W dniach 26-27 września 2019 r. w Budapeszcie odbyło się spotkanie przedstawicieli Grupy Eksperckiej ds. Geochemii (GEG), działającej w ramach Stowarzyszenia Europejskich Służb Geologicznych (EuroGeoSurveys–EGS) oraz Komisji ds. Globalnego Tła Geochemicznego (CGGB), działającej przy Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (IUGS). W spotkaniu zorganizowanym przez Węgierską Służbę Górniczą i Geologiczną (MBFSZ) uczestniczyło 30 osób z 18 krajów europejskich oraz delegat z Chin. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB reprezentowała dr Irena A. Wysocka z Zakładu Hydrogeologii i Geologii Środowiskowej.
Różnorodna tematyka obrad obejmowała m.in. podsumowanie zrealizowanych dotychczas projektów, poszukiwanie optymalnych rozwiązań w kwestiach mogących wpłynąć na sposób prowadzenia wspólnych badań, problemy kadrowe w zespołach geochemików wynikające z redukcji zatrudnienia w poszczególnych służbach geologicznych oraz dyskusję nad rolą krajowych Grup Eksperckich ds. Geochemii w realizacji strategii EGS.
Uczestnicy spotkania EGS-GEG w MBFSZ, Budapeszt 2019 (fot. Zhang Chaosheng)
Ze względu na zbliżający się termin BREXITU, jednym z pilnych zagadnień jest poszukiwanie odpowiedniego miejsca do przechowywania próbek archiwalnych gleb i osadów zebranych w ramach projektu FOREGS na terenie Europy. Próbki te obecnie są składowane w magazynie brytyjskiej służby geologicznej.
Podczas spotkania delegaci poszczególnych krajów oprócz krótkich prezentacji nt. aktualnej działalności służb geologicznych, omawiali istotne kwestie związane z realizacją międzynarodowych projektów z zakresu kartografii geochemicznej (kierunki nowych badań, finansowanie, współpraca). Prelegenci podkreślali wagę wspólnych inicjatyw, które są systematycznie wdrażane na wszystkich kontynentach jako kontynuacja projektu „globalnego kartowania geochemicznego” zapoczątkowanego w 1995 roku przez Artura Darnley’a z Kanady.
Fundamentalne znaczenie danych geochemicznych zgromadzonych w ramach projektów FOREGS i GEMAS zostało zaakcentowane przez Győző Jordána (Węgry), koordynatora naukowego międzynarodowego projektu SIMONA (Sediment-quality Information, Monitoring and Assessment System), który rozpoczął się w czerwcu 2018 roku. Projekt obejmuje 13 krajów leżących w zlewni Dunaju i jest finansowany przez INTERREG Danube Transnational Programme. Z kolei w ramach kontynuacji badań kartograficznych prowadzonych w ostatnich latach w Chinach oznaczono w glebach, osadach i wodach strumieniowych aż 76 pierwiastków, co stanowi ogromny wkład w pozyskiwanie danych geochemicznych w skali globalnej, narodowej i regionalnej. Najnowsze wyniki kartowania geochemicznego w Chinach, które jest realizowane z wykorzystaniem metodologii i standardów wypracowanych we wcześniej prowadzonych projektach europejskich (FOREGS, GEMAS), zostały przedstawione przez Wensheng Yao reprezentującego Instytut Badań Geofizycznych i Geochemicznych Chin (CAGS) oraz UNESCO International Centre on Global-Scale Geochemistry. Natomiast nową inicjatywą badań EGS-GEG jest projekt URGE II (Urban Soil Geochemical Mapping), mający na celu pozyskanie zharmonizowanych danych geochemicznych nt. aktualnego stanu jakości powierzchniowej warstwy gleb w miastach na terenie UE.
Philippe Négrel (BRGM) wraz z Anną Ladenberger (SGU), od roku pełniący funkcje przewodniczących Grupy Eksperckiej ds. Geochemii, przedstawili sprawozdanie z działania EGS-GEG za okres 2018-2019, a Alecos Demetriades i Ariadne Argyraki (UOA) podsumowali roczną pracę IUGS-CGGB. Manfred Birke (BGR) omówił postępy w przygotowaniu wersji elektronicznej atlasu GEMAS (Geochemical Mapping of Agricultural and Grazing Land Soil, 2014), która najprawdopodobniej będzie dostępna pod koniec 2020 roku. Prelegenci podkreślili, że systematycznie gromadzone, rzetelne i zharmonizowane dane geochemiczne publikowane w postaci bezpłatnie dostępnych atlasów oraz liczne publikacje naukowe są najlepszym dowodem na potwierdzenie profesjonalizmu EGS-GEGs.
Uczestniczący w obradach sekretarz generalny EGS Slavko Šolar zaprezentował wizję i priorytety tego stowarzyszenia oraz stanowisko Rady ds. Konkurencyjności, której celem jest opracowanie długoterminowej strategii UE na rzecz zrównoważonego rozwoju. Przedstawił również działania Sekretariatu EGS mające na celu wspieranie, koordynację i promocję aktywności służb europejskich.
Spotkanie EGS-GEG przebiegło w miłej atmosferze, zachęcającej do uczestniczenia w jego kolejnej edycji, która odbędzie się w listopadzie 2020 roku w Atenach.
Tekst: Irena A. Wysocka (Zakład Hydrogeologii i Geologii Środowiskowej, PIG-PIB)
