Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy udostępnił raporty opracowane w ramach zrealizowanego zadania państwowej służby geologicznej pn. „Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin”. Celem projektu było zebranie kompleksowych i spójnych informacji o skali eksploatacji kopalin, prowadzonej z naruszeniem lub pominięciem przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze oraz o ogólnym stanie rekultywacji terenów po odkrywkowej eksploatacji kopalin na terenie całego kraju. Projekt został zakończony 31 grudnia 2022 r.
Na stronie http://geoportal.pgi.gov.pl/srodowiskowa dostępne są Raporty opracowane dla wszystkich powiatów. Dane do pobrania przygotowane zostały w formie plików ZIP, zawierających: tekst, mapę i załączniki tabelaryczne.
Harmonogram prac monitoringu odkrywkowej eksploatacji kopalin na lata 2019-2022
Raporty udostępniane są poprzez:
- warstwę informacyjną w Portalu GEOLOGIA (należy wejść w zakładkę Surowce oraz z menu znajdującego się po lewej stronie ekranu warstwę Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin);
- warstwę informacyjną GeoLOG (należy w menu Konfiguracja wybrać zakładkę Mapy, a następnie zaznaczyć Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin MOEK).
Udostępniane obecnie Raporty zostały opracowane w latach 2019-2022 zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Metodyce wykonania monitoringu odkrywkowej eksploatacji kopalin”.
W Raportach zawarto informacje o wyrobiskach, w których - na podstawie przeprowadzonych prac kameralnych i terenowych - stwierdzono:
- prowadzenie w ciągu ostatnich 5-ciu lat (od wizji terenowej) eksploatacji bez koncesji zarówno poza granicami złóż jak i w granicach złóż,
- rażące naruszenie warunków koncesji poprzez przekroczenie granic (zasięgu poziomego) złoża lub obszaru górniczego,
- brak rekultywacji na złożach, na których eksploatacja została zaniechana.
Przy okazji realizacji prac terenowych pracownicy PIG-PIB rejestrowali także nielegalnie składowane odpady w wyrobiskach podlegających inwentaryzacji, zarówno w niszach eksploatacyjnych/poeksploatacyjnych, jak i w najbliższym ich otoczeniu (w strefach krawędziowych czy wzdłuż dróg dojazdowych).
Dodatkowym przedmiotem kontroli objęte zostały złoża, w których występuje ewidentna niezgodność między ich faktycznym stanem zagospodarowania stwierdzonym w terenie, a stanem zagospodarowania, o jakim wiedzę ma PSG (w formie bazy MIDAS) na podstawie informacji przesyłanych przez użytkownika złoża.
Poza wymienionymi aspektami w Raportach zawarto także:
- ogólną charakterystykę fizyczno-geograficzną powiatu z uwzględnionymi warunkami geologiczno-surowcowymi,
- opis przeprowadzonych prac kameralnych i terenowych,
- porównanie statusu wyrobisk eksploatowanych bez koncesji, zinwentaryzowanych w latach 2009-2015 z ich statusem w obecnej inwentaryzacji.
Oddzielnym zagadnieniem opisanym w Raportach są zagrożenia środowiskowe, jakie wynikają z prowadzenia niekoncesjonowanej eksploatacji kopalin. Zespoły terenowe w trakcie weryfikacji wyrobisk zwracały także uwagę na zagrożenie dla człowieka oraz elementów infrastruktury, ponieważ dość częstymi sytuacjami były: naruszanie filarów ochronnych dróg, podkopywanie słupów niskiego, średniego, a czasem nawet wysokiego napięcia, prowadzenie prac wydobywczych w bezpośredniej bliskości drogi mogących doprowadzić do jej uszkodzenia.
Realizacja projekt pn. „Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin” umożliwiła poznanie skali negatywnych skutków nielegalnej eksploatacji, a także wskazanie lokalnym władzom wyrobisk wymagających podjęcia natychmiastowych prac interwencyjnych, z uwagi na występujące zagrożenia czy też skale prowadzonego wydobycia.
Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin został zrealizowany na zlecenie Ministra Środowiska i sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
