W dniach 19-21 września 2024 r. na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się I Warszawska Konferencja Geograficzna. Wydarzenie miało charakter holistyczny i na dwa dni skupiło szereg specjalistów oraz ekspertów w dziedzinie szeroko pojętej geografii. Państwowy Instytut Geologiczny-PIB reprezentowała mgr Maria Wojcieszak z Zakładu Geologii Środowiskowej.
W ciągu dwóch dni odbyło się 21 sesji, 5 warsztatów oraz 2 wycieczki terenowe. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać referatów i podjąć dyskusję na temat nowych kierunków rozwoju geografii, rozwoju miast i wsi w zakresie wzajemnych oddziaływań, gospodarowania przestrzenią, a także źródeł finansowania tegoż rozwoju na przykładach prowadzonych lub planowanych inwestycji samorządowych i krajowych. Poruszono również tematykę badań kultury krajobrazu, turyzmu oraz historii w kontekście geografii politycznej. Nie zabrakło wystąpień ekspertów w zakresie geografii fizycznej – geomorfologii i hydrogeologii oraz zagadnień dotyczących danych przestrzennych w kontekście rozwoju technologii sztucznej inteligencji.
Uczestnicy konferencji
Ważnym tematem poruszonym podczas konferencji była edukacja geośrodowiskowa oraz spojrzenie młodego pokolenia na zagadnienia przestrzenno-środowiskowe. W sesji „Edukacja geograficzna: tradycje i innowacje” wzięła udział Maria Wojcieszak, prezentując referat pt. „Jakość edukacji geologicznej” (przygotowany wspólnie z mgr inż. Kamilą Brodą z Zakładu Geologii Środowiskowej).
Podczas tej prezentacji postawiono tezę, że geologia środowiskowa coraz bardziej zanika w rozważaniach na temat ochrony środowiska, choć większość zagadnień, które mieszczą się w jej zakresie dotyczy minimalizowania wpływu człowieka na środowisko oraz racjonalnego wykorzystania zasobów środowiska, zwłaszcza zasobów kopalin. Projekty prowadzone przez pracowników Zakładu Geologii Środowiskowej coraz częściej wskazują na niewielką lub znikomą świadomość z zakresu wykorzystania zasobów naturalnych w życiu codziennym. Przykładem jest brak akceptacji społecznej na przekształcenia terenu pod budowę kopalni kruszyw. Niepokojące jest, że częstym argumentem przeciwko budowie kopalni jest właśnie ochrona środowiska.
Dodatkowo czarny PR geologii i górnictwa, którym jesteśmy otaczani przez media oraz działaczy pro-ekologicznych wpływa negatywnie na zrozumienie istoty obiegu surowców w życiu społeczeństwa, czego efektem jest przede wszystkim nieracjonalne gospodarowanie przestrzenią. Ogólna niechęć i niewiedza sprawia, że pomijana jest niezbędność prowadzenia eksploatacji dla rozwoju gospodarczego, ale również nie wspomina się o pozytywnych aspektach takiej działalności.
Przyczyn tego stanu rzeczy upatrywać można w jakości edukacji już u najmłodszych dzieci. Programy dotyczące ekologii są mocno rozbudowane już w przedszkolu, jednak wiedza na temat geologii sprowadza się do dinozaurów, biżuterii, ropy naftowej i zanieczyszczenia środowiska, jakie generuje górnictwo.
Przekłada się to na późniejsze postrzeganie surowców, eksploatacji oraz wpływu działalności górniczej na życie człowieka, co dostrzegalne jest w szkołach, w mediach, w środowisku politycznym, w wyrokach sądów, w gospodarce przestrzennej itp. oraz negatywnie wpływa na rozwój gospodarczy państwa, zdecydowanie nie przyczyniając się do poprawy stanu środowiska naturalnego.
W trakcie konferencji uczestnicy mogli uczestniczyć w warsztatach z zakresu danych statystycznych, oraz analiz danych w programach ArgGis Pro i Qgis.
Sesja posterowa
Ostatni dzień poświęcony był na dwie wycieczki po Warszawie: w odsłonie historycznej oraz w odsłonie geomorfologicznej.
Kuluarowe dyskusje oraz wypowiedzi organizatorów podsumowujące konferencję dotyczyły istotnej zmiany kierunku rozwoju geografii, jaki ostatnio nastąpił. Jeszcze 5-10 lat temu prym wiodła geografia ekonomiczna i jej pochodne. Dziś do tego zakresu śmiało dołącza geografia społeczna. Jest to ważne z punktu widzenia rozwoju społeczeństwa, który bezpośrednio przekłada się na zmiany w środowisku.
Księga abstraktów: https://wkg2024.wgsr.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2024/09/KSIAZKA_ABSTRAKTOW.pdf
Program konferencji: https://wkg2024.wgsr.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2024/09/PROGRAM_KONFERENCJI.pdf
Tekst: Maria Wojcieszak
Zdjęcia: Katarzyna Łojek (organizatorzy)