Osuwisko zablokowało rzekę. Powstało wielkie jezioro

Potężna tama osuwiskowa zablokowała dolinę rzeki w zachodniej części Kanady i całkowicie uniemożliwiła przepływ wody. Powstało przez to jezioro o długości kilkunastu kilometrów. Przełamanie bariery mogło doprowadzić do katastrofy. Na szczęście obszar wokół osuwiska jest słabo zaludniony.

Do uruchomienia osuwiska doszło 30 lipca 2024 r. w dolinie rzeki Chilcotin w południowej części prowincji Kolumbia Brytyjska w Kanadzie. Zsuw nastąpił na południowym zboczu doliny. Masy skał całkowicie zatamowały przepływ wody w rzece. Rozmiary osuwiska są znaczne. Forma ta osiąga 1 km długości i 600 m szerokości, natomiast miąższość zdeponowanych w dolinie koluwiów oceniana jest na około 30 m. Osunięciu uległy górnotriasowe skały formacji Hurley, reprezentowane przez piaskowce, zlepieńce i wapień w postaci kalkarenitu.

Osuwisko widziane z przeciwległego stoku. (Imagery Tour | Chilcotin River Landslide 2024 (arcgis.com)

Osuwisko zeszło około 30 km przed ujściem Chilcotin do rzeki Fraser. Na tym odcinku Chilcotin płynie w dolinie wciętej około 400 metrów poniżej poziomu płaskowyżu Chilcotin (Chilcotin Plateau). Od momentu zablokowania przepływu, wody rzeki piętrzyły się do 5 sierpnia, natomiast poniżej osuwiska przepływ w rzece całkowicie zanikł. W momencie maksymalnego piętrzenia, przepływ został zahamowany na długości 16 kilometrów w górę doliny rzecznej.

Widok na osuwisko i jezioro zaporowe. Imagery Tour | Chilcotin River Landslide 2024 (arcgis.com)

Rzeka Chilcotin płynie przez obszary praktycznie niezamieszkane. Dzięki temu osuwisko nie spowodowało ofiar i większych strat materialnych. Jednakże administracja dystryktu regionalnego Cariboo wydała nakaz ewakuacji obejmujący całą dolinę od miejscowości Hanceville aż do połączenia z rzeką Fraser. Według miejscowych mediów, ewakuacja objęła 11 posiadłości. Władze wprowadziły też zakaz zbliżania się do brzegów rzek Chilcotin i Fraser.

Woda spiętrzona w dolinie Chilcotin, około 8 km w górę rzeki od tamy osuwiskowej. Po prawej stronie zdjęcia widoczne starsze formy osuwiskowe.
(Imagery Tour | Chilcotin River Landslide 2024 (arcgis.com)

Nakazy ewakuacji i alerty wydane dla obszaru doliny Chilcotin. EmergencyMapBC (arcgis.com)

5 sierpnia wody jeziora zaczęły przelewać się przez blokadę, początkowo w sposób rozproszony, następnie przepływ skoncentrował się w wyerodowanym w koluwium kanale, który osiągnął 80 m szerokości. Przepływy podczas opróżniania jeziora oszacowane zostały na 2000-3000 m3/s (przy średnim natężeniu przepływu w rzece Chilcotin wynoszącym 100-200 m3/s). Wzrost przepływu oraz duża ilość transportowanego materiału (w tym pni drzew) spowodował wzmożoną erozję brzegów rzeki na odcinku od bariery do połączenia z rzeką Fraser.

Woda spływająca przez kanał wyerodowany w koluwiach, oraz fala powodziowa w dolinie poniżej osuwiska. Imagery Tour | Chilcotin River Landslide 2024 (arcgis.com)

Administracja Kolumbii Brytyjskiej (Ministry of Emergency Management and Climate Readiness oraz Ministry of Water, Land and Resource Stewardship) uruchomiła stronę informacyjną o osuwisku, gdzie dostępne są mapy, zdjęcia i panoramy 3D, oraz, uaktualniane kilka razy dziennie, informacje o rozwoju sytuacji w miejscu osunięcia, jak i w dolinie - w górę i w dół rzeki.