Media obiegła wiadomość o poszukiwaniach surowców krytycznych na terenie Suwalszczyzny. Nie jest to jednak rzetelna informacja. Owszem, Państwowy Instytut Geologiczny – PIB (PIG-PIB) prowadzi na tym terenie (rejon Krzemianki i Udrynia - suwalski masyw anortozytowy) badania, ale nie są to badania poszukiwawcze, ponieważ występujące na tym terenie złoża żelaza, wanadu i tytanu są już dobrze rozpoznane wyjątkowo dużą liczbą wierceń. Prowadzone w ostatnim czasie na tym terenie badania geofizyczne z wykorzystaniem helikoptera mają na celu uszczegółowienie rozpoznania geologicznego, i co bardzo istotne testowanie nowej metodyki.
Na początku marca 2024 r. mieszkańcy terenów w rejonie Krzemianki i Udrynia mogli nad głowami zobaczyć lecący helikopter z podwieszonym dużego rozmiaru przedmiotem w kształcie piłki do futbolu amerykańskiego. To pasywny miernik pola magnetycznego. Przy jego użyciu prowadzono pomiary magnetyczne FTGM (full tensor of magnetic gradient) nad dobrze rozpoznanymi wiertniczo nagromadzeniami żelaza i innych metali współtowarzyszących. Metoda ta dobrze sprawdza się nad płytko zalegającymi wystąpieniami metali.
Badania prowadzone na obszarze Suwalszczyzny, w ramach projektu SEMACRET pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy równie dobrze metoda ta sprawdzi się nad strukturami geologicznymi zawierającymi koncentracje metali, przykrytymi ponad 800 metrami nadkładu skał osadowych. Pomiarów dokonuje partner projektu – firma Supracon z Niemiec, przy współpracy z polskim operatorem helikoptera i ścisłej współpracy naukowej ze specjalistami PIG-PIB.
Efektem pomiarów będą mapy poszczególnych składowych wektora natężenia ziemskiego pola magnetycznego.
Badania odbywały się w ramach projektu SEMACRET (Sustainable exploration for orthomagmatic (critical) raw materials in the EU: Charting the road to the green energy transition” - Zrównoważone poszukiwanie złóż surowców krytycznych ze skał magmowych w UE: Wyznaczenie sposobu przejścia na zieloną energię).
Obejmuje on pięć europejskich obszarów:
- Akanvaara w północnej Finlandii,
- Beja w Portugalii,
- Ransko w Czechach,
- Suwalszczyznę (Suwalski Masyw Anortozytowy) w Polsce,
- strefę Strzegomiany – Kunów (Ofiolit Ślęży) w Polsce.
Głównym celem projektu jest rozwój metodyki prac poszukiwawczych i badanie możliwości udokumentowania nowych złóż surowców krytycznych (lub niezbędnych do konwersji energetycznej) w Unii Europejskiej.
Zaplanowano szczegółowe badania geologiczne europejskich systemów magmowych zawierających nagromadzenia takich pierwiastków jak: nikiel, miedź, chrom, tytan, wanad i metale z grupy platynowców. Końcowa interpretacja pozyskanego materiału badawczego w połączeniu z informacjami archiwalnymi ma prowadzić do opracowania trójwymiarowych modeli rozprzestrzenienia mineralizacji w nagromadzeniach już rozpoznanych.
O zaangażowaniu PIG-PIB w projekt SEMACRET można przeczytać w artykule "PIG-PIB rozpoczyna badania w ramach międzynarodowego projektu badawczego SEMACRET".
Więcej informacji o badaniach prowadzonych na Suwalszczyźnie:
Tekst: dr inż. Olga Rosowiecka, Artur Baranowski
