Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy był jednym z uczestników III edycji konferencji „Pacjent Przyroda”, zorganizowanej przez Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim oraz Stowarzyszenie MOST. Wydarzenie odbyło się 23 września 2025 r. w siedzibie muzeum w Krzemionkach Opatowskich – miejscu o wyjątkowym znaczeniu dla dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego Polski.
Tegoroczna edycja konferencji poświęcona była krajobrazowi przyrodniczo-kulturowemu doliny Kamiennej, ze szczególnym uwzględnieniem związków pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego ze światem przyrody. Obszar ten, wpisany w 2019 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, stanowi unikalny przykład harmonijnego współistnienia elementów geologicznych, archeologicznych i krajobrazowych.
Prezentacje i dyskusje podczas konferencji koncentrowały się na wyzwaniach związanych z ochroną kompleksową – obejmującą zarówno przyrodę nieożywioną, jak i dziedzictwo kulturowe. Eksperci wskazywali na konieczność zintegrowanego podejścia do ochrony zagrożonych komponentów ekosystemu, zabytków dawnego przemysłu, reliktów pradziejowej działalności człowieka oraz współczesnego krajobrazu kulturowego.
Wystąpienie przedstawiciela PIG-PIB
Instytut reprezentował dr inż. Zbigniew Złonkiewicz z Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB w Kielcach, który zaprezentował referat pt. „Budowa geologiczna obszaru eksploatacji krzemieni między Krzemionkami i Folwarczyskiem”.
W swoim wystąpieniu dr Złonkiewicz omówił najnowsze wyniki prac geologicznych prowadzonych w oparciu o zaktualizowaną mapę geologiczną obszaru pradziejowego górnictwa krzemienia pasiastego, opracowaną w 2024 r. na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach. Mapa ta dokumentuje budowę geologiczną terenu, wskazuje lokalne formy i zjawiska przyrody nieożywionej oraz stanowi podstawę do działań ochronnych i planistycznych.
Prelegent zwrócił uwagę na istniejące zagrożenia dla utrzymania statusu Krzemionek jako obiektu światowego dziedzictwa. Wskazał m.in. na konflikty interesów wynikające z obecności udokumentowanych złóż surowców skalnych, których eksploatacja może kolidować z celami ochrony dziedzictwa UNESCO. Dyskusja dotyczyła m.in. konieczności poszukiwania kompromisu pomiędzy potrzebami rozwoju gospodarczego, lokalnymi interesami społecznymi a zobowiązaniami w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego.
W konferencji uczestniczyli przedstawiciele wielu środowisk: przyrodnicy, archeolodzy, architekci krajobrazu, leśnicy, członkowie organizacji pozarządowych, reprezentanci administracji lokalnej oraz mieszkańcy północnej części gminy Ćmielów.
Uczestnicy konferencji
Konferencja „Pacjent Przyroda” stanowi ważną platformę wymiany doświadczeń i poglądów między naukowcami, konserwatorami, samorządami i organizacjami społecznymi. Celem spotkania jest wspólne wypracowanie rozwiązań dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa naturalnego i kulturowego regionu.
