Geologia górą! Białą Górą. Powstaje nowoczesne centrum edukacyjno-wystawiennicze

Oddział Pomorski Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB w Szczecinie utworzy nowoczesne centrum edukacyjno-wystawiennicze w Białej Górze. Ideą projektu jest popularyzacja wiedzy o przyrodzie nieożywionej oraz uświadomienie znaczenia nauk geologicznych w życiu codziennym. Geologia, czyli odkrywanie tajemnic Ziemi, jej historii, budowy, zasobów, procesów i zjawisk kształtujących jej oblicze, to nauka fascynująca i jednocześnie utylitarna. Z taką opinią zgodzi się pewnie każdy, kto zajmuje się geologią zawodowo lub hobbystycznie. Ale czy ta pasjonująca dziedzina wiedzy wydaje się równie ciekawa i potrzebna w oczach całego społeczeństwa? Czy praca w zawodzie geologa postrzegana jest jako atrakcyjny sposób na życie? Nowy obiekt ma sprawić, że dla osób odwiedzających go odpowiedź na te pytania będzie twierdząca.

Nowe życie starych murów

Dotarcie z programem edukacyjnym do szerokiego grona odbiorców ułatwi lokalizacja przyszłego centrum w sąsiedztwie Międzyzdrojów – jednej z najpopularniejszych miejscowości turystyczno - wypoczynkowych polskiego wybrzeża. Obiekt geoedukacyjny powstanie w budynku użyczonym przez Woliński Park Narodowy i należącym do kompleksu Bazy Edukacyjnej "Biała Góra".

bg

Lokalizacja Bazy Edukacyjnej "Biała Góra" Wolińskiego Parku Narodowego (fot. google maps)

Położenie obiektu w sercu zróżnicowanego i wybitnie ukształtowanego krajobrazu polodowcowego, zwłaszcza sąsiedztwo z imponującym naturalnym odsłonięciem geologicznym w postaci wyniosłych ścian klifowych, zachęci do odwiedzin i zdeterminuje tematykę projektowanych wystaw o geologicznych fenomenach regionu wybrzeża południowego Bałtyku. Dziś obiekt w Białej Górze pełni funkcję stacji monitoringu wód podziemnych, poza tym budynek pozostaje nieużytkowany. Z uwagi na to, konieczna jest jego przebudowa i modernizacja, obejmująca kompleksową adaptację na cele wystawienniczo - edukacyjne.

biala gora klify

Baza Edukacyjna "Biała Góra" i nadmorskie klify - widok z drona. Fot. Stacja Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze, M. Winowski, J. Tylkowski

biala gora

Baza Edukacyjna "Biała Góra" - widok z drona. Fot. Stacja Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze, M. Winowski, J. Tylkowski

Aby tchnąć w to wyjątkowe miejsce dodatkową energię, Oddział Pomorski PIG-PIB realizuje zadanie pn. „Pomorski Ośrodek Edukacji Geologicznej Biała Góra”. Efektem będzie opracowanie specjalistycznej dokumentacji architektonicznej, budowlanej i technicznej oraz przygotowanie koncepcji merytorycznej wystaw i programu edukacyjnego.

klify osuwiska

Plaża i klify na wyspie Wolin. Fot. Stacja Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze, M. Winowski, J. Tylkowski

Nauka od najlepszych i krystalizacja wizji

Aby jak najlepiej przygotować się do realizacji zadania i osiągnięcia zamierzonych efektów, przeprowadzono szereg wizyt studyjnych i konsultacji w najnowocześniejszych ośrodkach muzealno - edukacyjnych położonych na obszarze południowego Bałtyku. Efekty tych prac zostały przedstawione w artykule Geoedukacja w praktyce - wizyty studyjne w ośrodkach muzealno - edukacyjnych południowego Bałtyku.

Najcenniejszymi i najbardziej pomocnymi spotkaniami były wizyty na terenie niemieckiej wyspy Rugia: w Muzeum Kredy w Gummanz oraz w Centrum Edukacji Przyrodniczej Königsstuhl Jasmundzkiego Parku Narodowego, a także na terenie nadbałtyckich wysp Danii: w GeoCenter Møns Klint, GeoMuseum w Faxe oraz NaturBornholm w Aakirkeby. Miejsca te stanowią nowoczesne ośrodki edukacji z zakresu nauk o Ziemi i pokrewnych nauk przyrodniczych, a treści ich interaktywnych wystaw prezentują zagadnienia dotyczące regionalnego dziedzictwa geologicznego obszaru bałtyckiego.

