Zakończył się Szczyt Klimatyczny TOGETAIR 2024, który po raz piąty zorganizowała Fundacja Czyste Powietrze. Konferencja odbywa się co roku w okolicach Międzynarodowego Dnia Ziemi. W tej edycji w dyskusjach panelowych uczestniczyli przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego: dyrektor prof. dr hab. Krzysztof Szamałek oraz dr Sławomir Mazurek, kierownik Pracowni Polityki Surowcowej. Wydarzenie odbyło się w dniach 22-23 kwietnia 2024 roku w Warszawie.
Dyrektor PIG-PIB prof. dr hab. Krzysztof Szamałek był uczestnikiem panelu pt. „Wodór i odnawialne źródła energii. Zmiana modelu inwestycji. Przyszłość zaczyna się teraz”. Towarzyszyli mu: Agnieszka Kozłowska-Korbicz, dyrektor ds. Projektów Strategicznych w Solfinity, Dominika Taranko, dyrektor zarządzająca i wiceprezes Fundacji Wind Industry Hub, Dariusz Pachniewski, rzecznik Hydrogen Poland, Joanna Wis – Bielewicz, Head of Market Development w Ørsted Poland oraz Łukasz Tomaszewski z MKiŚ.
Moderator rozpoczął dyskusję od skłonienia jej uczestników do sformułowania hasłowej definicji gospodarki wodorowej. Wedle nich: „wodór to waluta, której nie możemy poczuć i zobaczyć, a jest naszą przyszłością”, „wodór to energia uzupełniająca dotychczasowe źródła”, „to gospodarka przyszłości, która przeniknie wszystkie dziedziny gospodarki i szansa dla kraju.”, „to metoda na obniżenie globalnego ocieplenia”. Ten słowny eksperyment dowiódł, że, z jednej strony wszyscy są zgodni co do istotności rozwoju wodorowych magazynów energii, a z drugiej wskazują korzyści z ich stosowania.
W dyskusji wskazywano, że w sytuacji kryzysowej gospodarka wodorowa to jedyna technologia, która umożliwia dywersyfikację źródeł energii. Magazyny wodorowe, w odróżnieniu od niestabilnej ilościowo energii z odnawialnych źródeł dają nawet 4 miesięczne zabezpieczenie, gdy łańcuch dostaw energii jest przerwany.
- PIG wyprzedza zapotrzebowanie i możliwą w przyszłości konsumpcję wodoru dla potrzeb energetyki prowadząc wstępne analizy tego, co w tym sektorze się dzieje na świecie – powiedział dyrektor K. Szamałek. - Przykładem jest tu Francja, gdzie złoża wodoru białego, czyli znajdującego się w górotworze, zostały odkryte w zagłębiu węglowym. W związku z tym, że Polska na wiele zagłębi węglowych, wymieniamy informacje z francuską służbą geologiczną, pytając jakie przesłanki i wskazówki doprowadziły do tego odkrycia i zamierzamy zastosować je w Polsce. Chcemy zdiagnozować, w jakich okolicznościach wodór gromadzi się w ilościach przemysłowych. Robimy kwerendę materiałów archiwalnych, żeby wytypować te miejsca, w których chcielibyśmy dokonać badań sprawdzających.
- W 2010 roku w Polsce mieliśmy 2 GW mocy zainstalowanej w OZE w sektorze elektroenergetyki, a w tej chwili jest jej około 30 GW, czyli 15 razy więcej. W perspektywie roku 2030 ministerstwo chce, żeby było jej ponad 50 GW – powiedział Łukasz Tomaszewski - przedstawiciel MKiŚ. - Wodór ma pozwolić na zaktywizowanie procesu dekarbonizacji przede wszystkim w przemyśle, transporcie ciężkim i, w pewnym zakresie, ciepłownictwa - dodał.
W panelu dyskusyjnym „Pierwiastki ziem rzadkich, lit, kobalt, metale bazowe. Jak dostęp do surowców krytycznych wpływa na gospodarkę” udział wziął dr Sławomir Mazurek, kierownik Pracowni Polityki Surowcowej PIG-PIB. Dyskusję prowadziła Agata Śmieja, prezes Fundacji Czyste Powietrze – organizatora TOGETAIR, a uczestniczyli ponadto: Anna Niemczyk, kierownik zakładu Wysokotemperaturowych Procesów Elektrochemicznych Instytut Energetyki, Piotr Krzemiński, specjalista ds. rozpoznania i pozyskania surowców krytycznych i Szczepan Ruman, prezes zarządu Świętokrzyskiej Grupy Przemysłowej Industria S.A.
