14 października 2019 r. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ma na celu m.in. zapewnienie stabilnego źródła finansowania państwowej służby hydrogeologicznej, poprzez finansowanie jej bezpośrednio z budżetu państwa. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2019 r. poz. 2170.
Jednym z głównych obszarów, w jakim dokonywane są zmiany, jest przeniesienie finansowania do budżetu państwa działalności służb państwowych, w tym państwowej służby hydrogeologicznej znajdującej się w Państwowym Instytucie Geologicznym - PIB. Reguluje to art. 1 ust. 64, zgodnie z którym "Służby państwowe są finansowane ze środków budżetu państwa".
Propozycje regulacji zawarte w ustawie wyznaczają nowy model finansowania państwowej służby hydrogeologicznej (psh). Podstawowym źródłem finansowania zadań psh będzie budżet państwa, co jest rozwiązaniem adekwatnym do funkcji, jaką ta służba pełni na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, oraz znaczenia jej działalności dla społeczeństwa, środowiska, bezpieczeństwa i gospodarki. Zagwarantuje także państwowej służbie hydrogeologicznej ciągłość i stabilność jej działalności.
Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej będzie przekazywał Państwowemu Instytutowi Geologicznemu – Państwowemu Instytutowi Badawczemu środki z budżetu państwa przeznaczone na finansowanie zadań służb państwowych, zgodnie z art. 150 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. poz. 869) o finansach publicznych, czyli na podstawie umów zawieranych przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej z Instytutem.
Umowy będą określały:
- szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki dotacja została przyznana, i termin jego wykonania,
- wysokość udzielonej dotacji,
- termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego,
- termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji,
- termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji, nie dłuższy niż 15 dni od określonego w umowie dnia wykonania zadania, a w przypadku zadania realizowanego za granicą – 30 dni od określonego w umowie dnia jego wykonania,
- tryb kontroli wykonania zadania; w umowie można postanowić, że kontrola będzie prowadzona na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli w administracji rządowej.
Bez zmian pozostaje regulacja art. 385 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, przewidująca, że ze środków budżetu państwa będących w dyspozycji właściwych dysponentów części budżetu państwa innych niż minister właściwy do spraw gospodarki wodnej finansuje się badania wód podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych oraz utrzymanie specjalnych sieci pomiarowo-obserwacyjnych.
Ustawa nowelizuje ustawę z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2268 oraz z 2019 r. poz. 125, 534 i 1495) w kilku obszarach. Wśród zmian należy także wymienić:
- zmianę przepisów mającą na celu implementację dyrektywy Komisji (UE) 2017/845 z dnia 17 maja 2017 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE w odniesieniu do przykładowych wykazów elementów branych pod uwagę przy opracowaniu strategii morskich oraz dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego,
- przeniesienie zadań (kompetencji) niektórych innych organów na organy Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” i przeniesienie zadań w ramach Wód Polskich,
- zmianę przepisów dotyczących finansowania niektórych zadań administracji wodnej,
- zmianę niektórych przepisów dotyczących postępowań w sprawie pozwoleń i zgód wodnoprawnych,
- zmianę terminów wykonywania niektórych obowiązków wynikających z prawa wodnego,
- zmiany o charakterze terminologicznym.
Państwowa służba hydrogeologiczna wykonuje zadania Państwa w zakresie rozpoznawania, bilansowania i ochrony wód podziemnych na potrzeby ich racjonalnego wykorzystania przez społeczeństwo i gospodarkę (art. 102 ust.2). Celem funkcjonowania psh jest ograniczenie degradacji wód podziemnych przeznaczonych głównie do konsumpcji oraz dążenie do prawidłowego gospodarowania zasobami wód podziemnych stanowiących podstawę zaopatrzenia w wodę do spożycia ok. 70% ludności Polski.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
