Seminarium informacyjne „Otworowe wymienniki ciepła – stan obecny, bariery i kierunki rozwoju”

Seminarium pt. Otworowe wymienniki ciepła – stan obecny, bariery i kierunki rozwoju odbyło się 25 czerwca 2019 r. w gmachu Muzeum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB w Warszawie. Wydarzenie stanowiło kontynuację udanego spotkania o tej samej tematyce, zorganizowanego w 2018 r. przez Instytut w ramach projektu GeoPLASMA-CE.

Tegoroczne seminarium przygotował Państwowy Instytut Geologiczny - PIB wraz z Polską Organizacją Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). W spotkaniu uczestniczyło ponad 20 przedstawicieli firm wykonujących wiercenia otworowych wymienników ciepła oraz przedstawiciele PORT PC i PIG-PIB.

Głównym celem seminarium była dyskusja oraz wymiana doświadczeń między przedstawicielami wiodących firm zajmujących się wykonywaniem odwiertów geologicznych - otworowych wymienników ciepła. Organizatorom zależało przede wszystkim na skonsolidowaniu wspólnych działań na rzecz dynamicznego i bezpiecznego dla środowiska naturalnego rozwoju branży gruntowych pomp ciepła w Polsce. Jednym z celów jest aktualizacja branżowego dokumentu - wytycznych PORT PC z 2013 r. (Wytyczne projektowania, wykonania i odbioru instalacji z pompami ciepła. Część 1. Dolne źródła do pomp ciepła). Dodatkowym impulsem do tego typu działań było opublikowanie w czerwcu 2019 r. nowej wersji wytycznych niemieckich VDI4640 Thermal use of the Undergound. Ground source heat pump systems, których pierwotna wersja była podstawą wytycznych PORT PC.

Na spotkaniu podjęto dyskusję merytoryczną dotyczącą zakresu aktualizacji wytycznych PORT PC. W ramach burzy mózgów przedstawiono listę zagadnień wymagających uwzględnienia w aktualizowanych wytycznych oraz sformułowano postulaty koniecznych zmian w ustawie Prawo geologiczne i górnicze, jak również w towarzyszących rozporządzeniach usprawniających procedurę przygotowywania i zgłaszania projektów robót geologicznych wykonywanych na potrzeby pozyskiwania ciepła ziemi.

portpc1

Przedstawiciel PIG-PIB Grzegorz Ryżyński oraz sekretarz PORT PC Jakub Koczorowski witają przedstawicieli firm wiertniczych i rozpoczynają spotkanie

Dyskusję o zakresie aktualizacji Wytycznych projektowania, wykonania i odbioru instalacji z pompami ciepła. Część 1. Dolne źródła do pomp ciepła moderował Jakub Koczorowski z PORT PC. W trakcie ponad dwugodzinnej narady wyłoniono następujące zagadnienia, które powinny być uwzględnione w nowej edycji wytycznych:

  • wartości parametrów termicznych gruntu,
  • weryfikacja długości czasu pracy sprężarek i sposobu prowadzenia obliczeń dotyczących pozyskiwania ciepła z gruntu,
  • skategoryzowanie podziału gruntów na podstawie litologii, stratygrafii oraz stref klimatycznych (co ma umożliwić uproszczone i zestandaryzowane wymiarowanie instalacji dolnego źródła ciepła dla instalacji małej mocy),
  • wprowadzenie tabel typowych wartości mocy cieplnej gruntu dla instalacji poniżej 30kW,
  • odległości i rozstaw OWC:
    - grzanie – lej temperaturowy,
    - grzanie i chłodzenie – weryfikacja rozstawu dla obu trybów pracy,
    - odrębnie podejście dla magazynów ciepła i chłodu,
    - zrzut ciepła – dla instalacji > 30 kW obligatoryjne symulacje numeryczne,
  • określenie maksymalnej temperatury zrzutu ciepła do gruntu,
  • wytyczne dla instalacji o dużej mocy (>100 KW):
    - modelowanie numeryczne,
    - uszczegółowienie specyfikacji prowadzenia badań TRT (test reakcji termicznej),
    - unifikacja interpretacji TR.

W trakcie spotkania omawiano także liczne zagadnienia towarzyszące:

  • certyfikacja wykonawców i firm wiertniczych,
  • utworzenie raportu o rynku wierceń otworowych wymienników ciepła (OWC) – określenie rynku,
  • rozpoczęcie starań o uzyskanie certyfikatów GeoTrainet dla polskich specjalistów z zakresu geotermii niskotemperaturowej (wiertaczy, projektantów oraz trenerów).

Postulaty koniecznych zmian w ustawie Prawo geologiczne i górnicze oraz w towarzyszących rozporządzeniach dotyczyły głównie zniesienia przepisu dotyczącego instalacji poniżej 30 metrów w zamian za uproszczenie projektu robót geologicznych na dolne źródło ciepła oraz skrócenia czasu oczekiwania na decyzję dotyczącą projektu pod GWC, zwłaszcza dla inwestycji o małej mocy (<30 KW, domy jednorodzinne i budownictwo ogólne).

portpc2

Dyskusja dotycząca aktualizacji wytycznych PORT PC dotyczących wykonywania otworowych wymienników ciepła

portpc3

Uczestnicy spotkania w gmachu Muzeum Geologicznego PIG-PIB

Spotkanie należy uznać za udane, o czym świadczyły konstruktywne dyskusje i końcowe wnioski. Seminarium jest dobrym przykładem efektywnej współpracy PIG-PIB z PORT PC. Działania te są prowadzone w ramach powstającej sekcji firm wiertniczych. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB po raz kolejny mógł pełnić rolę gospodarza spotkania i platformy do rzeczowej dyskusji specjalistów z branży geotermii niskotemperaturowej, aktywnie włączając się w prace nad nowelizacją wytycznych PORT PC.

Zobacz więcej:

Tekst: Grzegorz Ryżyński, Mateusz Żeruń
Zdjęcia: Wojciech Kurek