26 kwietnia 2022 r. w miejscowości Doły Biskupie koło Kunowa odbyło się uroczyste otwarcie ścieżki geoedukacyjnej „Dolina Świśliny”. Idea ścieżki zrodziła się w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB i została zrealizowana w ramach projektu pn. "Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności".
Zobacz:
pdf
Przewodnik po ścieżce geoedukacyjnej Doliny Świśliny”
(83.52 MB)
Rzeka Świślina jest prawobrzeżnym dopływem Kamiennej. Odcinek, przez który przebiega ścieżka, od Zbiornika Wióry do północnego krańca miejscowości Doły Biskupie, leży w północnej części regionu świętokrzyskiego, między Starachowicami i Ostrowcem Świętokrzyskim. Pod względem geologicznym jest to bardzo ciekawy teren, gdzie w obrębie skał triasowych permsko-mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich występują starsze utwory dewonu, stanowiące jądro fałdu godowskiego. Brzegi doliny przykrywa miąższa pokrywa lessowa.
Złożona budowa geologiczna znalazła odzwierciedlenie w georóżnorodności tego odcinka doliny. Na stosunkowo krótkim, 5-kilometrowym odcinku można zobaczyć skały różnego wieku, od dolnodewońskich po środkowotriasowe i czwartorzędowe. Odsłonięcia tych skał stanowią przystanki, opatrzone tablicami informacyjnymi i stanowiska ścieżki geoedukacyjnej.
Tablica na pierwszym przystanku, zlokalizowanym na południowym krańcu miejscowości Doły Biskupie zawiera podstawowe informacje o ścieżce. Przystanek drugi, w położonym nieopodal kamieniołomie Doły Opacie, poświęcony jest historii powstania dolomitów środkowego dewonu, ruchom górotwórczym związanym z orogenezą waryscyjską i młodszym utworom wczesnotriasowym.
Kolejny przystanek, z dwoma tablicami informacyjnymi znajduje się w centrum miejscowości Doły Biskupie przy kamieniołomie Doły Biskupie. Odsłania się w nim kontakt piaskowców retu z wapieniami i marglami wapienia muszlowego. Jedna tablica przedstawia historię powstania tych skał, druga natomiast dotyczy historii ich eksploatacji. Ostatni przystanek, zlokalizowany na północnym krańcu Dołów Biskupich, poświęcony jest lessom, odsłaniającym się z zboczu doliny.
Przystanek ścieżki przy kamieniołomie Doły Biskupie. Od prawej: mgr Agnieszka Sternicka i dr hab. Anna Mader
Merytoryczne opracowanie ścieżki i przewodnika po ścieżce odbyło się przy współpracy Państwowego Instytutu Geologicznego - PIG z Zakładem Geomorfologii i Geoarcheologii Instytutu Geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytutem Historii Nauki PAN im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów w Warszawie oraz Stowarzyszeniem „Witulin nad Świśliną”. Postawienie tablic było możliwe dzięki współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Kunów oraz Stowarzyszeniem „Witulin nad Świśliną”, które to podmioty udostępniły dla nich miejsce.
Jeszcze przed uroczystością otwarcia Agnieszka Sternicka z Departamentu Nadzoru Geologicznego i Polityki Surowcowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w towarzystwie Zastępcy dyrektora PIG - PIB ds. badań i rozwoju, dr. hab. Piotra Szreka i Dyrektora Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB, dr. Sylwestra Salwy i pracowników Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB: dr hab. Anny Mader i mgr inż. Karoliny Bieńko zapoznała się ze wszystkimi przystankami ścieżki oraz pozytywnie oceniła ich przygotowanie.
Kamieniołom dolomitów Doły Opacie. Na pierwszym planie od prawej: Agnieszka Sternicka i Anna Mader, na drugim planie od prawej: dr Sylwester Salwa i dr hab. Piotr Szrek
Uroczyste otwarcie ścieżki miało miejsce przy pierwszej tablicy informacyjnej. Organizatorami wydarzenia byli: Urząd Miasta i Gminy w Kunowie, Państwowy Instytut Geologiczny - PIB, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Stowarzyszenie „Witulin nad Świśliną” w Dołach Biskupich. Po przywitaniu przybyłych gości, wśród których byli Senator RP mgr Jarosław Rusiecki i Poseł na Sejm RP mgr Andrzej Kryj, dr hab. Anna Mader przedstawiła cele, jakie przyświecały utworzeniu ścieżki i podziękowała wszystkim instytucjom za owocną współpracę. Potem nastąpiło uroczyste przecięcie wstęgi i krótkie wystąpienia gości, którzy wyrażali nadzieję, że ścieżka przyczyni się do wzrostu świadomości ludności lokalnej, dotyczącej walorów przyrodniczych miejsca, w którym żyją i potrzeby ich ochrony oraz do rozwoju turystyki.
Przecięcie wstęgi na pierwszym przystanku ścieżki w Dołach Biskupich: od prawej: dr Sylwester Salwa (Dyrektor Oddziału Świętokrzyskiego PIG - PIB), Piotr Bek (Przewodniczący Rady Miejskiej w Kunowie), dr hab. Piotr Szrek (Zastępca dyrektora PIG - PIB ds. badań i rozwoju), Andrzej Kryj (Poseł na Sejm RP), Lech Łodej (Burmistrz Miasta i Gminy Kunów), Jarosław Rusiecki (Senator RP), Agnieszka Sternicka (Departament Nadzoru Geologicznego i Polityki Surowcowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska), dr Paweł Przepióra (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), Elżbieta Miernikiewicz (Sołtys sołectwa wsi Doły Biskupie), Andrzej Mazur (Przewodniczący Rady Sołeckiej w Dołach Biskupich), Maria Pająk (Radna Rady Miejskiej w Kunowie), dr hab. Anna Mader (Oddział Świętokrzyski PIG - PIB), Paweł Gawron (Prezes Stowarzyszenia „Witulin nad Świśliną” w dołach Biskupich)
Dr hab. Piotr Szrek w swym wystąpieniu podkreślił znaczenie naukowe odsłonięć na trasie ścieżki geoedukacyjnej
Liczna reprezentacja przedstawicieli szkól z terenu w terenu gminy Kunów świadczy o docenieniu znaczenia edukacyjnego ścieżki.
Na zakończenie Burmistrz Miasta i Gminy Kunów mgr Lech Łodej podkreślił znaczenie ścieżki w promowaniu gminy i wyraził nadzieję na dalszą współpracę z PIG-PIB. Następnie podziękował gościom za przybycie i zaprosił na poczęstunek do siedziby urzędu gminy w Kunowie.
Tekst: Anna Fijałkowska-Mader i Karolina Bieńko
Zdjęcia: Karolina Bieńko
Ścieżka geoedukacyjna "Dolina Świśliny" wraz z przewodnikiem została wykonana w ramach zadania państwowej służby geologicznej pn. „Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności”, finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.