Zapobieganie amnezji osuwiskowej. Relacja z 2. Konferencji Osuwiskowej O!SUWISKO

Podsumowanie 2. Ogólnopolskiej Konferencji Osuwiskowej O!SUWISKO, która odbyła się w dniach 14 - 17 maja 2019 r. w Szczawnicy.

„Geolodzy byli z nami w najtrudniejszych momentach i nadal skutecznie nas wspierają” – powiedział we wtorek 14 maja 2019 r. Dyrektor Wydziału Rolnictwa Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Jacek Gołda podczas otwarcia 2. Ogólnopolskiej Konferencji Osuwiskowej O!SUWISKO w Szczawnicy. Katastrofa osuwiskowa z 2010 r., do której nawiązywał przedstawiciel wojewody, szczególnie dotkliwie doświadczyła południową Polskę. Straty sięgnęły wówczas setek milionów złotych, zniszczonych lub uszkodzonych zostało ponad 1400 budynków, setki ludzi ewakuowano, a tysiące osób przez kilka tygodni żyło w ciągłym zagrożeniu.

osuwisko szczawnica6

Uczestnicy 2. Konferencji Osuwiskowej O!SUWISKO

Aktywny udział w wydarzeniu wzięli przedstawiciele administracji rządowej, samorządowej, świata nauki, instytucji odpowiedzialnych za infrastrukturę publiczną na terenach objętych ruchami masowym oraz przedsiębiorstw zajmujących się projektowaniem i wykonywaniem zabezpieczeń i stabilizacji osuwisk.

W pierwszym dniu konferencji podczas uroczystej sesji otwierającej Konferencję O!SUWISKO odczytano listy od Patronów Honorowych oraz zaprezentowano Centrum Geozagrożeń utworzone w Państwowym Instytucie Geologicznym – PIB. Debatowano również nad problemami prawnymi, społecznymi i administracyjnymi w codziennej praktyce administracji geologicznej.

W drugim dniu konferencji w sesji Stateczność i Stabilizacja głównym przedmiotem rozważań była stateczności stoków - zarówno naturalnych, głównie karpackich, jak i sztucznie uformowanych, związanych z eksploatacją. Omawiano także wpływ parametrów i własności podłoża oraz sposobów ich wyznaczania na wyniki obliczeń stateczności.

osuwisko szczawnica3

Dyrektor PIG-PIB dr Agnieszka Wójcik

W sesji Ruchy Masowe – Studium Przypadku omówiono genezę i ewolucję osuwisk, jako zjawisko zależne od wielu czynników. Wystąpienia koncentrowały się na konkretnych przypadkach osuwisk wywołanych zarówno czynnikami naturalnymi, jak i szeroko pojętą działalnością człowieka - dawną eksploatacją oraz współczesnymi pracami, nie tylko górniczymi.

Podczas sesji Zdalne Metody w Badaniu Osuwisk dyskutowano o wzroście znaczenia zdalnych metod w badaniu osuwisk. Podczas referatów przytoczono przykłady wykorzystania satelitarnej interferometrii radarowej, skaningu laserowego, dronów oraz modeli terenu w monitorowaniu aktywności osuwisk.

Badaniom interdyscyplinarnym niezbędnym dla prognozowania zagrożeń osuwiskowych poświęcona była sesja Zagadnienia Podstawowe. Omówiono wpływ czynników biernych i aktywnych na rozwój ruchów masowych, związek zmian klimatycznych z fazami intensyfikacji tych zjawisk oraz przedstawiono podatność osuwiskową Polski. Ponadto poruszono aspekty prawidłowego dokumentowania osuwisk.

Zwieńczeniem drugiego dnia konferencji była sesja posterowa w Foyer Dworku Gościnnego, prezentująca 25 posterów. Uczestnicy wyłonili w drodze głosowania najlepsze postery konferencyjne. Największe uznanie zdobył poster pt. Osuwiska w Układzie Słonecznym, który przygotował dr Wojciech Ozimkowski z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Wyróżnieni autorzy otrzymali nagrody związane z jubileuszem 100-lecia Państwowego Instytut Geologicznego – PIB.

osuwisko szczawnica4

Dyskusje podczas sesji posterowej

W kolejnych dniu konferencji podczas sesji Zabezpieczenia i Geologia Inżynierska poruszono problematykę zabezpieczania osuwisk w związku z inwestycjami (zwłaszcza drogowymi) na terenach zagrożonych tymi zjawiskami.W sesji Badania Regionalne skoncentrowano się na regionalnych aspektach występowania ruchów masowych, zwłaszcza w powiązaniu z budową geologiczną regionów, a także z parametrami stoków, na których występują osuwiska.

