pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.12.2022 r. do 31.12.2022 r. Popularny

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 31 grudnia 2022 r.

• W grudniu ub.r. wzrost średniego poziomu wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego wód podziemnych zarejestrowany został głównie w południowej, wschodniej i miejscami w centralnej części kraju. Obniżenie średniego poziomu wód podziemnych odnotowano w punktach obserwacyjnych zlokalizowanych w zachodniej, północnej i miejscami w centralnej Polsce.
  
• Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym w grudniu ub.r. na przeważającym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Mniej korzystna sytuacja pod tym względem panowała w tym czasie w północnej Polsce, głównie na Pomorzu Zachodnim, Pomorzu, północnym Mazowszu, w południowej części Mazur oraz lokalnie na Ziemi Lubuskiej, w Wielkopolsce i we wschodniej części Śląska. Odnotowany na tych obszarach średni poziom wód podziemnych wskazywał na wystąpienie zagrożenia stanu rezerw zasobów wód podziemnych.Brak rezerw zasobów wód podziemnych w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia został odnotowany lokalnie na obszarach województw: kujawsko-pomorskiego, mazowieckiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego.
• W grudniu ub.r. stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO) utrzymywał się na zbliżonym poziomie jak w poprzednim miesiącu. Niżówką hydrogeologiczną objęte były części województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego. Lokalne obniżenia średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy SNO stwierdzono w tym czasie również na obszarach województw lubelskiego i śląskiego.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 grudnia 2022 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

W grudniu ub.r. w większości analizowanych punktów obserwacyjnych odnotowano wzrost średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do średniego stanu z poprzedniego miesiąca. Sytuacja taka dotyczyła około 55% poddanych analizie punktów, tj. o 28% więcej niż w listopadzie ub. r. i rejestrowana była najczęściej w południowej, wschodniej i miejscami centralnej części kraju. W przypadku ponad 36% poddanych analizie punktów obserwacyjnych (spadek o 31% w odniesieniu do listopada ub.r.) nastąpiło obniżenie średniego położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Punkty obserwacyjne, w których odnotowano obniżenie średniego poziomu wód podziemnych zlokalizowane były najczęściej w zachodniej, północnej i miejscami w centralnej Polsce. W przypadku ponad 9% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych w ppw nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w listopadzie ub.r. (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w grudniu 2022 r.

W grudniu ub.r. na przeważającym obszarze kraju wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. W większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 87%) średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG*). Mniej korzystna sytuacja utrzymywała się w północnej Polsce, głównie na Pomorzu Zachodnim, Pomorzu, północnym Mazowszu, w południowej części Mazur oraz lokalnie na Ziemi Lubuskiej, w Wielkopolsce i we wschodniej części Śląska. W punktach obserwacyjnych zlokalizowanych na tych obszarach średni poziom zwierciadła wód podziemnych ppw utrzymywał się poniżej granicy odpowiadającej środkowi przedziału SNO**-NNG*, co oznacza wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych. Punkty obserwacyjne, przypadku w których odnotowano taką sytuację stanowiły około 13% ogólnej liczby punktów objętych analizą, z czego w ponad 5% punktów zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG*. Brak rezerw zasobów wód podziemnych w grudniu ub.r. został odnotowany w miejscowościach: Rogóźno (województwo kujawsko-pomorskie), Łęg Starościński i Sypniewo (województwo mazowieckie), Maszewko i Miechucino (województwo pomorskie), Zieleniec (województwo warmińsko-mazurskie), Czachurki (województwo wielkopolskie) oraz Gądno (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

* NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia
** SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w grudniu 2022 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

W grudniu ub.r. stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO**) utrzymywał się na zbliżonym poziomie jak w miesiącu poprzednim. Niżówką hydrogeologiczną objęte były części województw zachodniopomorskiego, pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego w grudniu ub.r. stwierdzono także w obrębie województw lubelskiego i śląskiego, jednak zjawisko to miało na tych obszarach charakter lokalny.

W skali kraju stan wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w 30 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 19% punktów badanej grupy, tj. o 2% mniej niż w poprzednim miesiącu. W 21 spośród tych punktów w omawianym miesiącu poziom wód podziemnych uległ obniżeniu w stosunku do stanu z listopada ub.r. W przypadku 25 punktów obserwacyjnych (około 16%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych w grudniu ub.r. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO** i SNG***, co oznacza, że w rejonach tych punktów w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może rozwinąć się niżówka hydrogeologiczna. W przypadku 103 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 65% wszystkich analizowanych punktów (miesiąc wcześniej punkty takie stanowiły około 57%) swobodne zwierciadło wody podziemnej układało się w bezpiecznej strefie, tj. powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości zwierciadła wody podziemnej dla okresu wielolecia (SNG***).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w grudniu ub.r. przedstawiono na rycinie 3.

** SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody
***SNG - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w grudniu 2022 r.