Dostęp do aktualnej informacji przestrzennej obejmującej dane geologiczne i geośrodowiskowe ma ogromne znaczenie w funkcjonowaniu państwa, jego gospodarki i obywateli. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB prowadzi obecnie prace pilotażowe nad nową formą udostępniania informacji geologicznej z wykorzystaniem platformy Portal for ArcGIS firmy ESRI, będącej rozszerzeniem do rozwiązania ArcGIS Server.
Podstawowe cele wdrożenia Portalu for ArcGIS w PIG-PIB to:
- udostępnianie informacji geologicznej przez PIG-PIB dla użytkowników zewnętrznych i pracowników Instytutu,
- integracja rozproszonych zasobów danych przestrzennych w ramach wspólnej platformy GIS,
- ułatwienia w gromadzeniu danych geologicznych podczas prac terenowych przez pracowników PIG-PIB,
- popularyzacja wiedzy dotyczącej geologii i geośrodowiska.
Pierwszym i głównym celem wdrażanego projektu jest ułatwienie dostępu do informacji geologicznej dla szerokiego grona odbiorców takich jak: jednostki administracji rządowej i samorządowej, instytucje naukowe, obywatele, przedsiębiorcy. Rezultatem tych prac powinna być poprawa jakości i efektywności prezentowanych zbiorów danych, dostępnych w internetowych aplikacjach mapowych umożliwiających wyszukiwanie i analizowanie informacji przestrzennej.
Portal for ArcGIS jest platformą pozwalającą w prosty i przyjazny sposób tworzyć i publikować mapy oraz aplikacje internetowe. Oferuje te same narzędzia tworzenia i udostępniania zasobów mapowych w sieci, co ArcGIS Online, z tą różnicą, że wszystkie komponenty zainstalowane są na serwerach PIG-PIB. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest budowanie aplikacji mapowych przez użytkowników nieposiadających wiedzy programistycznej za pomocą prostych w obsłudze kreatorów lub szablonów aplikacyjnych.
Istnieje również możliwość tworzenia specjalistycznych, dedykowanych aplikacji o rozszerzonej funkcjonalności, takich jak zaawansowane analizy przestrzenne czy rozbudowane zapytania atrybutowe.
Nowy portal danych przestrzennych PIG-PIB, w skrócie Portal GEOLOGIA, dostępny pod adresem: https://geologia.pgi.gov.pl/arcgis
Widok witryny Portal danych przestrzennych PIG-PIB
Podstawową aplikacją mapową Portalu GEOLOGIA jest aplikacja „Dane Przestrzenne PIG-PIB”, która oparta jest na szablonie aplikacji Story Map – kolekcje. Szablon ten pozwala za pomocą zakładek przedstawić serię map oraz aplikacji mapowych zintegrowanych w jednej aplikacji internetowej. Aplikacja „Dane Przestrzenne PIG-PIB” dostępna jest pod adresem: https://geologia.pgi.gov.pl
Poszczególne zakładki aplikacji reprezentują różne dziedziny geologii:
- Mapy geologiczne – opracowania kartograficzne: geologiczne mapy przeglądowe, mapy arkuszowe,
- Wody podziemne – dane hydrogeologiczne, takie jak: Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP), Monitoring wód podziemnych (MWP), Jednolite części wód podziemnych (JCWPd),
- Surowce mineralne – dane z bazy surowców mineralnych MIDAS, obszary przetargowe dla węglowodorów, obszary perspektywiczne i prognostyczne kopalin, odpady wydobywcze,
- Otwory wiertnicze – dane otworowe z baz CBDG, CBDH i BDGI, punkty dokumentacyjne SMGP, profilowania inwestycji liniowych,
- Geozagrożenia – osuwiska i tereny zagrożone ruchami masowymi, obszary zagrożone podtopieniami, informacja o obiektach uciążliwych dla środowiska,
- Geologia Bałtyku – mapy geologiczne Bałtyku i strefy przybrzeżnej,
- Geofizyka – dane sejsmiczne, magnetyka, grawimetria, sondowania geoelektryczne,
- Geochemia – ocena stanu środowiska naturalnego, zagrożenia antropogeniczne,
- Budownictwo – atlasy geologiczno-inżynierskie, inwestycje transportowe,
- Geoturystyka – mapy geologiczno-turystyczne, geostanowiska, jaskinie Polski.