Podczas sesji Monitorowanie Osuwisk przedstawiono wyniki badań monitoringowych dynamiki przemieszczeń osuwiskowych i deformacji budynków wywołanych tymi przemieszczeniami. W ostatniej sesji referatowej konferencji pt. Zagadnienia Inżynierskie, Geofizyczne i Środowiskowe poruszone zostały zagadnienia związane z oceną stateczności stoków, metodami geofizycznymi, a także zagrożeniami osuwiskowymi dla dóbr kultury i środowiska.

W trakcie konferencji wygłoszono w sumie ponad 50 referatów. Wiele z nich wywołało gorące dyskusje, którym towarzyszyły żywe emocje.

osuwisko szczawnica1

Dyskusja podczas konferencji była momentami bardzo ożywiona

Konferencji towarzyszyła prezentacja firm oferujących usługi, sprzęt i urządzenia związane z badaniem i zabezpieczaniem osuwisk. Na stoisku PIG - PIB zaprezentowano publikacje Instytutu, a także nasze badania i usługi, w tym aplikację SOPO, dzięki której możliwe jest wyszukiwanie i przeglądanie informacji o zagrożeniach ruchami masowymi. Zainteresowaniem cieszyły się także publikacje Instytutu, w tym szczególnie Atlas Geologiczny Polski oraz książki z serii "Wokół geologii". Stoisko zostało zorganizowane w ramach tematu "Upowszechnianie wiedzy z zakresu geologii oraz promocja działań służby geologicznej" i sfinansowane z NFOŚiGW.

osuwisko szczawnica13

Stoisko Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB

Ostatniego, czwartego dnia konferencji odbyły się sesje terenowe. Uczestnicy konferencji mieli okazję zobaczyć na własne oczy problematykę osuwisk strefy tektonicznej na pograniczu pienińskiego pasa skałkowego oraz płaszczowiny magurskiej. Celem wycieczki terenowej były rozległe osuwiska Małych Pienin i Beskidu Sądeckiego, gdzie można obserwować charakterystyczne cechy przejawów ruchów masowych w rejonach o odmiennej budowie geologicznej - różnym wykształceniu koluwiów i przejawów dynamiki ruchów masowych.

szczawnica11

Uczestnicy wycieczki terenowej

Trasa wycieczki prowadziła przez dolinę Potoku Skotnickiego należącego do Beskidu Sądeckiego, gdzie występują aktywne osuwiska pochodzenia antropogenicznego i naturalnego oraz zniszczenia spowodowane ich aktywnością. Kolejnym przystankiem był rezerwat Wąwóz Homole oraz okolice potoku Krupianka, gdzie oglądano osuwiska skalne, których wiek datowano na podstawie malakofauny i 14C.

szczawnica12

Uczestnicy wycieczki terenowej

W trakcie konferencji wielokrotnie zwracano uwagę na amnezję osuwiskową, jak geolodzy nazywają szczególnie szkodliwe i niebezpieczne zjawisko wypierania z pamięci katastrof i lekceważenia zagrożenia terenów narażonych na uaktywnienie się ruchów masowych. Wielokrotnie przypominano, że Polska nie jest zieloną, bezpieczną od geozagrożeń wyspą. Liczba osuwisk w Polsce przekracza 100 tys. a niebezpieczeństwo dotyczy nie tylko południa kraju, ale też innych regionów.

Konferencja O!SUWISKO została przygotowana przez zespół pracowników Centrum Geozagrożeń PIG-PIB z Krakowa i Warszawy, którzy realizują wieloletni projekt Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO), wykonywany w ramach zadań Państwowej Służby Geologicznej i finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Eksperci z Centrum Geozagrożeń identyfikują i inwentaryzują osuwiska oraz tereny szczególnie niebezpieczne, opiniują inwestycje służące stabilizacji osuwisk, które zagrażają ludziom, ich majątkowi i infrastrukturze publicznej.

Konferencja w Szczawnicy była idealną okazją do podsumowania projektu SOPO. W ramach tych działań geolodzy zidentyfikowali i wprowadzili do bazy danych 65 tysięcy osuwisk i ponad 5 tys. terenów zagrożonych.

3 Ogólnopolska Konferencja Osuwiskowa O!SUWISKO jest wstępnie zaplanowana na 2022 rok. Już teraz serdecznie zapraszamy!

Galeria zdjęć

Zespół Centrum Geozagrozeń
(przyg. MSID)
Zdjęcia z konferencji: Wojciech Kurek
Zdjęcie w zajawce: Piotr Nescieruk

logo nfosgw dofinansowanie