dokument Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.01.2024 r. do 31.01.2024 r. Popularny

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 31 stycznia 2024 r.

W styczniu 2024 r. na obszarze niemal całego kraju nastąpił wzrost średnich miesięcznych stanów wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w odniesieniu do wartości z poprzedniego miesiąca. Stan taki odnotowano w ponad 92% analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenie średniego poziomu wód podziemnych obserwowane było tylko lokalnie i zostało zarejestrowane w grupie punktów stanowiących ponad 6% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W przypadku ponad 1% punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w grudniu 2023 r.

Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym niemal na całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw w styczniu 2024 r. występowało lokalnie w Polsce północnej, natomiast brak rezerw zasobów wód podziemnych w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia został odnotowany tylko punktowo na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego.

W styczniu 2024 r. niżówka hydrogeologiczna znacznie zmniejszyła swój zasięg. Mimo to na niewielkim obszarze w północnej i centralnej Polsce nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Niżówka hydrogeologiczna w omawianym miesiącu występowała na obszarach województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego i wielkopolskiego.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 stycznia 2024 r.

 

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

W styczniu 2024 r. prawie na całym obszarze kraju odnotowano wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu z grudnia 2023 r. Dotyczyło to większości poddanych analizie punktów obserwacyjnych (ponad 92% - wzrost o około 9 % w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Wzrosty średniego poziomu wód podziemnych najczęściej mieściły się w przedziałach od 0.1 do 0.25 m (39%), od 0 do 0.1 m (około 25% punktów obserwacyjnych) oraz od 0.25 do 0,5 m (16 %). Niższy poziom wód podziemnych w ppw w stosunku do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowany został w przypadku ponad 6% poddanych analizie punktów obserwacyjnych (tj. o około 7 % mniej w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Sytuacja taka występowała tylko lokalnie na obszarze kraju. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych były stosunkowo niewielkie i mieściły się najczęściej w przedziale 0 do 0.1 m (6% punktów).W przypadku ponad 1% punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w grudniu 2023 r. (Ryc. 1).

 

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w styczniu 2024 r.

 

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

W styczniu 2024 r., podobnie jak w poprzednim miesiącu, w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 97%) średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (*NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju nadal utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.

Punkty obserwacyjne, w których poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego znajdował się poniżej granicy odpowiadającej środkowi przedziału **SNO -*NNG, co oznacza wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych, stanowiły około 3% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W tej grupie tylko w jednym punkcie (niecały 1%) zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu *NNG (spadek o około 1% w stosunku do poprzedniego miesiąca) (Ryc. 5). Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowości Kobułty (województwo warmińsko-mazurskie) (Ryc. 2).

 

 * NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia
** SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w styczniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

 

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

W styczniu 2024 r. w północnej i centralnej części Polski nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (**SNO). Niżówka hydrogeologiczna obejmowała swym zasięgiem część województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego i wielkopolskiego.

W stosunku do poprzedniego miesiąca niżówka hydrogeologiczna zmniejszyła jednak znacznie swój zasięg w obrębie w/w województw. W obrębie województwa podlaskiego zjawisko ustąpiło.  

W skali kraju poziom wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w 10 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 6% punktów badanej grupy, tj. o około 9% mniej niż w poprzednim miesiącu. W przypadku 22 punktów obserwacyjnych (tj. niemal 13% wszystkich analizowanych punktów) średni poziom zwierciadła wód podziemnych w styczniu 2024 r. utrzymywał się w strefie między granicami stanów **SNO i ***SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów w sytuacji utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może rozwinąć się niżówka hydrogeologiczna. W przypadku 138 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 81% wszystkich analizowanych punktów (w poprzednim miesiącu punkty takie stanowiły ponad 73%) swobodne zwierciadło wody podziemnej układało się w bezpiecznej strefie, tj. powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości zwierciadła wody podziemnej dla okresu wielolecia (***SNG).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w styczniu 2024 r. przedstawiono na rycinie 3. 

 

**SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody
***SNG - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia

 

 

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w styczniu 2024 r.