Widok aplikacji uruchomionej w komputerze stacjonarnym
Widok aplikacji w telefonie
Każda zakładka to osobna, dedykowana aplikacja mapowa zawierająca zdefiniowany zestaw map tematycznych z konkretnej dziedziny geologii.
Podstawowe elementy każdej aplikacji to okno mapy, wyświetlające mapę zapisaną w witrynie Portalu GEOLOGIA oraz widżety, czyli elementy graficznego interfejsu użytkownika, zwiększające funkcjonalność aplikacji.
Większość aplikacji zawiera podobny zestaw widżetów, takich jak:
- Dodaj dane – umożliwia użytkownikom dodawanie danych do mapy przez wyszukiwanie warstw w usłudze ArcGIS Online lub w witrynie Portalu PIG-PIB,
- Lista warstw – wyświetla listę warstw tematycznych w aplikacji,
- Legenda – wyświetla legendę dla widocznych warstw na mapie,
- Pomiar – umożliwia mierzenie obszaru poligonu, długości linii lub wyszukiwanie współrzędnych punktu,
- Wyszukiwanie – usługa geokodowania, wyszukiwanie lokalizacji i obiektów na mapie,
- Analiza zdarzeń – umożliwia lokalizowanie zdarzeń na mapie oraz analizowanie informacji z różnych warstw obiektowych w określonej odległości od zdarzenia,
- Zapytanie – wyszukiwanie danych atrybutowych i przestrzennych z warstw tematycznych poprzez realizację zdefiniowanego wcześniej zapytania,
- Zaznacz – umożliwia interaktywne wybieranie obiektów na mapie oraz wykonywanie działań na wybranych obiektach,
- Tabela atrybutów – wyświetla widok tabelaryczny atrybutów warstw tematycznych,
- Pomoc – szczegółowy opis działania aplikacji.
W zależności od specyfiki warstw tematycznych zestaw widżetów może być inny dla konkretnej aplikacji.
Oprócz podstawowej aplikacji mapowej w witrynie Portalu GEOLOGIA udostępniono szereg aplikacji tematycznych o większym zakresie informacyjnym lub dotyczących specyficznych zagadnień geośrodowiskowych:
- Waterprotect,
- Mapa zakryta Szczegółowej mapy geologicznej Tatr w wersji 3D,
- Odpady wydobywcze i przemysłowe,
- Geologia samorządowa.
Wszystkie aplikacje udostępnione są w zakładce Galeria na stronie głównej Portalu GEOLOGIA.
Widok aplikacji 3D
Ponadto prowadzone są prace testowe nad aplikacjami umożliwiającymi gromadzenie i edycję danych podczas prac terenowych. Jedną z takich aplikacji jest Collector for ArcGIS, umożliwiający m.in. gromadzenie i aktualizowanie danych przy użyciu mapy lub urządzenia GPS oraz dołączanie zdjęć lub załączników graficznych do obiektów. Wykorzystanie tego typu rozwiązań powinno poprawić efektywność wykonywanych prac terenowych jak i zwiększyć dokładność danych przestrzennych.
Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, prowadząc działalność naukową oraz pełniąc zadania państwowej służby geologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej, gromadzi ogromne ilości danych geologicznych z terenu całego kraju. Aby uzyskać łatwy w odbiorze, a zarazem interesujący i bogaty w treść zasób danych, należy zastosować odpowiednie metody i narzędzia ich prezentacji. Portal for ArcGIS jest doskonałym rozwiązaniem do prezentacji przestrzennych danych geologicznych dla szerokiego grona odbiorców.
Tekst: Marek Adamski
