Bez surowców mineralnych nie ma rozwoju gospodarczego, nie ma silnej gospodarki i nie ma transformacji energetycznej. O tym jak zapewnić polskiej gospodarce dostęp do niezbędnych surowców mineralnych – krajowych, jak i importowanych – dyskutowano w PIG-PIB podczas konferencji pn. "Rola Polityki Surowcowej Państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa surowcowego Polski". W dyskusji udział wzięli przedstawiciele rządu, ośrodków naukowych oraz biznesu, w tym przede wszystkim firmy związane z wydobyciem i przeróbką surowców mineralnych.
17 maja 2023 r. w Państwowym Instytucie Geologicznym – PIB (PIG-PIB) odbyła się konferencja pn. "Rola Polityki Surowcowej Państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa surowcowego Polski". Konferencja, nad którą patronat honorowy objął Premier Mateusz Morawiecki, była okazją do przedstawienia dotychczasowego stanu realizacji, przyjętego w marcu 2022 r. przez Radę Ministrów, podstawowego dokumentu strategicznego określającego długofalowe działania niezbędne dla wzmocnienia bezpieczeństwa surowcowego Polski – Polityki Surowcowej Państwa 2050 (PSP2050).
Gości (150 osób) zgromadzonych w sali ekspozycyjnej Muzeum Geologicznego i przed ekranami komputerów (350 osób) powitał dyrektor PIG-PIB Mateusz Damrat
Wystąpienie Głównego Geologa Kraju Piotra Dziadzio
Wprowadzając w zagadnienia konferencji minister Piotr Dziadzio przedstawił osiem celów szczegółowych PSP2050 – scharakteryzował zakres przypisanych im działań, a także wskazał efekty już podjętych prac. Podkreślił uzupełniającą rolę PSP2050 w stosunku do innych strategicznych dokumentów – zwłaszcza Polityki energetycznej Państwa 2040 r. oraz Polityki ekologicznej Państwa.
Ze zrealizowanych dotychczas działań jako istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju wskazał oszacowanie krajowego zapotrzebowania gospodarki na surowce mineralne w perspektywie do roku 2050. Zaznaczył jednak, że transformacja energetyczna, która w ostatnim czasie bardzo przyspieszyła, zmienia priorytety ustalone na rok 2025, i aktualizacja naszych potrzeb surowcowych dzisiaj i w kolejnych latach będzie z pewnością wymagała aktualizacji. Jako szczególnie istotne dla realizacji kolejnych zadań wskazał opracowaną listę surowców strategicznych i krytycznych dla polskiej gospodarki, zauważając jednocześnie bardzo dużą zbieżność z analogiczną listą Unii Europejskiej.
W dalszej części wystąpienia zostały zaprezentowane działania w zakresie projektowanych zmian w zapisach ustawy Prawo geologiczne i górnicze, ochrony złóż kopalin, współpracy międzynarodowej, pozyskiwania surowców ze złóż antropogenicznych oraz edukacji.
Realizacja PSP2050 przypada na okres dużej zmienności geopolitycznej, tj. wojny w Ukrainie, kryzysu energetycznego, spowolnienia w europejskiej gospodarce. Podczas pierwszego panelu, w którym udział wzięli przedstawiciele rządu RP, przed panelistami postawiono pytania o to, jakie działania podejmuje polski rząd dla wsparcia transformacji energetycznej i gospodarczej, jakie regulacje są proponowane i wprowadzane przez resorty kluczowe dla zapewnienie bezpieczeństwa surowcowego Polski.
Jako jedno z ważniejszych wskazano konieczność pilnego powołania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Jak zapewniał minister Marek Wesoły (Ministerstwo Aktywów Państwowych, MAP) wydzielenie aktywów węglowych pozwoli grupom energetycznym skupić się na przyspieszeniu inwestycji w nisko- i zeroemisyjne źródła energii oraz infrastrukturę przesyłową, a tym samym znacząco wpisze się w transformację energetyczną kraju.
Uczestnicy panelu I, od lewej: Marek Wesoły (Sekretarz stanu w MAP, Pełnomocnik Rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego) Ireneusz Zyska (Sekretarz stanu w MKiŚ, Pełnomocnik Rządu ds. Odnawialnych Źródeł Energii), Piotr Dziadzio (Podsekretarz stanu w MKiŚ, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, Główny Geolog Kraju), Paweł Jabłoński (Podsekretarz stanu w MSZ), Mateusz Berger (Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej w KPRM), Paweł Mirowski (Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW), Paweł Sałka (Doradca Prezydenta RP); panel poprowadziła Justyna Piszczatowska (redaktor naczelna serwisu internetowego green news)
Kolejny panel z udziałem przedstawicieli kluczowych firm wydobywczych w Polsce oraz koncernów, które są największymi konsumentami surowców mineralnych poprowadził Wojciech Jakóbik, redaktor naczelny portalu BiznesAlert. Główne tematy poruszone podczas panelu to: PSP2050 w kontekście dekorbanizacji, miejsce węgla kamiennego w europejskiej gospodarce i program odejścia od niego, przyszłość węgla brunatnego w sektorze energetycznym, szeroka dywersyfikacja surowców mineralnych, krajowe wydobycie węglowodorów, miedź jako surowiec transformacji energetycznej, inne potencjalne metale do dyspozycji KGHM.
