15 lutego 2021 r. Międzynarodowa Unia Nauk Geologicznych ratyfikowała wniosek grupy kimerydzkiej Międzynarodowej Podkomisji Stratygrafii Jury o wyznaczenie wzorca granicy pięter oksfordu i kimerydu jury (GSSP – „Global Boundary Stratotype Section and Point”) w profilu Flodigarry na wyspie Skye w Szkocji. Przewodniczącym grupy kimerydzkiej jest emerytowany pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego–PIB i Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Andrzej Wierzbowski.
Wniosek został przygotowany przez zespół autorów z wielu krajów we współpracy z pracownikami Państwowego Instytutu Geologicznego–PIB: dr. hab. Hubertem Wierzbowskim i dr. hab. Jackiem Grabowskim. Uprzednio był ratyfikowany kolejno przez Międzynarodową Podkomisję Stratygrafii Jury, której wiceprzewodniczącym jest pracownik PIG–PIB prof. dr hab. Grzegorz Pieńkowski oraz przez Międzynarodową Komisję Stratygrafii.
We wniosku znalazł się opis następstwa stratygraficznego makro- i mikrofauny, zmian geochemicznych i paleomagnetyzmu skał w profilu Flodigarry, a także jego korelacji wiekowej z innymi odsłonięciami z różnych obszarów.
Przyjęcie światowego wzorca granicy pięter oksfordu i kimerydu likwiduje istotną rozbieżność dotychczasowych regionalnych wydzieleń, która jest szczególnie znacząca między obszarami borealnymi i medyterańskimi, a więc północą i południem Europy. Precyzuje to również podział stratygraficzny jury oraz narzuca konieczność stosowania wyznaczonego położenia ww. granicy. Ma to duże znaczenie dla datowania skał górnojurajskich, wydzieleń jednostek stratygraficznych i tworzenia map geologicznych.
Ujednolicenie wzorca granicy oksfordu i kimerydu umożliwia szybszą i bardziej precyzyjną korelację wydarzeń paleofaunistycznych i paleośrodowiskowych oraz zmian sedymentologicznych w okresie jurajskim na świecie, a także dokładniejsze rekonstrukcje zmian czasowych paleogeografii morskich basenów jurajskich.
Powoduje to też konieczność uaktualnienia map geologicznych i regionalnych podziałów jury w Polsce, w których obecnie przyjmowana granica oksfordu i kimerydu ulegnie znaczącemu przesunięciu ku starszym warstwom. Przykładowo malownicze skałki wapienne Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Wieluńskiej zaliczane uprzednio, zgodnie z regionalnym schematem, do piętra oksfordu jury górnej, powinny zostać uznane obecnie za częściowo dolnokimerydzkie.
Strefa międzypływowa z wychodniami skał oksfordu i kimerydu (jura górna) w profilu Flodigarry na wyspie Skye w Szkocji
Prace terenowe w pobliżu granicy oksfordu i kimerydu
Miejsce dokładanego wyznaczenie granicy oksfordu i kimerydu
Fragment tabeli stratygraficznej mezozoiku z zaznaczoną "złotym gwoździem" granicą pięter oksfordu i kimerydu
Tekst i zdjęcia: Hubert Wierzbowski
