EKSPLOATACJA WÓD PODZIEMNYCH ZALICZONYCH DO KOPALIN

Zasady i warunki prowadzenia eksploatacji wód podziemnych zaliczonych do kopalin oraz poprzedzających ją prac związanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i dokumentowaniem zasobów wód określa ustawa Prawo geologiczne i górnicze z 9 czerwca 2011 r. oraz towarzyszące jej przepisy wykonawcze. Eksploatacja wód może być prowadzona jedynie na podstawie koncesji na ich wydobywanie wydanej przez właściwego miejscowo marszałka województwa, w obrębie wyznaczonego obszaru górniczego. Poszukiwanie wód leczniczych, termalnych i solanek może być prowadzone w oparciu o projekt robót geologicznych, opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji, zatwierdzonego przez właściwy organ administracji geologicznej. Ponadto w określonych przypadkach stosuje się dodatkowe wytyczne. Prace wiertnicze należy prowadzić zgodnie z planem ruchu zakładu górniczego, jeżeli głębokość projektowanego otworu przekracza 100 m lub jeżeli będzie on zlokalizowany na terenie istniejącego już obszaru górniczego. Dodatkowo, jeżeli przypuszcza się, że wykonanie otworu może znacząco wpłynąć na stan środowiska naturalnego (dla otworów o głębokości powyżej 1000 m), niezbędna jest decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych. Wyniki prac wiertniczych oraz badań hydrogeologicznych należy przedstawić w dokumentacji hydrogeologicznej, w której ustalono zasoby eksploatacyjne ujęcia wody leczniczej, termalnej lub solanki. Dokumentacja powinna być sporządzona zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 18.11.2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej i zostać zatwierdzona przez właściwy organ administracji geologicznej. Poza ustaleniem wielkości zasobów eksploatacyjnych dokumentacja hydrogeologiczna powinna zawierać wyniki badań warunków oraz parametrów hydrogeologicznych utworów wodonośnych, ocenę właściwości fizyczno-chemicznych ujętych wód, informacje dotyczące przewidywanych zmian jakości i ilości wód w trakcie eksploatacji oraz technicznych warunków racjonalnej eksploatacji ujęcia, a także granice proponowanego obszaru górniczego.

W celu uzyskania koncesji na wydobywanie wód termalnych, leczniczych i solanek należy złożyć wniosek do organu administracji geologicznej – właściwego miejscowo marszałka województwa. Należy do niego dołączyć projekt zagospodarowania złoża (PZZ), sporządzony zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24.04.2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów zagospodarowania złóż, na podstawie dokumentacji hydrogeologicznej, z jednoczesnym uwzględnieniem uwarunkowań techniczno – ekonomicznych prowadzenia eksploatacji wód. Na tej podstawie organ koncesyjny wyznacza granice obszaru i terenu górniczego dla danego złoża. W trakcie eksploatacji użytkownik złoża uiszcza opłatę eksploatacyjną i ma obowiązek sporządzania operatu ewidencyjnego, określającego ilość wydobytej kopaliny w okresie rozliczeniowym.

Prawidłowo sporządzona dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby eksploatacyjne wraz z projektem zagospodarowania złoża oraz koncesją na ich wydobywanie z właściwie wyznaczonym obszarem górniczym warunkują prowadzenie bezpiecznej i racjonalnej gospodarki złożem oraz osiągnięcie zaplanowanych efektów gospodarczych.

Informacje o zasobach wód podziemnych zaliczonych do kopalin oraz wielkości ich poboru publikowane są cyklicznie w Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce, opracowywanym i wydawanym co roku przez Państwowy Instytut Geologiczny, nieprzerwanie od 1988 r.

Koncesje geologiczne stanowiące dokument uprawniający do wydobywania kopalin, w tym wód leczniczych, termalnych i solanek, w obrębie ustanowionych obszarów górniczych są wydawane przez organy administracji geologicznej na okres co najmniej 3 lat i nie dłuższy niż 50 lat (Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze).

Poszukiwanie, rozpoznawanie i ujmowanie wód leczniczych i termalnych cieszy się w Polsce coraz większym zainteresowaniem ze strony inwestorów (Ryc. 1). Przedsięwzięcia te prowadzone są na podstawie projektów robót geologicznych zatwierdzonych przez właściwych dla danego miejsca marszałków województw.