Geologiczne studio mundialowe. Polska - Senegal

Czy wiecie, co geologia ma wspólnego z Mundialem? Piłka nożna to przecież piłka kopana… Przyjrzyjmy się zatem, co kopią w Senegalu, z którym polska reprezentacja rozegra dzisiaj swój pierwszy mecz.

Senegal to kraj położony w Afryce Zachodniej, a jego słynna stolica, w czasach kiedy można było bezpiecznie przejechać przez Saharę, była ostatnim punktem na trasie rajdu "Paryż - Dakar". Teraz w nazwie rajdu pozostał tylko „Dakar”, a i to w Ameryce Południowej.

Budowę geologiczną Senegalu zdominowały dwie jednostki geologiczne. Na wschodzie kraju znajduje się fragment prekambryjskiego zachodnio-afrykańskiego kratonu, do którego od zachodniej strony doklejone są pasma neoproterozoiczno - dolnopaleozoicznej zmetamorfizowanej serii skał osadowo - wulkanicznych należących w części do słynącej z obecności złóż złota formacji zieleńcowej Birrimienu, której wiek sięga 2 mld lat.

pilka nozna senegal

Mapa geologiczna Senegalu (kliknij, aby powiększyć)

Drugą jednostką jest rozległy basen, znany pod nazwą Basenu Senegalsko-Mauretańskiego, wypełniony głównie osadami kenozoicznymi, reprezentowanymi przez serie kontynentalne, morskie, aluwia oraz utwory eoliczne. Litologicznie są to serie skał ewaporatowych (gipsy, anhydryty, sole występujące również w formie diapirów, węglany, skały klastyczne silnie wzbogacone w substancję organiczną). Obszar ten jest znany z silniej aktywności magmowej, stąd nie dziwi obecność takich skał jak toleity czy syenity alkaliczne. Jej maksimum przypada na miocen, ale najbardziej widoczne w Dakarze są czwartorzędowe lawy bazaltowe, budujące m.in. słynną Wyspę Gorée – jedno z największych centrów handlu niewolnikami w Afryce Zachodniej.

fort wyspa goree

Pozostałości fortu na Wyspie Gorée

W Senegalu wydobywa się przede wszystkim fosforyty, boksyty, złoto, żelazo i cyrkon. Wiele z tych złóż jest eksploatowanych metodami rzemieślniczymi (artisanal mining). Są tu także udokumentowane bogate złoża tytanu, ropy naftowej i gazu ziemnego. Znajdowano również diamenty na wtórnym złożu (tzw. rozsypiska).

Ale te oszlifowane diamenty będziemy oglądać w trakcie dzisiejszego meczu.

Wspomnijmy, że Polska bierze udział w projekcie PanAfGeo – w jego ramach afrykańskie służby geologiczne zostaną przeszkolone przez wybrane służby europejskie. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB jest koordynatorem technicznym tego projektu.

PS.
- Co ma wspólnego piłka nożna z wulkanizmem?
- Mount Pelée

PS1. Polska przegrała z Senegalem 1:2

Tekst: Stanisław Wołkowicz, Anita Starzycka
Zdjęcia: Stanisław Wołkowicz