Uczestnicy panelu byli zgodni co do tego, że surowce krytyczne są kluczowe dla rozwoju gospodarki, znajdując szerokie zastosowanie w łańcuchach produkcyjnych wielu towarów wykorzystywanych w życiu codziennym, przemyśle nowoczesnych technologii oraz elementach infrastruktury umożliwiających transformację energetyczną. PIG-PIB jest instytucją, która pomaga przedsiębiorcom gotowym do podjęcia ryzyka inwestowania w nowe złoża surowców.
- Zadaniem służby geologicznej nie jest dokumentowanie złóż, a wskazywanie miejsc, w których, na podstawie badań geofizycznych, geochemicznych, wiertniczych i innych, mogą znajdować się złoża konkretnych surowców – powiedział dr S. Mazurek. – Reszta powinna należeć do przedsiębiorców. Bacznie obserwowałem, co będą robić inwestorzy po transformacji w 1989 roku i zauważyłem, że wszyscy wybierali już sprawdzone i pewne miejsca bogate w złoża. Nikt nie był zainteresowany miejscami prognozowanych zasobów.
W opublikowanym dokumencie Critical Raw Materials Act, Unia Europejska zobowiązuje kraje członkowskie do przygotowania w ciągu roku Krajowego Planu Poszukiwania Surowców Krytycznych. W PIG-PIB powołano już specjalistyczny zespół do opracowania tego dokumentu. – To nas bardzo cieszy i liczymy na to, że skoro to tak ważny dokument, to znajdą się środki na finansowanie badań – dodał dr S. Mazurek. – Ustaliliśmy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, że stworzymy go do końca tego roku, aby dać czas na uzgodnienia międzyresortowe i przesłanie go do Brukseli.
- Dobrym przykładem zaangażowania biznesu w łańcuch pozyskiwania surowców jest funkcjonowanie w Kanadzie, USA i Australii niedużych firm inwestujących w poszukiwanie złóż lub reinterpretację już znanych i poszukiwaniem dla nich nowych kierunków zbytu – powiedział Piotr Krzemiński, specjalista ds. rozpoznania i pozyskania surowców krytycznych.
Zastanawiano się także nad problemem niedoboru nowych studentów na kierunkach górniczych w polskich uczelniach, a także możliwym, w niedalekiej przyszłości braku wykwalifikowanej kadry do realizacji nowych projektów inwestycyjnych w górnictwie. To skutek powstałej w ostatniej dekadzie niekorzystnej opinii o tym sektorze przemysłu.
Eksperci podkreślili, że transformacja energetyczna nie oznacza zaprzestania wydobycia kopalin, a jedynie ewolucję opartą na zmianie ich rodzaju. Rozwój technologii wytworzył potrzebę dostępu do złóż innych surowców niż węgiel. Konieczne jest zatem zadbanie o rozwój górnictwa, bo to jest niezbędne dla dobrego funkcjonowania gospodarki.
Szczyt Klimatyczny TOGETAIR za każdym razem skupia uwagę liderów, którym zależy na wprowadzaniu zmian w dziedzinie ochrony środowiska. Eksperci rozmawiali na trzech scenach, którym nadano znaczące nazwy: „Climat care”, „Bussines Connect” i „Future Cooperation”. Na pierwszej dyskutowano o nowoczesnych metodach i strategiach w kształtowaniu polityki klimatycznej, druga skupiała się wokół rynków energii, a na trzeciej szukano innowacyjnych technologii w rozwiązywaniu problemu zmian klimatycznych.
PIG-PIB docenia ważność wydarzenia, a przez uczestnictwo naszych ekspertów z pewnością wniósł wiele istotnych informacji i danych w omawianych tematach. Z nadziejami czekamy na kolejną edycję Szczytu Klimatycznego TOGETAIR.
Tekst: Artur Baranowski
Zdjęcia: Paweł Jaskóła
