dr Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju i podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, wojewoda Łukasz Kmita, eksperci z PIG-PIB oraz Akademii Górniczo Hutniczej, eksperci ze Spółki Restrukturyzacji Górnictwa S.A. a także przedstawiciele innych instytucji i firm zaangażowanych w badanie lub usuwanie skutków zapadlisk.
Specjaliści z PIG-PIB wyjaśnili, że znaczna część zapadlisk w rejonie cmentarza to stare formy, które zostały wcześniej zasypane, a w ostatnim czasie uaktywniły się ponownie.
Wypełnione wodą zapadlisko w rejonie osiedla Trentowiec
– Częściowo te zapadliska pokrywają się z tymi, które były odnotowane na zdjęciach lotniczych z lat 60. XX wieku. Dzisiaj mogą podlegać reaktywacji, czyli ponownemu uruchomieniu się, ale sporo z nich jest całkowicie nowych – dodał podczas prezentacji raportu Główny Geolog Kraju dr Piotr Dziadzio.
Inwentaryzacja i szczegółowe rozpoznanie tych reaktywowanych zapadlisk pozwoli na dokładniejsze wyznaczanie terenów najbardziej zagrożonych takimi deformacjami. Na razie zaliczono do nich południową część cmentarza i ogródków działkowych oraz nasyp kolejowy linii Trzebinia Siersza – Elektrownia Siersza.
Obraz uzyskany w wyniku naziemnego skanowania laserowego przeprowadzonego przy linii kolejowej
Zapadliska to tzw. deformacje nieciągłe. Jednak obszar Trzebini podlega także deformacjom ciągłym, np. obniżaniu terenu, które było notowane w przeszłości. Obecnie rejestruje się tam niewielkie wypiętrzanie niektórych rejonów, związane najprawdopodobniej z podnoszeniem się zwierciadła wód gruntowych.
Badania nad zapadliskami, a szczególnie ich rozpoznawanie i monitoring będą kontynuowane przez PIG-PIB. Obecnie trwają kartograficzne prace terenowe. Na stronie internetowej Centrum Geozagrożeń uruchomiony został dedykowany serwis informacyjny poświęcony tym deformacjom (https://www.pgi.gov.pl/zapadliska).
Zapadnięty szyb Wanda
Jest tam już dostępny Raport wstępny z prac analitycznych o deformacjach terenu w Trzebini (obszar cmentarza komunalnego przy ulicy Jana Pawła II w Trzebini i tereny przyległe) oraz materiały umożliwiające przeglądanie wyników w przeglądarce mapowej PIG-PIB (https://geologia.pgi.gov.pl/zapadliska). Serwis będzie uzupełniany o kolejne informacje wraz z postępem badań. Już teraz można także zgłaszać zapadliska państwowej służbie geologicznej za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonicznie (adres i numery telefonów znajdują się pod tekstem).
Badania zapadlisk na obszarze oddziaływania KWK Siersza w Trzebini są prowadzone przez Centrum Gerozagrożeń i Oddział Górnośląski PIG-PIB na zlecenie podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Głównego Geologa Kraju dr. Piotra Dziadzio, w ramach zadań państwowej służby geologicznej pn. „Wsparcie działań Ministra właściwego ds. środowiska oraz innych organów administracji państwowej w postaci: ekspertyz, opinii, analiz, raportów, recenzji, prezentacji i innych w zakresie geologii” oraz „Interferometryczny Monitoring Powierzchni Terenu Polski (InMoTeP) - etap II”. Oba zadania finansowane są ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zgłaszanie zapadlisk:
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
tel. 12 290 1385 (Kraków); 22 45 92 224 (Warszawa)
geozagrozenia.pgi.gov.pl
Tekst: zespół Centrum Geozagrożeń
Zdjęcia: Marcin Wódka, Zbigniew Perski, Mariusz Zając
