W dobie transformacji energetycznej wzrost odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym geotermii, w miksie energetycznym to jedno z wyzwań, które stoi dzisiaj przed rządem oraz samorządami. O ile wykorzystanie energii wód termalnych do celów ciepłowniczych zależy przede wszystkim od warunków geologicznych, które nie są jednakowo korzystne na terenie całego kraju, o tyle wykorzystanie energii zgromadzonej w gruncie na głębokości od 20 do 150-200 metrów jest możliwe praktycznie wszędzie. O tym, czy gruntowe pompy ciepła mają szansę wielkoskalowo dostarczać do domów oraz obiektów użyteczności publicznej ekologiczne ciepło i tym samym odegrać istotną rolę w walce o czyste powietrze dyskutowano 14 października 2021 r. w Poznaniu podczas panelu zorganizowanego przez Państwowy Instytut Geologiczny - PIB w ramach Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLECO.
Do udziału w panelu zostali zaproszeni przedstawiciele instytucji zainteresowanych, pod różnym kątem, rozwojem rynku gruntowych pomp ciepła w Polsce, i mających na ten proces istotny wpływ. W debacie, którą moderował Grzegorz Burek – redaktor naczelny Redakcji GLOBEnergia, Wiceprezes Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej – Polska PV, uczestniczyli:
- Piotr Dziadzio - podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Geolog Kraju, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa,
- Bartłomiej Orzeł - Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Programu Czyste Powietrze,
- Artur Michalski - zastępca prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
- Mateusz Damrat - dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB,
- Jarosław Kotyza - kierownik Centrum Zrównoważonego Rozwoju i Poszanowania Energii WGGiOŚ AGH w Miękini , wiceprezes Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła.
Uczestnicy panelu dyskusyjnego (od lewej): Artur Michalski, Bartłomiej Orzeł, Mateusz Damrat, Piotr Dziadzio, Jarosław Kotyza i prowadzący debatę Grzegorz Burek
Podczas godzinnej rozmowy poruszono najważniejsze kwestie dotyczące wykorzystania technologii gruntowych pomp ciepła – przedstawiono aspekty geologiczne, prawne, finansowe i technologiczne, a także współpracy nauki z biznesem. Zastanawiano się, jakie są szanse oraz jakie zagrożenia dla rozwoju tej branży.
Postawiono następujące tezy debaty:
- Z częściowym wyłączeniem dużych aglomeracji miejskich potencjał rozwoju geotermii niskotemperaturowej dotyczy prawie całego obszaru Polski.
- Technologia gruntowych pomp ciepła to jedno z optymalnych rozwiązań wsparcia transformacji energetycznej w Polsce – jest szybka, efektywna i stabilna.
- Konstrukcja otworowych wymienników ciepła powinna zawsze uwzględniać budowę geologiczną i warunki hydrogeologiczne.
- Rzetelna informacja geologiczna jest podstawą efektywnie zaprojektowanej instalacji gruntowych pomp ciepła. PIG-PIB realizując zadania państwowej służby geologicznej opracowuje mapy potencjału geotermalnego dla wybranych części kraju – dostarcza niezbędnej informacji geologicznej.
- Gruntowe pompy ciepła przy prawidłowej instalacji są bezpieczne dla środowiska. Kwestią, która może budzić niepokój jest w przypadku złej instalacji połączenie warstw wodonośnych.
- Gruntowe pompy ciepła mają szansę odegrać ważną rolę w realizacji programu „Czyste powietrze”, który jest skierowany przede wszystkim do ogrzewnictwa indywidualnego – do budynków jednorodzinnych. W ramach programu „Czyste powietrze” łącznie pompy ciepła stanowią 18% urządzeń, na które przeznaczone są środki finansowe.
- NFOŚiGW wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska planuje uruchamianie programów, których celem jest zastąpienie lokalnych kotłowni węglowych ciepłowniami gruntowymi pompami ciepła. Pierwszy taki projekt pilotażowy powstaje w Krakowie.
- Inwestycje w gruntowe pompy ciepła, jako bardziej efektywne od powietrznych, mogą liczyć na preferencje w finansowaniu.
- Rozwój technologii gruntowych pomp ciepła wymaga współpracy świata nauki z biznesem. Powołany w 2021 r. przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w Miękini HUB Naukowo-Technologiczno-Biznesowy pozwala na stworzenie nowej, innowacyjnej przestrzeni do promocji, badań i rozwoju, a także wykorzystania technologii pomp ciepła, w tym gruntowych.
Debata na temat gruntowych pomp ciepła podczas konferencji Ekosfera w ramach Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska w Poznaniu
Podsumowując panel Minister Piotr Dziadzio dodał:
Widzę ogromy potencjał w rozwoju technologii gruntowych pomp ciepła w Polsce. Technologia ta to nowy obszar gospodarczy, a HUB w Miękini to ważny ośrodek, który będzie koordynował nam te działania. Pierwsze projekty badawcze skupiają się wokół Hub-a, który pomoże gminom i instytucjom finansującym zdobyć rzetelną wiedzę. Jest to miejsce gdzie myśl technologiczna i biznesowa połączą się. Ministerstwo Klimatu i Środowiska bardzo poważnie patrzy na finasowanie dolnych źródeł energii – jest to ciepło lub chłód dostępne 7 dni przez 365 dni. Jest to źródło energii, które stale możemy wykorzystywać, bez względu na proces zamian klimatycznych.
Zapraszamy do wysłuchania zapisu panelu dyskusyjnego >>
Panel dyskusyjny został zorganizowany przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy w ramach zadania: "Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2021 – 2023" i sfinansowany ze środków NFOŚiGW.