Dokonana analiza umożliwiła poznanie specyfiki wykorzystania regionalnych zasobów geologicznych w geoedukacji i geoturystyce. Wykonano przegląd przedstawianych treści edukacyjnych, w celu odnalezienia luki i niszy, którą mogłoby wypełnić przyszłe centrum w Białej Górze. Bogactwo wrażeń, w które obfitowały wizyty studyjne, zebrane doświadczenia i porady praktyczne pozwoliły na sformułowanie szeregu wniosków, przydatnych w planowaniu i projektowaniu obiektu oraz w dalszych etapach jego przebudowy i funkcjonowania. Najważniejszym rezultatem jest ukształtowanie wizji funkcjonowania i koncepcji merytorycznej przyszłego Pomorskiego Ośrodka Edukacji Geologicznej "Biała Góra".

Obiekt na koronie wolińskiego klifu będzie miejscem, w którym prezentowane treści edukacyjne będą skupiać się wokół geologii podstawowej i gospodarczej. Poszczególne zagadnienia będą tłumaczone w oparciu o regionalne walory i zasoby geologiczne Pomorza Zachodniego, przede wszystkim wybrzeża Morza Bałtyckiego. Myślą przewodnią programu edukacyjnego jest ukazanie niezwykłego znaczenia i historii na pozór zwykłych obiektów i form geologicznych. Wśród nich główną rolę odgrywać będą eratyki skandynawskie, których nagromadzenia u podnóża klifu stanowią bezsprzeczny, choć nie zawsze doceniany, ewenement geologiczny. Głazy narzutowe będą prezentowane nie tylko w aspekcie popularnonaukowym, lecz także stworzą kolekcję porównawczą, wykorzystywaną przez osoby naukowo i zawodowo związane z naukami geologicznymi.

Ważnym elementem koncepcji merytorycznej ośrodka są zagadnienia poświęcone górnictwu i gospodarczemu wykorzystaniu regionalnych zasobów geologicznych, takich jak porwaki margli kredowych czy gaz ziemny z pobliskiej Wyspy Chrząszczewskiej. Część przestrzeni wystawienniczej będzie poświęcona eksploracji i eksploatacji zasobów dna oceanicznego. Do grupy zagadnień z zakresu geologii stosowanej włączone zostaną zagadnienia nieodnawialnych źródeł energii, zwłaszcza geotermii niskotemperaturowej. Z użyciem tej technologii będzie ogrzewany zmodernizowany obiekt w Białej Górze.

Działania edukacyjne Ośrodka będą skierowane do szerokiego grona odbiorców tj. uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, studentów, turystów krajowych i zagranicznych, pasjonatów przyrody oraz osób zawodowo związanych z geologią. Dotarcie do tak zróżnicowanej grupy odwiedzających umożliwi atrakcyjny i przystępny przekaz, z jednoczesną dbałością o zachowanie wysokich standardów merytorycznych, przejrzystego języka oraz balansu pomiędzy klasycznymi a multimedialnymi formami i środkami edukacyjnymi.

Projektowany obiekt będzie spełniać nie tylko funkcje dydaktyczne, lecz także został pomyślany jako przestrzeń spotkań i dialogu na temat problemów i wyzwań szeroko rozumianej współczesnej geologii. Ponadto przyczyni się do zacieśnienia współpracy pomiędzy PIG-PIB a regionalnymi instytucjami systemu oświaty, szkolnictwa wyższego czy jednostkami samorządowymi. Ze względu na przygraniczne i nadbałtyckie położenie, ważnym elementem działalności ośrodka będzie współpraca międzynarodowa, dotycząca zagadnień z zakresu geoedukacji i ochrony georóżnorodności oraz pokrewnych tematów badawczych.

klify zima

Wolińskie klify są interesujące o każdej porze roku. Fot. Stacja Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze, M. Winowski, J. Tylkowski

Obecne prace przygotowawcze nad powołaniem Pomorskiego Ośrodka Edukacji Geologicznej w Białej Górze dają szanse na utworzenie ważnego punktu na geoedukacyjnej mapie Polski. Jednocześnie obiekt może stanowić atrakcyjny element w panoramie nadbałtyckich muzeów i centrów edukacji, opowiadających wspólnie o fascynującej historii geologicznej tego regionu. Logo Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB będzie najlepszym certyfikatem jakości, świadczącym o rzetelności i kompetencjach do prowadzonej działalności.

Tekst: Agnieszka Strzelecka
Zdjęcia: Stacja Monitoringu Środowiska Przyrodniczego UAM w Białej Górze, M. Winowski, J. Tylkowski, google maps