Uczestnicy panelu II, od lewej: Tomasz Rogala (Prezes Zarządu, Polska Grupa Górnicza S.A.), Przemysław Kołodziejak (Wiceprezes Zarządu Polskiej Grupy Energetycznej S.A.), Mirosław Kidoń (Wiceprezes Zarządu, KGHM Polska Miedź S.A.), Edward Paździorko (Zastępca Prezesa Zarządu ds. Technicznych i Operacyjnych, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A.), Mariusz Grab (Wiceprezes Zarządu, Grupa Azoty S.A.), Robert Perkowski (Członek Zarządu PKN ORLEN, Grupa Orlen S.A.), Wojciech Jakóbik (redaktor naczelny portalu BiznesAlert)
Jak podkreślił w swoim wystąpieniu minister Piotr Dziadzio, głównym realizatorem zadań wskazanych w PSP2050 jest PIG-PIB pełniący funkcję państwowej służby geologicznej. Trzeci panel został więc w całości poświęcony przedstawieniu zadań realizowanych przez Instytut. O tym, jakie zadania podejmuje Instytut dla osiągnięcia wszystkich celów szczegółowych, a zwłaszcza dwóch pierwszych – Zapewnienie dostępu do surowców ze złóż kopalin oraz Poszukiwanie, rozpoznawanie oraz dokumentowanie złóż kopalin i jakie są wyniki tych prac opowiedzieli eksperci zajmujący się problematyką surowców energetycznych, metalicznych, skalnych, wód termalnych, a także specjaliści w dziedzinie magazynowania surowców w strukturach geologicznych.
- Transformacja energetyczna i gospodarcza wymaga nowych technologii, a te z kolei dużych ilości surowców nieenergetycznych. Kluczowe, znaczenie mają tutaj metale. Prognozy wskazują, że na niektóre z nich popyt do 2050 r. wzrośnie nawet dziesięciokrotnie. Część z nich jest zaliczana do surowców krytycznych i strategicznych, czyli szczególnie istotnych dla gospodarki. Państwowy Instytut Geologiczny prowadzi szeroko zakrojone prace badawcze w południowo-zachodniej i południowej części kraju mające na celu rozpoznanie występowania kluczowych kopalin. Aktualnie mamy zaplanowane prace badawcze, zwłaszcza wiertnicze i geofizyczne w kierunku rozpoznania możliwych złóż fluorytu, grafitu i magnetytu w Sudetach. Na bloku przedsudeckim z kolei prowadzimy badania w kierunku rozpoznania anomalii geofizycznych , które mogą być związane ze złożami niklu i rud żelazowo-tytanowo-wolframowych. Interesujący pod względem metali, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, jest także obszar obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Wstępne badania są obiecujące, ale oczywiście konieczne jest przeprowadzenie dalszych kompleksowych i nowoczesnych prac prospekcyjnych. Takie są już zaplanowane na najbliższe trzy lata. Podwyższone koncentracje metali ziem rzadkich stwierdziliśmy także w hałdach po górnictwie, między innymi rud żelaza w rejonie częstochowskim. Badania hałd są w toku. Najbliższe 2-3 lata pokażą jaka jest zawartość metali w tych obiektach – powiedział Andrzej Głuszyński, zastępca dyrektora ds. służby geologicznej.
Uczestnicy panelu III, od lewej: Mateusz Damrat (Dyrektor PIG-PIB), Andrzej Głuszyński (Zastępca dyrektora ds. służby geologicznej), Janusz Jureczka (Dyrektor Oddziału Górnośląskiego), Sylwester Salwa (Dyrektor Oddziału Świętokrzyskiego), Edyta Majer (Kierownik Zakładu Geologii Inżynierskiej), Jarosław Zacharski (Kierownik Zakładu Geologii Regionalnej), Sławomir Mazurek (Kierownik Pracowni Polityki Surowcowej), Michał Tomczak (Oddział Pomorski); panel poprowadził Grzegorz Burek (redaktor naczelny portalu GlobEnergia)
O tym, jak ważna jest współpraca międzynarodowa w kontekście zabezpieczenia dostępu do surowców mineralnych dyskutowano podczas ostatniego panelu. Znaczną jego część poświęcono omówieniu współpracy Polski z Międzynarodową Organizacją Dna Morskiego i prac badawczych, które Polska prowadzi na dnie oceanicznym. Przedstawiono także zakres współpracy międzynarodowej PIG-PIB z takimi krajami jak Dominikana, Kazachstan, Kongo, Wietnam i przede wszystkim Mongolia, z którą współpraca w ostatnim roku bardzo przyspieszyła.
Uczestnicy panelu IV, od lewej: Bartosz Jasiński (MKiŚ), Tomasz Abramowski (Dyrektor Generalny Interoceanmetal), Piotr Szrek (Zastępcę dyrektora ds. badań i rozwoju, PIG-PIB), Urszula Kmita-Małek (Departament Współpracy Ekonomicznej w MSZ), Daniel Cios (Komisja Europejska), Radomir Pachytel (PIG-PIB); panel poprowadziła Justyna Piszczatowska (redaktor naczelna serwisu internetowego green news)
Podczas konferencji odbył się także briefing prasowy Ministra Piotra Dziadzio
Konferencja została zorganizowana w ramach zadania: Współpraca krajowa i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2021-2023 i została sfinansowana ze środków NFOŚiGW
Tekst: Anna Bagińska
Zdjęcia: Michał Zieliński
Podsumowanie Konferencji
