W Dublinie w dniach 11-15 czerwca 2024 r. odbyło się, bogate w wydarzenia piętnaste spotkanie grupy roboczej Geological Mapping and Modelling Expert Group (GMMEG) działającej w ramach Stowarzyszenia Europejskich Służb Geologicznych EUROGEOSURVEYS (EGS). Przedstawiciele PIG-PIB brali udział w opracowywaniu słownika litologicznego oraz w pracach dotyczących zagadnień związanych z opracowaniem i wizualizacją modeli geologicznych 3D.
Spotkanie podzielone było na część stacjonarną i terenową. Obrady zainaugurowało wystąpienie Hansa-Georga Krenmayra, lidera GMMEG, który podsumował prace grupy powołanej w drugiej połowie 2020 r. Owocem działania zespołu jest realizowany aktualnie projekt GSEU – A Geological Service for Europe (Geologiczna Służba dla Europy) pn. WP6 - Geological framework for the European geological data & information system (Geologiczne ramowe założenia dla europejskiego systemu danych i informacji geologicznych). Temu projektowi poświęcono sporo uwagi.
W spotkaniu uczestniczyli także liderzy wszystkich grup eksperckich EGS. Każdy zaprezentował cele i zakres działania poszczególnych zespołów:
- Earth Observations and Geohazards EG (EO‐GH‐EG),
- Mineral Resources EG(MREG),
- Marine Geology EG (MGEG),
- GeoChemistry EG (GChEG),
- Geoharitage EG (GhEG),
- Urban Geology EG (UGEG),
- Spatial Information (SIEG),
- Water Resources EG (WREG).
Uczestnicy spotkania podczas obrad
W prezentacjach szczególną uwagę zwrócono na realizowane obecnie i niedawno zakończone projekty. Każda z grup podkreśliła możliwość i zakres wykorzystania danych i wyników prac GMMEG tj. map geologicznych i modeli geologicznych 3D, słowników już realizowanych i planowanych. Kilka grup zgłosiło zapotrzebowanie na mapy w większych skalach oraz lokalne modele geologiczne 3D wysokiej rozdzielczości.
Jednym z elementów rzutujących na przyszłe działania grupy eksperckiej i dyskutowanych podczas spotkania była kwestia klasyfikacji działań realizowanych przez grupę roboczą zgodnie z nomenklaturą Frascati (2015; https://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/frascati-manual-2015_9789264239012-en), w szczególności w odniesieniu do podziału na nauki stosowane i podstawowe.
Propozycja sformułowana przez PIG-PIB, aby zamiast nieco sztucznych prób wpasowania kartografii geologicznej w ten podział podkreślać raczej jej znaczenie jako podstawowego zasobu wiedzy geologicznej, na którym oparte są działania wszystkich innych dziedzin geologii (zarówno podstawowej jak i stosowanej) spotkała się z aprobatą.
Urszula Stępień z PIG-PIB wspólnie z Marią Mancebo (włoska służba geologiczna) i Pavlą Kramolisovą (czeska służba geologiczna) zaprezentowały wyniki inwentaryzacji map geologicznych i modeli geologicznych 3D oraz harwestingu metadanych z katalogów metadadanych poszczególnych służb geologicznych.
Ponadto wysłuchano informacji o zaawansowaniu prac nad stworzeniem kilku słowników: litologicznego, utworów antropogenicznych i litotektonicznego oraz o trudnościach z jakimi przychodzi się zmierzyć i planach na najbliższe miesiące.
Bardzo ciekawą prezentacją nawiązującą do słownika litotektonicznego były wysiłki francuskiej służby geologicznej dotyczące opracowania i wdrożenia jednostek litotektonicznych we Francji oraz specjalnie opracowane wtyczki do aplikacji QGIS/QField pozwalające korzystać ze słowników.
Kolejni prelegenci podsumowali prace dotyczące wizualizacji modeli geologicznych 3D, omówili kwestie dotyczące modelu danych uwzględniającego różne obiekty geologiczne, które w przyszłości mają być opisane za pomocą opracowywanych słowników.
Przedstawiono także aktualny stan prac nad Strategicznym Programem Badań i Innowacji (Strategic Research and Innovation Agenda – SRIA) oraz harmonogram dalszych działań. Niebawem ma się odbyć spotkanie ExCom podsumowujące dotychczas zebrane uwagi dotyczące pierwszej roboczej wersji dokumentu SRIA.
Podkreślono potrzebę promocji map i modeli geologicznych 3D. Wszystkie grupy eksperckie EGS wskazywały, jak ważne są podstawowe opracowania geologiczne, stąd konieczność, by uczynić je bardziej widocznymi.
Uczestnicy spotkania wzięli również udział w wycieczce terenowej. Przedstawiciele Służby Geologicznej Irlandii zaprezentowali dwa stanowiska geologiczne: osadów czwartorzędowych i wychodnię białych granitów (andaluzytów) intrudujących ordowickie skały metamorficzne (łupki).
Wycieczka do White Rock Killiney – dewońska granitowa intruzja
Ponadto uczestnicy spotkania zwiedzili magazyn rdzeni wiertniczych oraz poznali szczegóły skaningu hiperspektralnego rdzeni wiertniczych oraz metody jego automatycznej analizy, omówione na przykładzie profilu węglanowego.
Magazyn rdzeni irlandzkiej służby geologicznej
Tekst: Urszula Stępień, Ewa Szynkaruk
Zdjęcia: Urszula Stępień
