Błąd

[SIGPLUS_EXCEPTION_TIMEOUT] An execution time-out has been encountered while images were being generated. The maximum script execution time is server-specific. Exceeding the maximum execution time is typically the result of many images or a few excessively large images in a gallery. You may re-load the page to let sigplus continue the process. If you periodically get this error message, try reducing the number or size of images in the gallery. If you pass this stage, however, you can be sure your visitors will never encounter this error message, which is associated with an operation that is a one-time cost when a gallery is shown for the first time.

PIG-PIB był organizatorem 48. międzynarodowego Sympozjum INHIGEO

: Opublikowano 01 wrzesień 2023

Na przełomie lipca i sierpnia 2023 r. odbyło się 48. Sympozjum INHIGEO. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Państwowy Instytut Geologiczny - PIB i Polskie Towarzystwo Geologiczne we współpracy z Polską Akademią Umiejętności. Sponsorem Konferencji była Polska Grupa Energetyczna. Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.

Sympozjum odbywało się w Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie, Bóbrce i Wieliczce. 40 osób uczestniczących w spotkaniu reprezentowało aż 16 państw z 5 kontynentów. Łącznie w 10 sesjach wygłoszono 44 referaty. Zaprezentowano też 3 postery.

Rozpoczęcie Sympozjum. Jako pierwszy wystąpił Prezydent INHIGEO prof. Ezzio Vaccari

Rozpoczęcie Sympozjum. Jako pierwszy wystąpił Prezydent INHIGEO prof. Ezzio Vaccari

W imieniu PIG-PIB uczestników Sympozjum powitał dr hab. Piotr Szrek Dyrektor ds. Badań i Rozwoju

W imieniu PIG-PIB uczestników Sympozjum powitał dr hab. Piotr Szrek Dyrektor ds. Badań i Rozwoju

Uczestnicy sympozjum na wspólnym zdjęciu (obowiązkowe "Family Photo")

Uczestnicy sympozjum na wspólnym zdjęciu (obowiązkowe "Family Photo")

Tematyka sympozjum obejmowała historyczne aspekty związane z kartografią geologiczną, górnictwem i historycznymi obiektami górniczymi oraz ich aktualnym wykorzystaniem, a także ochroną dziedzictwa geologicznego.

Pewną tradycją spotkań INHIGEO są liczne wystąpienia przedstawiające sylwetki wybitnych postaci, reprezentantów dość szeroko pojętych nauk przyrodniczych. Trudno ich wszystkich określać mianem geologów, bo jeszcze do początków XIX w. byli to raczej przyrodoznawcy, dla których to po czym stąpali, było tylko jednym z elementów przyrody wartych opisania.

Z uwagi na to, że organizatorem konferencji była Polska, wiele akcentów dotyczyło naszego kraju. Międzynarodowy zespół autorski z udziałem m.in. P. Krzywca i J. Diemera (USA) przedstawił polską część podróży do imperium rosyjskiego Sir R. I. Murchisona, który w towarzystwie L. Zejsznera odwiedził Góry Świętokrzyskie, Wieliczkę i Karpaty.

W. Mayer (Australia) omówił osiągnięcia badawcze P.E. Strzeleckiego dokonane na tym odległym dla nas kontynencie. V. Pukelyte (Litwa) przedstawiła sylwetkę A. Giedroycia, do którego, podobnie jak i do I. Domeyki, przyznaje się kilka nacji. Biogram I. Oleksyshyna w imieniu autorów I. i A. Bubniaków (Ukraina) przedstawił P. Krzywiec.

Z biograficznej części sympozjum należy jeszcze wymienić wystąpienia P. Krzywca i M. Kölbl-Ebert. P. Krzywiec zaprezentował w imieniu szerszego zespołu autorów postać działającego w Węgorzewie Georga Andreasa Helvinga, którego zdecydowanie należy traktować bardziej jako biologa niż geologa, ale jego dwuczęściowe dzieło „Lithographia Angeburgica” traktujące o minerałach i skamieniałościach w sposób oczywisty należy zaliczyć do prac z zakresu geologii.

Tematem wystąpienia M. Kölbl-Ebert były dokumenty znajdujące się w niemieckich archiwach, a dotyczące działalności R. Brinkmanna w Warszawie w okresie II Wojny Światowej. Wydaje się, że w chwili obecnej skompletowane są wszystkie dokumenty historyczne dotyczące R. Brinkmanna i będzie można w szerszym polsko-niemieckim zespole przygotować pracę zawierającą pełną jego ocenę jako człowieka, geologa i okupacyjnego dyrektora Państwowego Instytutu Geologicznego.

Podczas sympozjum nie mogło również zabraknąć wystąpień dotyczących historii kartografii geologicznej. F. Dreyer (Francja) przedstawiła historię powstania pierwszej mapy geologicznej Danii (1835). K. Histon (Irlandia) wygłosiła referat dotyczący ewolucji mapy geologicznej Hrabstwa Donegal (Irlandia). Było to ciekawe studium ilustrujące jak graficzna wizualizacja dobrze wykonanej mapy geologicznej ulega niewielkim zmianom, natomiast dyskusje nad wiekiem i genezą skał mogą trwać dziesiątki lat. S. Master (RPA) przedstawił początki powstawania map geologicznych obszaru obecnej Republiki Południowej Afryki. Z uznaniem należy odnotować fakt publikacji pierwszych map już w latach 1844 i 1856.

