W dniach 6-7 maja 2024 r. w siedzibie Instytutu Geologii i Górnictwa w Madrycie (Instituto Geológico y Minero de España), pełniącego rolę Hiszpańskiej Służby Geologicznej miało miejsce spotkanie przedstawicieli zespołu zajmującego się eksploracją dna oceanicznego oraz identyfikacją i rozpoznaniem kopalin polimetalicznych, w tym przede wszystkim systemów hydrotermalnych i związanych siarczków masywnych, a także naskorupieniami kobaltonośnymi, występującymi na podwodnych górach oraz konkrecjami polimetalicznymi z równin abysalnych.
W spotkaniu udział wzięli eksperci IGME-SCIS, m.in.: Prof. Luis Somoza Losada, wicedyrektor ds. badań hiszpańskiej służby geologicznej, dr Terasa Medialdea Cela, kierownik ds. geologii morskiej i mapowania, oraz dr Francisco Javier González, ekspert w zakresie morskich surowców krytycznych oraz technik badawczych. Państwowy Instytut Badawczy – PIB reprezentował dr Michał Tomczak, kierownik prac pomiarowo-badawczych na Grzbiecie Śródatlantyckim.
Uczestnicy spotkania w Madrycie. Czwarty od prawej - dr Michał Tomczak
W ramach prowadzonej przez PIG-PIB współpracy międzynarodowej z IGME, dotyczącej badań oceanicznych i bezpieczeństwa surowcowego, tj. rozpoznania krytycznych kopalin polimetalicznych występujących w obszarze wschodniego i środkowego Atlantyku omówione zostały ostatnie osiągnięcia i odkrycia PIG-PIB w tym zakresie. Pracownicy IGME wielokrotnie podkreślali kompleksowy zakres oraz bardzo wysoką jakość danych pozyskanych przez Polskę podczas dwóch dotychczasowych rejsów w obszar badań.
Omówieniu poddano plan organizacji wspólnego rejsu badawczego w obszar Grzbietu Śródatlantyckiego w 2025 r. na pokładzie r/v Sarmiento de Gamboa, którego celem będzie hydroakustyczna identyfikacja oraz chemiczna analiza pióropuszy hydrotermalnych, pobór próbek geologicznych, biologicznych i oceanograficznych przy wykorzystaniu portugalskiego podwodnego robota ROV Luzo 6000, a także wykonanie wielokanałowych profilowań sejsmicznych. Analiza materiału posłuży m.in. do określenia charakterystyki mineralogicznej i chemicznej złóż hydrotermalnych oraz analizy roli mikroorganizmów (bakterii i archeowców) w tworzeniu biominerałów w warunkach hydrotermalnych.
Dzięki pozyskanym przez PIG-PIB unikatowym danym oraz odkryciu w Polskim obszarze dwóch obszarów tzw. Oceanic Core Complex (OCC), wraz z szeregiem zidentyfikowanych aktywnych i nie aktywnych struktur hydrotermalnych, w tym nagromadzeń siarczków masywnych, zdecydowano o rozszerzeniu obszaru i zakresu planowanych prac.
Rozwój współpracy międzynarodowej w zakresie badań głębokomorskich nie byłby możliwy bez rosnącej roli Polski i dotychczasowym rezultatom prowadzonych prac. Dzięki nawiązanej współpracy Instytut pozyska unikatowy materiał badawczy z dna oceanicznego przy maksymalnym ograniczeniu kosztów planowanych prac, umożliwiając prowadzenie zaawansowanych analiz pracownikom PIG-PIB. Pozyskany materiał pozwoli na lepsze zrozumienie funkcjonowania systemów hydrotermalnych oraz wyspecjalizowanych ekosystemów, a wykonanie badania pozwolą na realizację kolejnych zapisów Umowy pomiędzy Rządem RP a Międzynarodową Organizacją Dna Morskiego.
W celu zacieśnienia współpracy roboczej dyskusji poddano zapisy planowanej umowy o współpracy między PIG – PIB a IGME, umożliwiając umiędzynarodowienie badań i osiągnięcie wysokiej jakość wyników prowadzonych badań.
Muzeum Instituto Geológico y Minero de España
Tekst: Michał Tomczak
