Państwowy Instytut Geologiczny-PIB jest jednostką nadzorowaną przez Ministra Klimatu i Środowiska, który corocznie ocenia jego finanse, działalność, w tym realizację zadań państwowej służby geologicznej i Krajowego Administratora Podziemnych Składowisk Dwutlenku Węgla. Za rok 2020 Instytut otrzymał ocenę pozytywną z zastrzeżeniami.
Decyzja Ministra podjęta została m.in. na podstawie analizy „Sprawozdania z działalności Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego za 2020 rok”, opinii Rady Naukowej PIG-PIB, wyników kontroli resortowej i innych organów oraz opinii instytucji współpracujących z Instytutem.
Rok 2020 był wyjątkowy ze względu na światową pandemię i pracę w trybie zdalnym, jednak Instytut kolejny raz udowodnił duży potencjał naukowy i badawczy. Prowadzone prace służyły głównie zapewnieniu bezpieczeństwa surowcowego państwa, a także ochronie środowiska i gospodarce wodnej. Niektóre badania prowadzone przez Instytut miały charakter pionierski w kraju, a nawet wnoszą walor nowości do badań światowych.
W 2020 roku Państwowy Instytut Geologiczny – PIB realizował łącznie 539 projektów. Tematyka prowadzonych prac była zgodna z ustawowymi zadaniami państwowej służby geologicznej i uwzględniała wytyczne strategicznych dokumentów z zakresu polityki surowcowej, energetycznej i ekologicznej.
Najważniejszymi projektami realizowanymi przez Instytut były tematy zmierzające do rozpoznania regionalnej budowy geologicznej i wspierające zagadnienia surowcowe. Szacowano zasoby złóż, wyznaczono rejony perspektywiczne pod kątem możliwości odkrycia nowych złóż węglowodorów. Kontynuowano badania w celu określenia możliwości występowania mineralizacji rudnej na Górnym Śląsku i Dolnym Śląsku, a także na Suwalszczyźnie i w polskiej strefie ekonomicznej na Bałtyku. Zintensyfikowano działania wspierające rozwój geotermii w Polsce. Wykonano również ocenę potencjału surowcowego i energetycznego wód termalnych i leczniczych miast oraz wybranych obszarów kraju wraz z analizą geośrodowiskowych i ekonomicznych uwarunkowań ich zagospodarowania. Kontynuowano także prace w celu oceny potencjału energetycznego i uwarunkowań środowiskowych dla wsparcia zrównoważonego rozwoju geotermii niskotemperaturowej, czyli zastosowania gruntowych pomp ciepła.
Badania termiczne skał
W 2020 roku Instytut wykonywał liczne prace z zakresu kartografii geologicznej. Najważniejsze z nich to opracowywanie i aktualizacja map geologicznych w różnych skalach, a także przygotowywanie ich w postaci cyfrowej, w tym baz danych GIS. Innowacyjnym zadaniem jest wykonanie modeli geologicznych 3D, które pozwalają skuteczniej analizować dane i prowadzić różnego typu analizy.
W Instytucie trwają prace nad utworzeniem Wspólnej Platformy Kartografii Geologicznej, która zgromadzi i udostępni około 20 tys. produktów kartograficznych w postaci plików graficznych i tekstowych oraz umożliwi wykonanie analiz danych przestrzennych.
W 2020 r. PIG-PIB był realizatorem projektów dotyczących geologii miejskiej, racjonalnego gospodarowania przestrzenią podziemną, korzystania z potencjału środowiska geologicznego na potrzeby budownictwa oraz oceny przydatności terenów pod inwestycje infrastrukturalne.
Wykonywanie terenowych badań geologiczno-inżynierskich w ramach jednego z zdań państwowej służby geologicznej
Kontynuowano projekty dotyczące rozpoznania i monitorowania zagrożeń geologicznych, przede wszystkim ruchów masowych (osuwisk). Instytut na bieżąco dostarczał niezbędne informacje organom odpowiedzialnym za zarządzanie kryzysowe.
PIG-PIB gromadził, archiwizował, zabezpieczał, przetwarzał i udostępniał informacje geologiczne, będąc ich głównym depozytariuszem w Polsce. Aby zwiększyć dostępność danych dostępności wprowadzono nowoczesne metody zarządzania zasobami informacyjnymi i informatycznymi.
W 2020 r. istotną pozycję wśród zadań Instytutu zajmowały działania z zakresu ochrony dziedzictwa geologicznego i georóżnorodności, a także upowszechniania wiedzy o geologii i promocji. Organizowane były konferencje naukowe (w czasie pandemii w formie online), konkursy, gry terenowe i wystawy.
Projekty realizowane w ramach państwowej służby geologicznej były w 100% finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w tym Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, w ramach Programów Priorytetowych: Poznanie budowy geologicznej na rzecz kraju oraz Wspieranie działalności monitoringu środowiska. Pozostałe projekty wykonywane przez Instytut finansował budżet państwa – w częściach pozostających w dyspozycji ministra infrastruktury oraz ministra nauki i szkolnictwa wyższego, w tym będących w gestii Narodowego Centrum Nauki (NCN), Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) i Programów Operacyjnych lub środki na ich realizację zostały pozyskane z krajowych i zagranicznych przedsiębiorstw, jednostek samorządów terytorialnych, instytutów badawczych i szkół wyższych oraz innych podmiotów i organizacji. Część projektów została sfinansowana z budżetu Unii Europejskiej oraz innych organizacji międzynarodowych.
Jako dowód uznania i naszej skuteczności PIG-PIB otrzymał dwie prestiżowe nagrody w konkursie Ekolaury 2020 oraz tytuł EkoSymbol 2020, który jest nadawany przedstawicielom biznesu i nauki przykładającym dużą wagę do kwestii ekologii i dbałości o środowisko naturalne. Wyróżnienie zostało przyznane PIG-PIB za badania w zakresie rozpoznawania potencjału energii geotermalnej w Polsce.
Pomimo trwającej pandemii rok 2020 był dla nas bardzo pracowity, a osiągnięte efekty ugruntowały dobrą pozycję Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB jako podmiotu pełniącego rolę państwowej służby geologicznej i placówki badawczo – naukowej.