E. Vaccari (Włochy) przestawił historię powstania pierwszej mapy geologicznej Everestu i obszarów przyległych, opublikowanej przez A. M. Herona w 1922 r. Z kolei Stanisław Wołkowicz i Krystyna Wołkowicz przedstawili osiągnięcia PIG-PIB w szeroko pojętej kartografii geologicznej. To wystąpienie było w pewnym sensie kontynuacją referatu wygłoszonego w 2017 r. omawiającego kartografię geologiczną Ziem Polskich do czasu powstania Instytutu.

Kilka ciekawych referatów dotyczyło historii badań geologicznych i historii służb geologicznych. R.M. Clary (USA) przedstawiła historię powstania i rozwój służby geologicznej stanu Mississippi. Ta stanowa służba geologiczna została założona prawie 30 lat wcześniej niż USGS. Należy jednak pamiętać o tym, że stanowe służby geologiczne nie podlegają organizacyjnie służbie federalnej. S. Master przedstawił pierwsze lata działalności Komisji Geologicznej Kolonii Przylądka Dobrej Nadziei.

E. Rudnickaitè (Litwa) omówiła rozwój badań geologicznych w siedmiowiekowej historii Wilna. Czterysta lat wspólnej historii Litwy i Polski odbija się niezwykle silnym piętnem przy przedstawianiu rozwoju nauki w Wilnie, a odnosząc się do pisowni nazwisk, można jedynie skomentować w stylu Jana Onufrego Zagłoby: siła by o tym gadać. Z kolei P. Krzywiec w imieniu licznych zespołów przedstawił referaty dotyczące wczesnych proto-paleontologicznych rozpraw wykonanych w Gimnazjum w Toruniu w XVII i XVIII w. i badań sejsmicznych w obszarze karpackim.

Ciekawym dla uczestników doświadczeniem była wizyta w Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazownictwa im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce. Ekspozycja plenerowa zrobiła na zwiedzających ogromne wrażenie, a zwłaszcza widoczna dbałość o to, by wszystkie eksponowane narzędzia i urządzenia były oryginalne. Wizytę zakończyła projekcja filmu o Ignacym Łukasiewiczu.

Jednym z tematów wiodących konferencji, który pojawił się prawdopodobnie po raz pierwszy, była historia ochrony dziedzictwa geologicznego. Pierwsze wykłady dotyczące tej tematyki zostały wygłoszone w miejscu chyba najbardziej odpowiednim, bo w Komorze Drozdowice IV w Kopalni Soli w Wieliczce.

Michał Źróbek, geolog pracujący w wielickiej kopalni, wygłosił obszerny wykład o geologii, problemach hydrogeologicznych i historii górnictwa soli w Wieliczce. Następnie pracownicy Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB: A. Fijałkowska-Mader i W. Wesołowski przedstawili w swoich wystąpieniach historię odkrycia wyrobisk eksploatacyjnych krzemieni pasiastych w Krzemionkach Opatowskich oraz historię prac, których efektem finalnym było stworzenie Geoparku Świętokrzyskiego, który w 2021 r. został wpisany na listę UNESCO.

W kolejnym dniu konferencji A. Seghedi (Rumunia) przedstawiła historię powstania geoparków w Rumunii, a jej rodaczka V. Milu zaprezentowała poster dotyczący dwóch historycznych kopalń: Roşia Montană and Brad. M. Yajima i T. Honjo omówiły początki powstania geoparków w Japonii.

W scenerii wielickiej kopalni P. Krzywiec przedstawił w szerszym kontekście historycznym życiorys Adama Schrötera (1515-1572), autora poematu „Regni Poloniæ salinarum Vieliciensium descriptio carmine elegiaco” opisującego tę kopalnię i pracę górników. Następnie Aleksandra Arndt, filolożka klasyczna, recytowała obszerne fragmenty dzieła według jego oryginalnego zapisu. Dla lepszego zrozumienia treści (któż z nas zna teraz łacinę?) słuchacze mieli możliwość śledzenia na ekranie angielskiego tłumaczenia poematu.

P. Macini (Włochy) przedstawił historię górnictwa solnego we Włoszech. G. Godard (Francja) w imieniu zespołu przedstawił historię eksploatacji rud manganu i ich wykorzystania przy produkcji barwnego szkła w Wenecji. S. Master omówił historyczne aspekty dotyczące najstarszych na terenie RPA złóż srebronośnej galeny, które były odkryte w 1792 r. Z. Petákova (Czechy) przedstawiła problematykę roli surowców mineralnych w czasach prehistorycznych dla ludności zamieszkującej obecne Czechy.

