6 października na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Georóżnorodności (International Geodiversity Day). Z tej okazji Oddział Świętokrzyski Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) wziął udział w organizacji dwóch atrakcji: rajdu pieszego po ścieżce geoedukacyjnej „Dolina Świśliny” oraz warsztatów geoedukacyjnych dla dzieci „ABC geologii”.
Terminem georóżnorodność określa się przyrodę nieożywioną, między innymi obiekty geologiczne i geomorfologiczne – góry, urwiska i ostańce skalne, wąwozy, wodospady, jaskinie, jeziora, rzeki, potoki, torfowiska, a także skały, minerały i skamieniałości. Ochrona georóżnorodności jest jednym z zadań państwowej służby geologicznej, które realizuje PIG-PIB.
W ramach obchodów Dnia Georóżnorodności 16 września 2022 r. odbył się I Rajd Pieszy po ścieżce geoedukacyjnej „Dolina Świśliny”, otwartej wiosną tego roku. Współorganizatorami wydarzenia było Stowarzyszenie „Witulin nad Świśliną” i Koło Gospodyń Wiejskich w Dołach Biskupich.
Uczestnicy rajdu przy pierwszym przystanku ścieżki geoedukacyjnej "Dolina Świśliny"
Rajd prowadzony był przez pracowników Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB w Kielcach, a jego uczestnikami byli uczniowie czterech szkół podstawowych z miejscowości Doły Biskupie, Janik, Kunów i Wymysłów wraz z kadrą nauczycielską i menadżerską tych placówek.
Rajd rozpoczął się przy stanowisku „Wióry” położonym przy zaporze na Zbiorniku Wióry, gdzie znajduje się niewielkie lapidarium złożone z okazów dolnotriasowych piaskowców. Następnie uczestnicy rajdu przeszli do kamieniołomu Doły Opacie, gdzie zapoznali się z dolomitami formacji wojciechowickiej środkowego i górnego dewonu. Szczególne zainteresowanie wzbudziła mineralizacja skał kalcytem, manganem i tlenkami żelaza.
W lapidarium przy zaporze Zbiornika Wióry
Kolejne przystanki ścieżki dotyczyły kamieniołomów Doły Biskupie i Witulin, w których widoczna jest granica między piaskowcami retu warstw z Krynek, a skałami węglanowymi wapienia muszlowego. Uczestnicy rajdu mieli także okazję do zapoznania się z ekspozycją w Izbie Regionalnej Stowarzyszenia Witulin nad Świśliną oraz z historią kamieniarstwa w Dołach Biskupich.
Drugi przystanek ścieżki w kamieniołomie środkowodewońskich dolomitów formacji wojciechowickiej Doły Opacie
Na zakończenie imprezy na terenie siedziby OSP w Dołach Biskupich przedstawiciele Stowarzyszenia Witulin nad Świśliną wręczyli pamiątkowe puchary. Rajd zaplanowany został jako impreza cykliczna.
Lekcja geologii na żywo w kamieniołomie Doły Opacie
Pracownicy Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB w towarzystwie Burmistrza Miasta i Gminy Kunów Lecha Łodeja
Z kolei 4 października 2022 r. odbyły się warsztaty geoedukacyjne „ABC geologii” zorganizowane przez Oddział Świętokrzyski Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB w Kielcach i Oddział Świętokrzyski Polskiego Towarzystwa Geologicznego.W warsztatach wzięli udział uczniowie drugich klas Katolickiej Szkoły Podstawowej im. Św. Stanisława Kostki w Kielcach.
Podczas warsztatów uczniowie poznali mechanizmy powstawania odcisków muszli i skamieniałości śladowych. Zagłębili się również w fascynujący świat mikroskamieniałości. Zaznajomili się z wymarłymi zwierzętami, których skamieniałości spotykane są w regionie świętokrzyskim. Poznali właściwości filtracyjne różnego typu osadów i mogli samodzielnie sprawdzić kwasowość wybranych produktów spożywczych.
Tajemnice szkieletu mioceńskiego walenia
Uzupełnienie warsztatów stanowiła lekcja muzealna przeprowadzona w lapidarium oraz Muzeum Geologicznym Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB. W jej trakcie uczniowie poznali podstawowe rodzaje skał budujących Góry Świętokrzyskie i nieckę nidziańską, a także pogłębili wiedzę zdobytą na warsztatach paleontologiczną.
Uczestnicy warsztatów geoedukacyjnych w Muzeum Geologicznym Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB
Tekst A. Mader, E. Bąk
Zdjęcia: K. Bieńko, A. Milianowicz, P. Gawron, O. Pedrycz
Warsztaty geoedukacyjne i rajd pieszy zostały zorganizowane w ramach zadania państwowej służby geologicznej pn. „Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności”, finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
