W dniach 25–27 czerwca 2025 r. przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego uczestniczyli w II Konferencji Naukowej „Lubelski bursztyn – nowe horyzonty”, zorganizowanej przez Państwową Akademię Nauk Stosowanych w Chełmie z okazji 25-lecia tej uczelni. W skład delegacji PIG-PIB weszli: prof. dr hab. Krzysztof Szamałek (dyrektor Instytutu), dr hab. Barbara Słodkowska, dr Katarzyna Pochocka-Szwarc, dr Svitlana Vasylenko, dr Marcin Żarski i dr Andrzej Piotrowski.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonała Rektor PANS w Chełmie, prof. ucz. dr Beata Fałda. W imieniu Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB uczestników powitał dyrektor Instytutu, prof. Krzysztof Szamałek, który przekazał uczelni z okazji jubileuszu cenny okaz rud cynku i ołowiu.
Moment przekazania okazu
W swoim wystąpieniu pt. „Lubelski bursztyn – surowiec krytyczny” prof. Krzysztof Szamałek podkreślił, że bursztyn z regionu lubelskiego to nie tylko cenna kopalina, ale również istotny element dziedzictwa kulturowego oraz ważny składnik polskiej gospodarki. Polska – jako lider światowego przemysłu bursztynowego – potrzebuje rocznie kilkudziesięciu ton surowca, jednak legalne wydobycie nie zaspokaja krajowego zapotrzebowania, co sprawia, że bursztyn należy uznać za surowiec o znaczeniu krytycznym.
Zespół badaczy w składzie Marcin Żarski, Katarzyna Pochocka-Szwarc, Jacek Kasiński i Barbara Słodkowska przedstawił referat pt. „Występowanie osadów eoceńskich na obszarze południowego Podlasia i Polesia Zachodniego (Polska SE) oraz ich sytuacja geologiczna”.
Barbara Słodkowska przedstawiła prezentację pt. „Osady neogenu w nadkładzie serii bursztynonośnej na obszarze prognostycznym Leszkowice–Górka Lubartowska–Niedźwiada”. Referat dr Svitlany Vasylenko pt. „Od żywicznego lasu do glaukonitowego dna: geologia prowincji bursztynowych Ukrainy i Polski”, przygotowany był we współpracy z przedstawicielami Instytutu Nauk Geologicznych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy oraz Bureau de Recherches Géologiques et Minières (Francja). Regina Kramarska (emerytowana pracowniczka PIG-PIB, Gdańsk) omówiła „Źródła alimentacji czwartorzędowych nagromadzeń bursztynu – znane i potencjalne", a Andrzej Piotrowski (PIG-PIB, Szczecin) i Jan Artemiuk (Amber Explorer, Nowogard) wygłosili referat pt. „Nowy obszar występowania bursztynu w okolicach Goleniowa na Pomorzu Zachodnim”.
Dr hab. Barbara Słodkowska podczas prezentacji
W czasie konferencji wygłoszono blisko 20 referatów naukowców reprezentujących różne ośrodki akademickie i naukowe z kraju i zagranicy (Ukraina), jak również przedstawicieli branży wydobywczej. Poza zagadnieniami geologicznymi występowania złóż bursztynu przedstawiono również aspekty geochemiczne bursztynu lubelskiego i jego rolę w badaniach archeologicznych i historycznych.
W kuluarach konferencji odbywały się spotkania przedstawicieli PIG-PIB z reprezentantami Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie oraz naukowcami z Warszawy i Gdańska. Omawiano możliwość stworzenia wspólnego programu badawczego dotyczącego geologicznego rozpoznania złóż bursztynu na Ukrainie oraz w regionie Lubelszczyzny. Podkreślono, że współpraca polsko-ukraińska ma kluczowe znaczenie dla pełniejszego rozpoznania geologicznego złóż bursztynu, wymiany doświadczeń w zakresie stratygrafii i geochemii oraz wdrożenia nowoczesnych metod badawczych i ochrony tego cennego surowca.
Ponadto uczestnicy Konferencji obejrzeli poplenerowa wystawę prac plastycznych pt. „Żółte w zielonym – rzecz o lubelskim bursztynie”.
W kolejnym dniu Konferencji uczestnicy brali udział w studyjnym wyjeździe do Lubelskiego Zagłębia Bursztynowego, odwiedzili kopalnię bursztynu w rejonie Górka Lubartowska – Niedźwiada należącą do firmy „Stellarium”. Podczas wizyty zapoznano uczestników z metodami eksploatacji i przeróbki bursztynu oraz pozostałych kopalin towarzyszących (glaukonitu), a także sposobami rekultywacji terenu poeksploatacyjnego kopalni. Była tu także możliwość obejrzenia wyrobów z lubelskiego bursztynu, a podczas wycieczki po kopalni zebrania maleńkich okruchów bursztynu.
Odwiedziny w kopalni bursztynu
Udział w konferencji stanowił ważny krok w kierunku międzynarodowej integracji środowisk naukowych zajmujących się bursztynem i otworzył nowe perspektywy dla wspólnych projektów badawczych.
Tekst: Svitlana Vasylenko, Barbara Słodkowska
Zdjęcia: Katarzyna Pochocka-Szwarc i Marcin Żarski
