Państwowa służba geologiczna opublikowała komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1 lutego do 30 kwietnia 2024 r. W opracowaniu przedstawiono analizę położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych oraz stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym dla obszaru całego kraju.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł
Wody o zwierciadle swobodnym
Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 183 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).
W większości tych punktów (około 92%) w drugim kwartale bieżącego roku hydrologicznego odnotowano wyższe położenie średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu z poprzedniego kwartału.
Obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpiło podczas drugiego kwartału hydrologicznego w około 7% analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenia te występowały w południowej części kraju, na obszarach województw: lubuskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i małopolskiego. Odnotowane obniżenia średniego poziomu wód były na ogół niewielkie i w przeważającej liczbie przypadków nie przekraczały 25 centymetrów.
W kolejnych miesiącach kwartału obserwowane było zwiększenie liczby punktów obserwacyjnych, w których nastąpiły obniżenia średniego poziomu wód w ppw od 7 w lutym do 138 punktów w kwietniu 2024 r.
W przypadku około 2% punktów obserwacyjnych zarejestrowany w nich średni poziom wód podziemnych podczas drugiego kwartału hydrologicznego nie uległ zmianie w stosunku do stanu z poprzednio analizowanego okresu.
Analizę zmian średniego położenia zwierciadła wód podziemnych w omawianym okresie w odniesieniu do granicy stanu średniego niskiego z wielolecia (SNG) oraz stanu niskiego ostrzegawczego (SNO) wykonano na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 175 reprezentatywnych punktach obserwacyjnych na terenie całego kraju, charakteryzujących się długimi, tj. wynoszącymi ponad 10 lat, ciągami obserwacji.
W przypadku 173 punktów obserwacyjnych (około 99%) swobodne zwierciadło wody znajdowało się powyżej granicy stanu SNO, z czego w 11 punktach obserwacyjnych (ponad 6%) średni poziom wód gruntowych utrzymywał się w strefie między stanami SNO i SNG, natomiast w 162 punktach pomiarowych (około 93%) stan wód podziemnych był wyższy od granicy stanu SNG. W przypadku 2 punktów, co stanowi około 1% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych ujmujących wody o zwierciadle swobodnym, poziom wód obniżył się przekraczając granicę stanu SNO.
Źródła
Analiza zmian wydajności źródeł została przeprowadzona na podstawie pomiarów wykonanych w wytypowanych źródłach zlokalizowanych na obszarze województw: małopolskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i podkarpackiego.
W drugim kwartale bieżącego roku hydrologicznego wzrost średnich wydajności w odniesieniu do stanu z poprzedniego kwartału nastąpił w przypadku 8 spośród 12 obserwowanych źródeł. W przypadku pozostałych źródeł został odnotowany spadek ich średnich wydajności.
Analizę zmian średnich wydajności źródeł w drugim kwartale bieżącego roku hydrologicznego w odniesieniu do granicy stanu średniego niskiego z wielolecia (SNQ) oraz stanu niskiego ostrzegawczego (SNO) wykonano na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 12 reprezentatywnych źródłach charakteryzujących się ponad dziesięcioletnimi ciągami obserwacji.
Analiza ta wykazała, że w przypadku 11 źródeł ich wydajności w omawianym kwartale były wyższe od wartości odpowiadającej średniej z najniższych rocznych wydajności dla okresu wielolecia (SNQ). W przypadku 1 źródła jego średnia wydajność była niższa od wartości SNQ, ale nadal znajdowała się powyżej granicy stanów niskich ostrzegawczych (SNO).
Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w drugim kwartale roku hydrologicznego 2024
Wody o zwierciadle napiętym
Analizę zmian średniego położenia napiętego zwierciadła wody podziemnej w drugim kwartale bieżącego roku hydrologicznego przeprowadzono na podstawie pomiarów wykonanych w wytypowanych 171 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
W omawianym okresie w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 92%) średnie położenie ustabilizowanego zwierciadła wód podziemnych znajdowało się na wyższym poziomie w porównaniu ze stanem odnotowanym w pierwszym kwartale bieżącego roku hydrologicznego.
Niższy poziom ustabilizowanego zwierciadła wody w odniesieniu do pierwszego kwartału bieżącego roku hydrologicznego odnotowano w tym czasie w około 8% analizowanych punktów. Sytuację taką odnotowano przede wszystkim w północnej, południowej i południowo-zachodniej części kraju.
Wody o zwierciadle napiętym na obszarze występowania wód o niezmienionym antropogenicznie reżimie
Analizę zmian położenia ustabilizowanego zwierciadła wody w obrębie systemu wodonośnego o zwierciadle napiętym na obszarze występowania wód o antropogenicznie niezmienionym charakterze (wody w poziomach wodonośnych o stropie warstwy znajdującym się na głębokości większej niż 120 m) wykonano na podstawie pomiarów przeprowadzonych w 46 reprezentatywnych punktach obserwacyjnych.
W drugim kwartale bieżącego roku hydrologicznego w większości analizowanych punktów obserwacyjnych ujmujących warstwy wodonośne o stropie znajdującym się na głębokości większej niż 120 m odnotowano wyższe, względem średniego stanu z pierwszego kwartału bieżącego roku hydrogeologicznego, położenie ustabilizowanego zwierciadła wody. Punkty obserwacyjne, w których odnotowano takie zjawisko stanowiły około 87% wszystkich obserwowanych studni należących do tej kategorii.
Obniżenie średniego poziomu ustabilizowanego zwierciadła wody w porównaniu z poprzednio analizowanym okresem zarejestrowano w tym czasie w ponad 4% punktów obserwacyjnych, natomiast w przypadku około 9% punktów średni poziom ustabilizowanego zwierciadła wody nie uległ zmianie w odniesieniu do stanu z pierwszego kwartału.
Zmiany zasobów wód podziemnych
Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 182 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych. Wśród tych punktów było 169 studni i 13 źródeł.
W całym okresie drugiego kwartału hydrologicznego bieżącego roku we wszystkich analizowanych punktach obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym oraz wydajności monitorowanych źródeł wskazywały na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na obszarze całego kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.
Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w kwietniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych
Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 173 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym oraz w wybranych 13 reprezentatywnych źródłach.
Wykonane pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody i wydajności źródeł wykazały, że w kolejnych miesiącach omawianego kwartału stopniowo zwiększała się liczba punktów obserwacyjnych, w których poziom wód podziemnych lub wydajności źródeł były powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG), co oznacza, że w rejonie tych punktów nie występowała niżówka hydrogeologiczna.
W lutym punkty obserwacyjne, w których stwierdzono takie warunki stanowiły 89,8%, w marcu – 93,3%, natomiast w kwietniu – 93,6% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych.
Od 5,6% (w marcu) do 8,5% (w lutym) stanowiły punkty obserwacyjne, w których stan wód podziemnych lub wydajności źródeł utrzymywały się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna.
W omawianym kwartale zjawisko niżówki hydrogeologicznej występowało wyłącznie lokalnie. Liczba punktów obserwacyjnych, w których zostało stwierdzone zmniejszała się w kolejnych miesiącach. W lutym 2024 r. punkty takie stanowiły około 1,7%, w marcu – 1,1%, a w kwietniu – 0,5% wszystkich poddanych analizie punktów obserwacyjnych. W ostatnim miesiącu omawianego kwartału lokalne wystąpienie niżówki hydrogeologicznej stwierdzone zostało tylko w jednym punkcie obserwacyjnym znajdującym się w miejscowości Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie).
Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w kwietniu 2024 r.
Zobacz: Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.02.2024 r. do 30.04.2024 r.
