W dniach 10 - 11 października 2019 r. odbyło się posiedzenie Komisji Opracowań Geologicznych, poświęcone ocenie i odbiorowi prac realizowanych w ramach projektu Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin.
Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin to zadanie państwowej służby geologicznej. Głównym celem przedsięwzięcia jest zgromadzenie spójnych informacji dla całego kraju o skali nielegalnej eksploatacji oraz o stanie rekultywacji terenów po odkrywkowej eksploatacji kopalin. Projekt jest dedykowany przetworzeniu pozyskanego zasobu wiedzy o wymienionych zagadnieniach i opracowaniu ich w formie bazy danych, będącej rozbudowaną kontynuacją narzędzi Mapy Geośrodowiskowej Polski.
Komisja w jednym z punktów niekoncesjonowanej eksploatacji (PNE)
Zgodnie z przyjętymi założeniami (Metodyka wykonania monitoringu odkrywkowej eksploatacji kopalin), prace w ramach projektu realizowane są w ujęciu powiatowym i obejmują m.in. przeprowadzenie kontroli terenowej miejsc wytypowanych na etapie przygotowań kameralnych, w których potencjalnie może mieć miejsce nielegalna eksploatacja kopalin.
Pierwszym powiatem, dla którego w bieżącym roku zrealizowano pełen zakres czynności przewidzianych w projekcie, był powiat moniecki (województwo podlaskie). Raport końcowy z monitoringu odkrywkowej eksploatacji kopalin w powiecie monieckim, opracowany przez mgr inż. Dominikę Kafarę i mgr Barbarę Turbiak, został przedłożony do oceny Komisji Opracowań Geologicznych, która po zapoznaniu się z opinią koordynatora regionalnego, dr Olimpii Kozłowskiej, dokonała odbioru dokumentu podczas posiedzenia mającego charakter wyjazdu terenowego.
W trakcie wyjazdu Komisja kierowana przez dr. hab. Stanisława Wołkowicza, prof. PIG-PIB, pracująca w składzie: dr hab. Barbara Radwanek-Bąk, prof. PIG-PIB, dr hab. Robert Tarka, dr inż. Tomasz Godlewski, dr Monika Kadzikiewicz-Schoeneich, dr Józef Mikołajków, dr Anna Gryczko-Gostyńska, mgr Eliza Dziekan-Kamińska i mgr Paulina Kostrz-Sikora (sekretarz), skontrolowała kilkanaście wyrobisk, które powstały w następstwie eksploatacji piasków i żwirów. Weryfikacji zostały poddane zarówno złoża, jak i miejsca poza udokumentowanymi złożami, w których stwierdzono wydobycie bez koncesji. Dyskutowano o skali nielegalnego wydobycia, rekultywacji wyrobisk oraz o zagrożeniach - zarówno dla środowiska naturalnego, wynikających z deponowania w wyrobiskach odpadów, jak i dla lokalnej ludności, spowodowanych pozostawianiem niezabezpieczonych wyrobisk - skarpy nieraz o wysokości kilku, kilkunastu metrów. Zastanawiano się również nad tym, do kogo powinny być kierowane raporty końcowe, tak aby stały się zaczątkiem porządkowania tej dziedziny gospodarowania zasobami naturalnymi w kraju.
Terenowa forma odbioru prac spotkała się z dużą akceptacją ze strony Członków Komisji. Uznano, że warto ją zastosować także w przyszłości, gdy przedmiotem odbioru będą raporty wykonane dla różnych pod względem budowy geologicznej obszarów, np. Karpat, Sudetów, Górnego Śląska czy Gór Świętokrzyskich. Wyjazd terenowy to również doskonała okazja do obserwacji geologicznych i ogólnoprzyrodniczych.
Osady fluwioglacjalne ze strukturami wskazującymi na krótkotrwałe, silne przepływy spowodowane krótkotrwałym odblokowaniem odpływu, ze strukturami z osiadania manifestującymi się w formie uskoków grawitacyjnych. Punkt niekoncesjonowanej eksploatacji w okolicach Goniądza
Co może mieszkać w tych jamkach? Może kuna leśna?
Tzw. „dzikie” składowisko odpadów w jednym z weryfikowanych punktów niekoncesjonowanej eksploatacji
Tekst: Paulina Kostrz-Sikora
Zdjęcia: Stanisław Wołkowicz, Iwona Walentek
