Od czerwca 2022 r. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB bierze aktywny udział w europejskim projekcie badawczym pt. „Sustainable exploration for orthomagmatic (critical) raw materials in the EU: Charting the road to the green energy transition” - Zrównoważone poszukiwanie złóż surowców krytycznych ze skał magmowych w UE: Wyznaczenie sposobu przejścia na zieloną energię (SEMACRET). Głównym celem projektu jest zwiększenie elastyczności dostaw surowców (w tym również krytycznych) poprzez rozwój prac poszukiwawczych i badanie możliwości ich wydobycia w Unii Europejskiej.
W ramach projektu zaplanowano wykonanie szczegółowych badań geologicznych wybranych europejskich systemów ortomagmowych, zawierających nagromadzenia takich pierwiastków jak nikiel, miedź, chrom, tytan, wanad czy metale z grupy platynowców.
Badania będą prowadzone na terenie pięciu najbardziej perspektywicznych obszarów zmineralizowanych w Europie, którymi są:
- Akanvaara (V-Cr-PGE) w północnej Finlandii (Lapland Greenstone Belt),
- Beja (V-Ti) w Portugalii (Variscan Massif),
- Ransko (Ni-Cu-Co-PGE) w Czechach (Bohemian Massif),
- Suwałki (Fe-Ti, Masyw Suwalski) w Polsce,
- strefa Strzegomiany – Kunów (V-Ti, Ofiolit Ślęży) w Polsce.
W obszarach tych planowane są multidyscyplinarne badania prospekcyjne, m.in.:
- geofizyczne (naziemne oraz z wykorzystaniem dronów i helikopterów),
- geochemiczne (gleby, roślin i skał),
- petrologiczne,
- geochemiczne.
Końcowa interpretacja pozyskanego materiału badawczego, w połączeniu z informacjami archiwalnymi, ma doprowadzić finalnie do opracowania trójwymiarowych modeli rozprzestrzenienia mineralizacji w złożach.
Ciekawym aspektem projektu jest udział zespołu socjologów, którzy zbadają społeczną świadomość na temat znaczenia surowców krytycznych dla gospodarki oraz akceptację lokalnych społeczności dla prowadzenia badań poszukiwawczych i prac wydobywczych.
Efektami całego projektu, którego zakończenie przewiduje się na 2025 rok, mają być:
- skuteczne ukierunkowanie poszukiwań surowców mineralnych, skutkujące nowymi odkryciami w UE,
- dywersyfikacja dostaw surowców krytycznych z krajów trzecich,
- przejrzystość i porównywalność ocen poszukiwań zasobów mineralnych i potencjału wydobywczego w krajach UE,
- lepsze kształtowanie polityki dotyczącej dostaw surowców w UE,
- odporne, zrównoważone i zabezpieczone łańcuchy dostaw surowców (również krytycznych) dla ekosystemów przemysłowych UE, wspierających równoczesne transformacje ekologiczne i cyfrowe.
Projekt koordynowany jest przez Uniwersytet w Oulu (Finlandia) i zrzesza 17 międzynarodowych jednostek naukowo–badawczych oraz partnerów przemysłowych z różnych krajów europejskich, w tym: Uniwersytet Cardiff (Wielka Brytania), Uniwersytet Lizboński (Portugalia), Czeską Służbę Geologiczną (Republika Czeska), Narodowe Centrum Badań Naukowych CNRF (Francja), Uniwersytet Techniczny w Wiedniu (Austria), Uniwersytet w Mediolanie (Włochy), czy Park Przemysłowo-Technologiczny „Nave” (Hiszpania).
Międzynarodowe konsorcjum zostało powołane w ramach europejskiego grantu „Horizon Europe – the Framework Programme for Research and Innovation (2021-2027)”.
Projekt rozpoczął się inauguracyjnym spotkaniem, które odbyło się 7 - 8 czerwca 2022 r. w Oulu. Przedstawiono założenia i plany projektu, sposób finansowania, metodykę planowanych badań oraz regionalną budowę geologiczną wyznaczonych w projekcie obszarów.
Na spotkaniu nie mogło zabraknąć polskiej, silnej delegacji. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB reprezentowali: dr inż. Olga Rosowiecka, prof. dr hab. Stanisław Mikulski, mgr inż. Kinga Bobek oraz mgr Rafał Małek. Dr inż. Olga Rosowiecka i prof. dr hab. Stanisław Mikulski podczas swoich prezentacji przybliżyli uczestnikom wydarzenia budowę geologiczną, stan rozpoznania złożowego i dostępność danych archiwalnych suwalskich złóż Krzemianka i Udryń oraz dolnośląskiego masywu ofiolitowego Ślęży.
Uczestnicy spotkania otwierającego projekt SEMACRET
Uczestnicy projektu SEMACRET. Od lewej stoją: prof. dr hab. Stanisław Mikulski z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej PIG-PIB, prof. Shenghong Yang - koordynator projektu (Uniwersytetu w Oulu), dr inż. Olga Rosowiecka z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej - kierująca zakresem prac realizowanych w PIG-PIB oraz prof. Elena Kozlovskaya (Uniwersytetu w Oulu)
Zespół pracowników PIG-PIB biorących udział w spotkaniu, od lewej: mgr inż. Kinga Bobek z Zakładu Geologii Regionalnej PIG-PIB, prof. dr hab. Stanisław Mikulski i mgr Rafał Małek z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej PIG-PIB
pdf
Broszura dotycząca projektu SEMACRET - Sustainable exploration for orthomagmatic (critical) raw materials in the EU: Charting the road to the green energy transition”
(14.79 MB)
Tekst: Olga Rosowiecka