Udział geologów PIG-PIB w odkrywaniu złóż surowców mineralnych w Polsce w stuletniej historii Instytutu był tematem referatu K. i S. Wołkowiczów, a S. Wołkowicz przedstawił dodatkowo historię poszukiwania i eksploatacji złóż rud uranu w Sudetach.

Uczestnicy sympozjum na wspólnym zdjęciu (obowiązkowe "Family Photo")

Dyskusja nad wystąpieniem G. Godarda w scenerii wielickiej kopalni soli

M. Napolitani (Włochy) przygotowała bardzo ciekawy wykład dotyczący inspiracji artystów przez piękno przyrody (akwarela). Przykłady można mnożyć, ale aktywne wulkany zawsze wywierały ogromne wrażenie, nie tylko na artystach. O wulkanach, przede wszystkim o Etnie i Wezuwiuszu, w aspekcie historycznym, jak i badań współczesnych, mówił również młody włoski naukowiec D. Musumeci, który za swoje wystąpienie został wyróżniony INHIGEO Early Career Award.

Eugène Viollet-le-Duc, Górny krater Etny, 1836, akwarela (z prezentacji M. Napolitani)

Eugène Viollet-le-Duc, Górny krater Etny, 1836, akwarela (z prezentacji M. Napolitani)

Konferencję poprzedziła 6-dniowa wycieczka terenowa, w której uczestniczyły 22 osoby, w tym 18 spoza Polski. Krystyna i Stanisław Wołkowicz opracowali przewodnik do wycieczki, w którym znalazły się też teksty autorstwa Grzegorza Nowaka, Wojciecha Retmana i Gerarda Gierlińskiego.

Uczestnicy wycieczki zapoznali się z wieloma obiektami dawnej eksploatacji złóż surowców mineralnych i sposobem obecnego zagospodarowania tych obiektów. Na trasie wycieczki znalazły się, między innymi: kopalnia złota w Złotym Stoku, sztolnia po eksploatacji uranu w Kowarach-Podgórzu, sztolnia w Krobicy i trasa edukacyjna po dawnych miejscach eksploatacji rud cyny i kobaltu w paśmie łupkowym Starej Kamienicy (Góry Izerskie).

Zwiedzono również Starą Kopalnię – Centrum Nauki i Sztuki w Wałbrzychu oraz ZGH Bolesław. Historię górnictwa rud Zn-Pb i srebra śledzono następnie w Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach. Ostatnim miejscem związanym z wydobyciem surowców mineralnych było zwiedzenie kopalni w Krzemionkach Opatowskich. Na zakończenie wycieczki jej uczestnicy zapoznali się z geologią i tropami gadów w Bałtowie.

Poza obiektami górniczo-geologicznymi zwiedzono również zamki Książ i Krzyżtopór.

Jedną z uczestniczek sympozjum (jako osoba towarzysząca) była Michele Dean (RPA), artystka-plastyk, malarka i ilustratorka, która komentowała przy pomocy ołówka i cienkopisu każdy dzień wycieczki.

Eugène Viollet-le-Duc, Górny krater Etny, 1836, akwarela (z prezentacji M. Napolitani)

Rysunkowy komentarz Michele Dean do pierwszego dnia wycieczki przedkonferencyjnej: Kopalnia złota w Złotym Stoku i przyjazd do Hotelu Karkonosze w Kamiennej Górze

Rysunkowy komentarz Michele Dean (szkicująca na schodach) do ostatniego dnia wycieczki przedkonferencyjnej: Wykład głównego organizatora konferencji o geologii Polski w plenerach Pałacu Tarnowskich i bałtowskie tropy

Rysunkowy komentarz Michele Dean (postać szkicująca na schodach) do ostatniego dnia wycieczki przedkonferencyjnej: Wykład głównego organizatora konferencji o geologii Polski w plenerach Pałacu Tarnowskich i bałtowskie tropy

Na zakończenie 48. sympozjum INHIGEO odbyła się bardzo miła uroczystość z okazji przejścia na emeryturę jednej z głównych organizatorów konferencji dr Krystyny Wołkowicz. Był okolicznościowy tort, laudacja wygłoszona przez profesora Ezzio Vaccariego, Prezydenta INHIGEO i wiele życzeń. Należy jednak pamiętać, że nie ma przejścia na emeryturę w odniesieniu do członkostwa w takich organizacjach jak INHIGEO, często jest to rozpoczęcie nowego, jeszcze aktywniejszego okresu, bo wiąże się to z realizacją swoich zainteresowań.

Celem organizatorów konferencji było zapoznanie jej zagranicznych uczestników z osiągnięciami Polski w dziedzinie nowoczesnego zagospodarowania pozostałości po dawnym górnictwie i ochronie dziedzictwa geologicznego oraz pokazanie w jaki sposób ich wykorzystanie jako ośrodków kultury i edukacji wpływa w chwili obecnej na rozwój gospodarczy społeczności lokalnej czy regionu. Uczestnicy konferencji i poprzedzającej ją wycieczki komplementowali zwiedzane obiekty i z uznaniem wyrażali się o rozmachu działań, których celem jest dbałość o zachowanie pozostałości po działalności naszych przodków.