Krajowe raporty służb geologicznych i standardy baz danych to główne tematy 39. Konferencji Geoscience Information Consortium (GIC), która odbyła się w dniach 6-8.05.2024 r. w Utrechcie (Holandia). Na spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele wybranych służb geologicznych z całego świata. Państwowy Instytut Geologiczny-PIB (PIG-PIB) reprezentowała Katarzyna Jóźwik, będąca członkiem międzynarodowego Komitetu Sterującego (GIC).
Zdjęcie grupowe uczestników Konferencji GIC
Pierwszy dzień spotkania poświęcony był raportom poszczególnych służb narodowych. Katarzyna Jóźwik przedstawiła raport z działalności Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB, który podkreślał osiągnięcia Instytutu w zakresie modernizacji kluczowych systemów dziedzinowych, w tym systemów produkcyjnych podstawowych produktów kartograficznych PIG-PIB i rozbudowy infrastruktury GIS. Mówiła także o działaniach podejmowanych na rzecz poprawy jakości danych i jej kontroli oraz napotkanych problemach oraz planach PIG-PIB na najbliższą przyszłość.
- Okazuje się, że służby geologiczne na świecie zmagają się z podobnymi problemami, jak te w Europie. Są to m.in. problemy z ciągłością finansowania projektów i różnymi odrębnymi źródłami finansowania na różne dziedziny aktywności (np. Australia), zmiany polityczne mocno wpływające na priorytetowe kierunki działania służb (np. Nowa Zelandia), starzejąca się kadra zawodowa i brak następców z młodszego pokolenia (np. Chiny), problemy wynikające z długu technologicznego i konieczności utrzymania „starych” usług (Australia) – wyjaśniła Katarzyna Jóźwik.
W raportach służb geologicznych powtarzały się niektóre zagadnienia:
- oficjalna certyfikacja repozytoriów danych (CoreTrustSeal, Zenodo) versus reguły wynikające z FAIR oraz bezpieczne, „zaufane” źródła i usługi danych,
- przenoszenie infrastruktury i danych przez niektóre służby do rozwiązań „chmurowych” – komercyjnych (np. Oracle) lub państwowych (szczególnie w zakresie przechowywania danych),
- przykładanie coraz większej wagi do tzw. dziedzictwa geologicznego, w tym historycznych map geologicznych – systematyzowanie i publikowanie zasobów w tym zakresie; udostępnianie tych map bez ograniczeń (Austria, Słowacja) na podstawie zapisów dotyczących praw autorskich mówiących o tym, że prawa te wygasają po 70 latach od śmierci autora,
- przygotowywanie strategii zarządzania danymi, które szczegółowo opisują cały cykl życia danych od momentu ich utworzenia w projekcie (wg określonych standardów) do publikacji i utrzymania po zakończeniu projektu,
- prowadzenie działań promocyjnych, m.in. w mediach społecznościowych, mających zachęcić młodych ludzi do studiowania geologii,
- wykorzystanie sztucznej inteligencji w projektach, np. w niemieckiej służbie geologicznej do lepszego „zrozumienia” właściwości skał lub we Francji do budowy „bliźniaka cyfrowego” (digital twin).
Katarzyna Jóźwik podczas Konferencji przedstawiła prezentację dotyczącą cyfrowego repozytorium produktów kartograficznych PIG-PIB budowanego w ramach projektu „Utworzenie Wspólnej Platformy Kartografii Geologicznej (WPKG)”. Najwięcej pytań ze strony uczestników spotkania dotyczyło zastosowanych technologii oraz integracji części GIS systemu WPKG z Repozytorium plikowym i katalogową przeglądarką produktów.
Drugiego dnia odbyły się sesje tematyczne poświęcone zagadnieniom związanym z międzynarodowymi standardami danych, infrastrukturami danych i wiedzy. Omówiono m.in. przykłady wizualizacji danych 3D w różnych formatach, chińską inicjatywę DDE (Deep Time Digital Earth), ekstrakcję danych z kart profili geologicznych za pomocą AI, wyszukiwarkę EGDI, i inne.
Następnie delegatka PIG-PIB poprowadziła tzw. „breakout session”, podczas której uczestnicy spotkania zostali podzieleni na dwie grupy, w których omawiano zagadnienia dotyczące infrastruktury danych i wiedzy oraz wykorzystania sztucznej inteligencji do ekstrakcji danych z dokumentów.
Tekst: Artur Baranowski
Udział przedstawiciela PIG-PIB w konferencji został sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i został zrealizowany w ramach zadania pn. „Współpraca międzynarodowa w zakresie geologii realizowana przez służbę geologiczną”.
