pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.09.2024 r. do 30.09.2024 r.

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 30 września 2024 r.

We wrześniu br. na przeważającym obszarze kraju nastąpiło obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do wartości z poprzedniego miesiąca. Punkty, w których odnotowano obniżenie stanowiły ponad 70% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych. Wzrost średniego stanu zwierciadła wód podziemnych odnotowano w tym czasie w ponad 26% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym sytuacja taka dotyczyła najczęściej południowo-zachodniej i centralnej części Polski. W przypadku około 4% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

W omawianym miesiącu wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w niespełna 3% analizowanych punktów obserwacyjnych na ternie całego kraju, w tym około 2% stanowiły punkty, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z wielolecia.

We wrześniu br. na części obszaru województw kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, mazowieckiego, mazowieckiego, podlaskiego i wielkopolskiego odnotowano występowanie zagrożenia hydrogeologicznego o charakterze regionalnym związanego z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego. Niżówkę hydrogeologiczną odnotowano również na obszarach województw: podkarpackiego, śląskiego i zachodniopomorskiego, jednak zjawisko to miało na tych terenach charakter lokalny.

 

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do30.09.2024 r.

 

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

We wrześniu 2024 r. na przeważającym obszarze kraju odnotowano niższe położenie zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu z sierpnia br. Dotyczyło to ponad 70% poddanych analizie punktów obserwacyjnych (spadek o około 15% w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Obniżenia poziomu wody w większości przypadków nie przekraczały 25 centymetrów (Ryc. 2). Wzrost średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpił w omawianym okresie w ponad 26% analizowanych punktów obserwacyjnych, tj. o około 16% więcej niż w sierpniu br. Sytuacja taka występowała najczęściej w południowozachodniej oraz centralnej części kraju. W przypadku około 4% punktów obserwacyjnych zarejestrowany w nich średni poziom wód podziemnych we wrześniu br. nie uległ zmianie w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąc (Ryc. 1).

 

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych we wrześniu 2024 r.

 

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

We wrześniu br. w ponad 97% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 1% mniej niż w poprzednim miesiącu, średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (*NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w niespełna 3% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W tej grupie około 2% stanowiły punkty, w których zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Okuniew (województwo mazowieckie), Gugny (województwo podlaskie) i Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

  * NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych we wrześniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

 

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

We wrześniu br. w przypadku 15 punktów obserwacyjnych, co stanowi około 9% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 4% w stosunku do poprzedniego miesiąca), swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej. W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw mazowieckiego i podlaskiego, natomiast rozwinęło się do skali regionalnej na pograniczu województw kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego oraz łódzkiego i mazowieckiego. Ponadto obniżenie średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO odnotowano na obszarach województw: podkarpackiego, śląskiego i zachodniopomorskiego, jednak niżówka hydrogeologiczna miała na tych terenach charakter jedynie lokalny. W 37 punktach obserwacyjnych (około 22%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych we wrześniu br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów **SNO i ***SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie w północno-zachodniej, centralnej i wschodniej części kraju. W przypadku 119 punktów obserwacyjnych, co stanowi niespełna 70% wszystkich analizowanych punktów (około 5% mniej niż w poprzednim miesiącu) swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju we wrzesniu 2024 r. przedstawiono na rycinie 3. 

 

**SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody
***SNG - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia

 

 

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną we wrzesniu 2024 r.