W dniach 3-6 czerwca 2025 r. pracownicy PIG-PIB z Oddziału Geologii Morza w Gdańsku wzięli udział w spotkaniu uczestników projektu EMODnet Geology, które odbyło się w Rejkiawiku na Islandii. Gospodarzem spotkania była islandzka służba geologiczna (Iceland Geosurvey ÍSOR), a miejsce obrad udostępnił Uniwersytet Islandzki.
EMODnet (The European Marine Observation and Data Network) jest projektem finansowanym przez Komisję Europejską za pośrednictwem Agencji Wykonawczej ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA). Jego celem jest zbieranie metadanych i produktów danych dotyczących środowiska morskiego i udostępnianie ich poprzez internetową przeglądarkę (EMODnet Map Viewer).
EMODnet składa się z 8 komponentów: Batymetria, Biologia, Chemia, Działalności człowieka, Fizyka, Geologia, Habitaty i Data Ingestion, którego zadaniem jest gromadzenie informacji oceanograficznej spoza konsorcjum.
PIG-PIB jest jednym z konsorcjantów projektu w części dotyczącej geologii morza (EMODnet – Geology).
Prezentacja dotycząca rozpowszechniania informacji o produktach EMODnet-Geology (fot. Dorota Kaulbarsz, PIG-PIB)
Tematyka spotkania dotyczyła harmonizacji morskich danych geologicznych, morskich surowców okruchowych, badań strefy brzegowej mórz i oceanów, geozagrożeń oraz podwodnych/zatopionych krajobrazów. Szczególny nacisk położono na określenie planów prac na kolejny etap projektu - EMODnet Phase V. Obecny etap kończy się we wrześniu 2025 roku.
Z końcem roku 2024 konsorcjum realizujące zadania w ramach komponentu EMODnet – Geology, w odpowiedzi na zaproszenie CINEA, złożyło ofertę na utrzymanie i dalszy rozwój projektu. Obecnie trwa ocena formalna oferty.
Prace nad harmonizacją danych (fot. Kristine Ash, BGR)
W ramach realizacji kolejnej fazy PIG-PIB zobowiązał się do włączenia się w przygotowania tzw. „case study” dla grupy roboczej „WP5. Coastal behaviour”. Jako przykład posłuży, realizowany w ramach zadań PSG, projekt „Kartografia 4D w strefie brzegowej południowego Bałtyku” finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Uczestnicy spotkania (fot. ISOR)
Ostatni dzień spotkania poświęcony został warsztatom terenowym, podczas których skoncentrowano się na takich zagadnieniach jak: tektonika, geotermia, zagrożenia wulkaniczne, erozja wybrzeża i wulkano-stratygrafia. Warsztaty miały miejsce w rejonie aktywnej strefy ryftu na półwyspie Reykjanes, wzdłuż południowych brzegów Islandii.
Podczas warsztatów odwiedzono m. in. obszar geotermalny Seltún, w obrębie którego występują czynne uskoki z przejawami aktywności geotermalnej (m.in. gorące źródła, baseny błotne i fumarole). Innym wartym odnotowania miejscem była dolina Nátthagi, wypełniona lawą powstałą w wyniku erupcji wulkanu Fagradalsfjall, która miała miejsce w latach 2021-2023.
Olbrzymie wrażenie zrobiła wizyta w miasteczku Grindavík, zlokalizowanym w obszarze aktywnej strefy uskokowej. W 2023 r. w wyniku ruchów tektonicznych doszło tu do znacznych zniszczeń w tkance miejskiej oraz ewakuacji ponad 3500 mieszkańców.
Bezpośrednie obserwacje strefy brzegowej miały miejsce w Reykjanes Valahnúkamöl – będącym odsłoniętym grzbietem śródoceanicznym z wychodniami lawy.
Na zakończenie uczestnicy warsztatów stanęli na granicy między dwoma kontynentami – w miejscu nazywanym „Bridge between continents”, w którym można obserwować dobrze wyeksponowane zespoły uskoków strefy ryftowej Reykjanes.
Galeria zdjęć
Tekst: Dorota Kaulbarsz, Urszula Pączek, Grzegorz Uścinowicz
Zdjęcia: Dorota Kaulbarsz, Urszula Pączek, Grzegorz Uścinowicz
