pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.02.2024 r. do 30.04.2024 r.

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.02 do 30.04.2024 r.

W okresie od 1 lutego do 30 kwietnia 2024 r. na przeważającym obszarze kraju nastąpił wzrost średnich miesięcznych stanów wód podziemnych i wydajności źródeł w stosunku do wartości z poprzedniego kwartału. Punkty, w których odnotowano wzrost stanowiły około 91% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych i wydajności źródeł nastąpiły w ponad 7% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym sytuacja taka dotyczyła najczęściej południowej, południowo-zachodniej i północnej Polski. W przypadku około 2% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego kwartału hydrologicznego.

W omawianym kwartale hydrologicznym wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. W żadnym z punktów obserwacyjnych nie odnotowano braku rezerw zasobów wód podziemnych w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia. Nie stwierdzono również zagrożenia stanu rezerw wód podziemnych.

W drugim kwartale hydrologicznym na obszarze kraju nie występowało zagrożenie hydrogeologiczne o charakterze regionalnym związane z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego. Zjawisko niżówki hydrogeologicznej było obserwowane jedynie lokalnie, a liczba punktów obserwacyjnych, w których została stwierdzona zmniejszała się w kolejnych miesiącach. W ostatnim miesiącu omawianego kwartału wystąpienie niżówki hydrogeologicznej stwierdzone zostało tylko w jednym punkcie obserwacyjnym znajdującym się w miejscowości Międzyzdroje w województwie zachodniopomorskim.

 

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 lutego do 30 kwietnia 2024 r.

 

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

Wody o zwierciadle swobodnym

W drugim kwartale br. hydrologicznego w większości analizowanych punktów odnotowano wyższe położenie średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu z poprzedniego kwartału. Obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpiło podczas drugiego kwartału hydrologicznego w około 7% analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenia te występowały w południowej części kraju, na obszarach województw: lubuskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i małopolskiego. Odnotowane obniżenia średniego poziomu wód były na ogół niewielkie i w przeważającej liczbie przypadków nie przekraczały 25 centymetrów. W kolejnych miesiącach kwartału obserwowane było zwiększenie liczby punktów obserwacyjnych, w których nastąpiły obniżenia średniego poziomu wód w ppw od 7 w lutym do 138 punktów w kwietniu. W przypadku około 2% punktów obserwacyjnych zarejestrowany w nich średni poziom wód podziemnych podczas drugiego kwartału hydrologicznego nie uległ zmianie w stosunku do stanu z poprzednio analizowanego okresu (Ryc. 1).

Źródła

Analiza zmian wydajności źródeł została przeprowadzona na podstawie pomiarów wykonanych w wytypowanych źródłach zlokalizowanych na obszarze województw: małopolskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i podkarpackiego. W drugim kwartale br. hydrologicznego wzrost średnich wydajności w odniesieniu do stanu z poprzedniego kwartału nastąpił w przypadku 8 spośród 12 obserwowanych źródeł. W przypadku pozostałych źródeł został odnotowany spadek ich średnich wydajności.

Wody o zwierciadle napiętym

W omawianym okresie w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 92%) średnie położenie ustabilizowanego zwierciadła wód podziemnych znajdowało się na wyższym poziomie w porównaniu ze stanem odnotowanym w pierwszym kwartale br. hydrologicznego. Niższy poziom ustabilizowanego zwierciadła wody w odniesieniu do pierwszego kwartału br. hydrologicznego odnotowano w tym czasie w około 8% analizowanych punktów. Sytuację taką odnotowano przede wszystkim w północnej, południowej i południowo-zachodniej części kraju.

Wody o zwierciadle napiętym na obszarze występowania wód o niezmienionym antropogenicznie reżimie

drugim kwartale br. hydrologicznego w większości analizowanych punktów obserwacyjnych ujmujących warstwy wodonośne o stropie znajdującym się na głębokości większej niż 120 m, odnotowano wyższe, względem średniego stanu z pierwszego kwartału br., położenie ustabilizowanego zwierciadła wody. Punkty obserwacyjne, w których odnotowano takie zjawisko stanowiły około 87% wszystkich obserwowanych studni należących do tej kategorii. Obniżenie średniego poziomu ustabilizowanego zwierciadła wody w porównaniu z poprzednio analizowanym okresem zarejestrowano w tym czasie w ponad 4% punktów obserwacyjnych, natomiast w przypadku około 9% punktów średni poziom ustabilizowanego zwierciadła wody nie uległ zmianie w odniesieniu do stanu z pierwszego kwartału.

 

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w  drugim kwartale roku hydrologicznego 2024 r.

 

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

W całym okresie drugiego kwartału hydrologicznego br. we wszystkich analizowanych punktach obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym oraz wydajności monitorowanych źródeł wskazywały na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na obszarze całego kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę  (Ryc. 2).

 

 * NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w kwietniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

 

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Wykonane pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody i wydajności źródeł wykazały, że w kolejnych miesiącach omawianego kwartału stopniowo zwiększała się liczba punktów obserwacyjnych, w których poziom wód podziemnych lub wydajności źródeł były powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG), co oznacza, że w rejonie tych punktów nie występowała niżówka hydrogeologiczna. W lutym punkty obserwacyjne, w których stwierdzono takie warunki stanowiły 89,8%, w marcu – 93,3%, natomiast w kwietniu – 93,6% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych (Ryc. 16). Od 5,6% (w marcu) do 8,5% (w lutym) stanowiły punkty obserwacyjne, w których stan wód podziemnych lub wydajności źródeł utrzymywały się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. W omawianym kwartale zjawisko niżówki hydrogeologicznej występowało wyłącznie lokalnie. Liczba punktów obserwacyjnych, w których zostało stwierdzone zmniejszała się w kolejnych miesiącach. W lutym br. punkty takie stanowiły około 1,7%, w marcu – 1,1%, a w kwietniu – 0,5% wszystkich poddanych analizie punktów obserwacyjnych. W ostatnim miesiącu omawianego kwartału lokalne wystąpienie niżówki hydrogeologicznej stwierdzone zostało tylko w jednym punkcie obserwacyjnym znajdującym się w miejscowości Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w kwietniu br. przedstawiono na 3. 

 

**SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody
***SNG - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia

 

 

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w kwietniu 2024 r.