Z okazji obchodów 60-lecia Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (International Union of Geological Sciences - IUGS) opublikowała "Listę 100 najważniejszych miejsc międzynarodowego dziedzictwa geologicznego". Wśród nich znalazło się jedno stanowisko z Polski - kamieniołom Zachełmie i odkryte na jego terenie tropy kręgowców, które wyszły z wody, rozpoczynając kolonizację lądów. Współautorem tego odkrycia jest dr hab. Piotr Szrek, Zastępca Dyrektora PIG-PIB ds. Badań i Rozwoju, a jednocześnie Sekretarz Naukowy PIG-PIB. Lista jest wspólnym dziełem ponad 350 ekspertów oraz wielu organizacji z ponad 40 krajów. Przy wyborze 100 stanowisk geologicznych brali udział także geolodzy z Polski, w tym pracownicy Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB.
Badanie potencjału nauk o Ziemi jest jednym z flagowych działań UNESCO. Organizacja wspiera m.in. Międzynarodowy Program Nauk o Ziemi i Geoparków (International Geoscience and Geoparks Programme, IGCP), którego celem jest budowa światowej bazy, która pozwoli na inwentaryzację dziedzictwa geologicznego o znaczeniu międzynarodowym, ze szczególnym uwzględnieniem światowych geoparków i geostanowisk.
Efekty działania jednej z grup IGCP, Międzynarodowej Komisji Dziedzictwa Geologicznego zaprezentowano w tym roku w dniach 25 - 28 października w Zumaia w Hiszpanii. Podczas spotkania w Globalnym Geoparku UNESCO na Wybrzeżu Basków zorganizowano wydarzenie, na którym ogłoszono listę 100 najważniejszych miejsc dziedzictwa geologicznego IUGS (The First 100 IUGS Geological Heritage Sites).
Stanowiska, o których mowa to szczególne miejsca i obiekty geologiczne o międzynarodowym znaczeniu, które stanowią punkt odniesienia dla innych lub mają znaczący wkład w rozwój nauk geologicznych na przestrzeni dziejów. Takich miejsc na świecie jest bardzo dużo i dlatego wybór był naprawdę trudny.
Przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB zaproponowali dwa geostanowiska, z których jedno zostało wpisane na listę IUGS i otrzymało certyfikat potwierdzający jego międzynarodowe znaczenie. To najstarsze dotychczas znane na świecie ślady tetrapodów pozostawione na lądzie, pochodzące z Zachełmia (Góry Świętokrzyskie). Polskie geostanowisko figuruje na liście obok jednych z najstarszych skał na Ziemi z Południowej Afryki, pierwszych śladów życia z Australii i Chin, pierwszych dowodów rozwoju wczesnych homininów z Tanzanii, skał na szczycie Mount Everestu, słynnego Wielkiego Kanionu (USA), lodowca Perito Moreno (Argentyna), Kaldery Santorini (Grecja) czy Uluru w Australii oraz wielu innych, imponujących stanowisk na świecie.
Działanie Międzynarodowej Komisji Dziedzictwa Geologicznego IUGS nie kończy się jednak na stworzonej w 2022 roku liście 100 miejsc dziedzictwa geologicznego IUGS. Inwentaryzacja światowych geostanowisk (Global Geosite IUGS) będzie prowadzona i koordynowana przez Międzynarodową Komisję ds. Geodziedzictwa IUGS, według określonej wypracowanej w ostatnich latach nowej metodologii.. To pozwoli wyłonić kolejne obiekty na świecie, które są rozpoznawane przez całą społeczność nauk o Ziemi - miejsca, które miały znaczący wpływ na zrozumienie procesów kształtujących nasza planetę, poznanie jej dziejów geologicznych i historii życia na Ziemi.
Założona w 1961 roku Międzynarodowa Unia Nauk Geologicznych (IUGS) to jedna z największych na świecie organizacja naukowa, zrzeszająca 121 członków krajowych i reprezentująca ponad milion geologów.
Pełną listę można obejrzeć na stronie IUGS pod linkiem iugs-geoheritage.org/designations
