W dniach 16-17 października 2018 r. w Bratysławie (Słowacja) odbyło się 45. Walne Zgromadzenie Dyrektorów Europejskich Służb Geologicznych (EuroGeoSurveys, EGS), którego organizatorem była Służba Geologiczna Słowacji (State Geological Institute of Dionýz Štúr, ŠGÚDŠ). W spotkaniu uczestniczyli dyrektorzy 34 z 37 służb geologicznych stowarzyszonych w EGS lub ich przedstawiciele (w tym 32 osoby z prawem głosu), zespół Sekretariatu EGS, przewodniczący grup eksperckich i zespołów zadaniowych EGS i osoby kierujące programem GeoERA. PIG-PIB reprezentowali Beata Wołczuk oraz Wojciech Brochwicz-Lewiński z sekcji ds. współpracy międzynarodowej Biura Dyrektora PIG-PIB.
Obradom Walnego Zgromadzenia po raz ostatni przewodniczyła prezydent Teresa Ponce de Leão. Jej kadencja jako prezydenta EGS upływa bowiem z dniem 31 grudnia 2018. Jej obowiązki przejmie dyrektor Czeskiej Służby Geologicznej Zdenek Venera, dyrektor Czeskiej Służby Geologicznej, który został powołany na wiceprezydenta pod koniec 2017 r. po wycofaniu się dyrektora PIG-PIB Sławomira Mazurka. Funkcję wiceprezydenta od 1 stycznia 2019 obejmie dotychczasowy skarbnik, szef Szwajcarskiej Służby Geologicznej (Swisstopo) Olivier Lateltin. Na zwalniające się miejsce skarbnika EGS na lata 2019-2020 Komitet Nominacyjny zgłosił kandydaturę Tirzy van Daalen, dyrektor Służby Geologicznej Holandii (TNO), która uzyskała pełne poparcie.
Zgodnie z porządkiem obrad Walne Zgromadzenie EGS przyjęło decyzję w sprawie zmian w statucie oraz regulaminie organizacyjnym EGS oraz plan działań i budżet na 2019 r. Dyskusja na temat działań EGS koncentrowała się głównie na sztandarowym programie EGS pod nazwą GeoERA, programie EGDI (bazy danych) oraz projektach międzynarodowych skierowanych na Afrykę (PanAfGeo) i Amerykę Łacińską (PanLATEuGeo), szczególnie istotnych dla polityki UE. Dyskutowano na temat aktywności poszczególnych grup eksperckich, skuteczności działań komunikacyjnych EGS, przedstawiono również statystykę europejskich służb geologicznych.
Obrady w Bratysławie zdominowały kwestie bieżącej współpracy EGS z instytucjami europejskimi, w szczególności z Komisją Europejską (KE), m.in. w zakresie tworzenia i wykorzystania baz danych, wsparcia eksperckiego w procesie tworzenia projektów legislacyjnych czy wdrażania prawa unijnego w zakresie geologii. Dyskutowano zwłaszcza o utworzeniu Europejskiej Służby Geologicznej (EGS4EU), jaka ma działać pod auspicjami KE. W dyskusji pojawiła się również kwestia Brexitu w kontekście przyszłego statusu Brytyjskiej Służby Geologicznej (BGS) w EGS.
SG Slavko Šolar podsumował wyniki pracy sekretariatu EGS i poszczególnych grup eksperckich i zadaniowych oraz postęp w realizacji wspólnych projektów i w rozmowach z Komisją Europejską. Podkreślił szczególnie propozycję złożoną przez KE służbom geologicznym o aktywne włączenie się wraz z nadzorującymi ministerstwami i krajowymi administracjami górniczymi do programu European Battery Initiative. Do tego programu mają się także włączyć członkowie Grupy Eksperckiej ds. Surowców Mineralnych (MREG).
Teresa Ponce de Leão i SG Slavko Solar zwrócili uwagę na bardzo wysokie oceny, z jakimi spotyka się realizacja projektu PanAfGeo (w którym PIG-PIB pełni rolę koordynatora technicznego). W związku z tym wzrastają szanse na sfinansowanie przez KE drugiej fazy tego projektu (PanAfGeo Phase II) oraz podobnego projektu dla Ameryki Łacińskiej, pod roboczą nazwą „PanLatEUGeo”. Sekretarz Generalny ma rozesłać prośbę do członków EGS o zgłaszanie się do udziału w PanAfGeo Phase II oraz „PanLatEUGeo”.
Walne Zgromadzenie EGS w Bratysławie stało się okazją dla ŠGÚDŠ oraz nadzorujących ministerstw do zaprezentowania przez kraj goszczący tradycji i osiągnięć w dziedzinie geologii i górnictwa. Zbiegło się czasowo z obchodami 100-lecia słowackiej służby geologicznej. W tym celu w ramach statutowego spotkania dyrektorów EGS gospodarze zorganizowali warsztaty pt. „Geologia dla Europy: geologia i górnictwo”, które poprowadził Dyrektor generalny ŠGÚDŠ Branislav Žec. Do udziału w warsztatach tradycyjnie zaproszono gości spoza EGS, to jest przedstawicieli Komisji Europejskiej (GD GROW, JRC), UNECE, służby geologicznej USA (USGS) oraz organizacji pozarządowych. Obecni byli również przedstawiciele słowackiego ministerstwa środowiska z I-ym sekretarzem stanu Norbertem Kurillą na czele, oraz ministerstwa gospodarki.
Program 45. Walnego Zgromadzenia objął także dwa dni wycieczek związanych tematycznie z warsztatami: do jednych z najstarszych najbardziej znaczących miast górniczych, to jest Banskiej Štiawnicy, która w XVIII w. stała się siedzibą pierwszej wyższej szkoły górniczej w Europie, Kremnicy z jej kopalnią złota i mennicą oraz Hodrušy, oraz na zamek Devin i do unikatowego rezerwatu przyrody Devínska Kobyla z malowniczą wydmą Sandberg.
European Geological Surveys - Stowarzyszenie Europejskich Służb Geologicznych (EuroGeoSurveys, EGS) wraz z grupami eksperckimi oraz zadaniowymi stanowi ważną platformę dla prowadzenia współpracy międzynarodowej. EuroGeoSurveys reprezentuje 37 narodowych służb geologicznych i kilka regionalnych. Statutowe walne zgromadzenia dyrektorów oraz forum narodowych delegatów odbywające się cztery razy w roku ułatwiają otwieranie i kultywowanie kontaktów między kierownictwem poszczególnych narodowych służb. Ponadto integracji środowiska sprzyja udział we wspólnych projektach finansowanych ze środków programów KE i innych źródeł, w których pozyskaniu stowarzyszenie okazuje się bardzo efektywne.
Obecnie PIG-PIB ma swoich przedstawicieli praktycznie we wszystkich grupach eksperckich i zadaniowych, w tym dwie osoby na funkcji wiceprzewodniczących (w grupach eksperckich ds. obserwacji ziemi i geozagrożeń oraz zasobów wodnych). W grudniu 2017 r. rozpoczęto przegląd składu poszczególnych grup eksperckich i zadaniowych co stwarza dodatkową okazję do zarekomendowania dalszych ekspertów PIG-PIB.
Tekst: Beata Wołczuk, Wojciech Brochwicz - Lewiński
