Dr inż. Mateusz Damrat z Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB uczestniczył w ekspedycji naukowej na wyspy Spitsbergen i Ziemię Księcia Karola. Celem wyjazdu zespołu pod kierownictwem Katarzyny Dragańskiej-Deja (Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk), w skład którego wszedł również Kajetan Deja (Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk), było przeprowadzenie badań terenowych zawiesin mineralnych w wodach roztopowych wypływających z lodowców do fiordów. Wyjazd miał miejsce w dniach 24 lipca -13 sierpnia 2018 r.
W czasie wyjazdu prowadzono prace terenowe w rejonie fiordu Hornsund (Południowy Spitsbergen), do którego uchodzą liczne lodowce. W Hornsundzie od lat działa Polska Stacja Polarna im. Stanisława Siedleckiego (hornsund.igf.edu.pl/), z której gościnności korzystał zespół. W drugiej części wyprawy udało się rozszerzyć poligon badawczy o dane terenowe dla lodowców znajdujących się na Ziemi Księcia Karola (Zachodni Svalbard). Wyniki projektu uzupełniają dane zebrane z pokładu R/V Oceania w rejonie fiordu Kongsfjorden oraz zdobyte podczas zeszłorocznej ekspedycji.
Wyjazd odbył się w ramach projektu badawczego finansowanego przez NCN „Zdalna identyfikacja zmian koncentracji zawiesiny węglanowej w fiordach Spitsbergenu” (2015/19/N/ST10/01659).
Ekipa badaczy w drodze do źródła wypływu lodowcowego (fot. Kajetan Deja)
Prowadzone badania koncentrowały się na badaniach właściwości fizycznych (w szczególności optycznych) i chemicznych zawiesin dostarczanych przez wody roztopowe do fiordów. Użycie łodzi pontonowej umożliwiło przeprowadzenie pomiarów w pobliżu czół lodowców, które są bezpośrednim źródłem zawiesiny. Większe jednostki pływające nie mogłyby zostać użyte do takich pomiarów ze względu na często nieznaną batymetrię w pobliżu regresywnych jęzorów lodowcowych. Wyniki pochodzące z badań in situ będą odniesione do pomiarów satelitarnych. Porównanie i przeliczenie zależności ma w przyszłości pozwolić lepiej interpretować dane pochodzące z obrazowania satelitarnego. W ramach prac terenowych prowadzono też bardziej ekologiczne badania związane z szacowaniem obecności mikroplastików i plastików w osadach brzegowych.
Zespół na pontonie przed czołem Lodowca Samarinbreen (od prawej: Katarzyna Dragańska-Deja, Kajetan Deja i Mateusz Damrat) (fot. Kajetan Deja)
Widok z lotu ptaka na ujście potoku lodowcowego do wód fiordu (fot. Kajetan Deja)
Pomiarów dokonano za pomocą sondy CTD z dodatkowym czujnikiem określającym koncentrację zawiesiny (mętność) (fot. Kajetan Deja)
Zestaw urządzeń potrzebnych do obsługi radiometru (fot. Kajetan Deja)
Urządzenie LISST mierzące rozkład cząstek zawieszonych przed opuszczeniem na pomiar (fot. Kajetan Deja)
Pomiary wykonywane po intensywnym cieleniu się lodowca (fot. Kajetan Deja)
Autor: Mateusz Damrat
Zdjęcia: Kajetan Deja
