"Wody podziemne, uczynić niewidzialne widocznym" – to hasło przewodnie Światowego Dnia Wody w 2022 roku, którego obchody zapoczątkowało 3 Forum Państwowej Służby Hydrogeologicznej. W dniu 8 marca 2022 r. odbyło się kolejne wydarzenie z tego cyklu, tym razem poświęcone tematyce dostępności zasobów wód podziemnych w Polsce. Wydarzenie, transmitowane na żywo z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie zgromadziło szerokie grono odbiorców. W obradach uczestniczyło blisko 300 osób - przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej, organów gospodarki wodnej i administracji geologicznej, a także innych instytucji publicznych, uczelni i podmiotów prywatnych.
Zapis pełnej transmisji 3 Forum PSH
Otwierając Forum, Zastępca dyrektora ds. służby geologicznej, dr Andrzej Głuszyński podkreślił, że zagadnienia związane z oceną dostępności i użytkowania zasobów wód podziemnych, a także analiza zagrożeń, takich jak susze czy powodzie, stanowią jedną z ważniejszych grup zadań realizowanych przez Państwową Służbę Hydrogeologiczną.
Zastępca dyrektora ds. służby geologicznej, dr Andrzej Głuszyński (z prawej)
„Wody podziemne są zasobem naturalnym środowiska geologicznego, który jako jeden z nielicznych jest odnawialny” – zaznaczył dr Piotr Dziadzio, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Pełnomocnik Rządy ds. Polityki Surowcowej Państwa, podkreślając jednocześnie, że ze względu na występowanie wód podziemnych w przestrzeni geologicznej, często mają one duży wpływ na możliwość i sposób eksploatacji złóż kopalin. W swej wypowiedzi Główny Geolog Kraju zwrócił także uwagę, że wody podziemne spełniające określone kryteria, są zaliczane do kopalin (wody termalne, lecznicze i solanki). Ich znaczenie dla gospodarki jest trudne do przecenienia, co jest szczególnie istotne wobec wyzwań związanych z transformacją energetyczną Polski.
Przedstawiciel Ministerstwa Infrastruktury, sprawującego nadzór nad działalnością państwowej służby hydrogeologicznej, Monika Niemiec-Butryn, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej podkreśliła, że wobec zmian klimatu, wody podziemnej jako rezerwuar wody pitnej, pełnią szczególną rolę. W Polsce ponad 70% wody przeznaczonej do spożycia pochodzi z ujęć wód podziemnych, co świadczy o tym jak woda zgromadzona pod ziemią jest ważna są dla społeczeństwa. „Wszyscy powinniśmy szanować wodę i traktować ją jako dobro ponadczasowe” – zaapelowała Dyrektor.
Monika Niemiec-Butryn, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwo Infrastruktury
„Wody podziemne są niedoceniane, gdyż są niewidzialne” – zwrócił uwagę Profesor Stanisław Staśko, Prezes Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowego Stowarzyszenia Hydrogeologów, który przedstawił główne założenia deklaracji IAH podjętej na kongresie San Paulo i Brukseli, jednocześnie podkreślając, że w Polsce występują korzystne warunki hydrogeologiczne dla ujmowania wód podziemnych. Wody podziemne, w przeciwieństwie do wód powierzchniowych, nie wymagają procesu uzdatniania. To sprawia, że stanowią zasób predysponowany do użytkowania na cele poboru wód do spożycia, przy czym ich eksploatacja powinna być prowadzona w sposób zrównoważony.
Wystąpienie prof. Stanisława Staśko, Prezesa Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowego Stowarzyszenia Hydrogeologów
Blok prezentacji ekspertów PIG-PIB rozpoczęło wystąpienie dr Małgorzaty Woźnickiej, która przedstawiła prawne aspekty ochrony wód podziemnych w Polsce. Przegląd instrumentów prawnych poprzedził zagadnienia praktyczne, prezentowane w kolejnych wystąpieniach.
Dr Małgorzata Woźnicka, Główny koordynator ds. realizacji zadań państwowej służby hydrogeologicznej, PIG-PIB
Wystąpienie dr Małgorzaty Woźnickiej pt. "Ochrona zasobów wód podziemnych w świetle przepisów ustawy Prawo wodne"
Wybrane istotne zagadnienia przy dokumentowaniu i ustalaniu ilości zasobów eksploatacyjnych ujęć wód podziemnych przybliżył w swym wystąpieniu dr Mirosław Lidzbarski.
Wystąpienie dr. Mirosława Lidzbarskiego pt. "Ustalanie zasobów eksploatacyjnych ujęć wód podziemnych - proste zadanie czy trudne wyzwanie?"
Następnie, na przykładzie ujęcia dla Świnoujścia, mgr inż. Zenon Wiśniowski przedstawił rozwiązania służące optymalizacji poboru wód podzielnych w rejonie deficytowym (wyspa Uznam).
Wystąpienie Zenona Wiśniowskiego pt. "Optymalizacja poboru wód podziemnych w rejonie deficytowym na przykładzie ujęcia Wydrzany"
Po krótkiej przerwie, w drugiej części Forum, podjęta została tematyka zagrożeń związanych z wodami podziemnymi, także w aspekcie prognozowanych zmian klimatu. Pani Agnieszka Kowalczyk przedstawiła wyniki analiz ekstremalnych stanów wód podziemnych w Polsce na podstawie pomiarów i badań prowadzonych w sieci monitoringu wód podziemnych państwowej służby hydrogeologicznej.
Agnieszka Kowalczyk, Zakład Rozpoznawania i Ochrony Wód Podziemnych, PIG-PIB
Wystąpienie Agnieszki Kowalczyk pt. "Między suszą a powodzią - analiza ekstremalnych stanów wód podziemnych"
W dalszej kolejności przeglądu scenariuszy zmian klimatu dokonała dr Aneta Afelt z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiając wyniki najnowszych dostępnych badań w tym zakresie.
Wystąpienie dr Anety Afelt pt. "Scenariusze zmian klimatu"
Na zakończenie dr Piotr Herbich zaprezentował efekty zadań PSH w zakresie prognoz zmian zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych do 2050 roku.
Dr Piotr Herbich, Zakład Rozpoznawania i Ochrony Wód Podziemnych, PIG-PIB
Wystąpienie dr. Piotra Herbicha pt. "Prognoza zmian dyspozycyjnych zasobów wód podziemnych do 2050 r."
Uczestnicy Forum przez cały czas jego trwania mieli możliwość zadawania pytań poprzez specjalnie przygotowany formularz, na które udzielono odpowiedzi w zamykającym Forum panelu dyskusyjnym.
Eksperci odpowiadają na pytania podczas panelu dyskusyjnego
Prezentacje
pdf Między suszą a powodzią - mgr Agnieszka Kowalczyk (2.37 MB)
pdf Prognoza zmian dyspozycyjnych zasobów wód podziemnych do 2050r. - dr Piotr Herbich (4.45 MB)
pdf Scenariusze zmian klimatu - dr Aneta Afelt (3.89 MB)
Wody podziemne. Państwowa służba hydrogeologiczna
