18 instytucji naukowych połączyło swoje siły w celu efektywnego badania obszarów polarnych, w tym zmian zachodzących w ich środowisku przyrodniczym. W prace konsorcjum włączył się także Państwowy Instytut Geologiczny.
Polskie Konsorcjum Polarne (PKPol) rozpoczęło swoją działalność 21 października 2014 r. od plenarnego posiedzenia rady i wyboru władz. Jest to związek 18 instytucji naukowych, które połączyły swoje siły w celu efektywnego badania obszarów polarnych, lepszego poznania zmian zachodzących w ich środowisku przyrodniczym oraz ich oddziaływania na inne obszary Ziemi. Konsorcjum tworzy 13 uczelni wyższych oraz 5 instytutów naukowych, w tym Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Współpracuje ono ściśle z Komitetem Badań Polarnych PAN, który patronował jego powstawaniu.
Przewodniczącą PKPol na najbliższe 4 lata została mgr Agnieszka Kruszewska, wicedyrektor Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, funkcje zastępców objęli dr hab. Leszek Łęczyński, profesor Uniwersytetu Gdańskiego oraz prof. dr hab. Wiesław Ziaja z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Sekretariat PKPol, kierowany przez dr Maję Lisowską, mieści się na Uniwersytecie Śląskim przy Centrum Studiów Polarnych.
W pierwotnym składzie Polskie Konsorcjum Polarne zostało zawiązane w 2012 roku, jako porozumienie 12 polskich instytucji naukowych prowadzących badania w Arktyce. Pierwszym celem PKPol było zorganizowanie prestiżowego kongresu - Arctic Science Summit Week (ASSW), który miał miejsce w Krakowie, w kwietniu 2013 r. Odbywający się corocznie od 1999 roku kongres to spotkania kluczowych, międzynarodowych organizacji zajmujących się badaniami Arktyki. W Polsce ASSW zgromadził największą w swej dotychczasowej historii liczbę uczestników - 400 naukowców, liczne grono polityków i dyplomatów z 25 krajów świata. Zarówno władze Międzynarodowego Komitetu Badań Arktyki (IASC), jak i sami uczestnicy uznali go za niezwykle udane i zorganizowane w sposób nowatorski wydarzenie.
Mając na uwadze sukces kongresu ASSW w Krakowie, członkowie Polskiego Konsorcjum Polarnego postanowili przedłużyć zawarte porozumienie na dalsze lata, poszerzając znacznie cele i zakres działań. Do PKPol dołączyły kolejne instytucje, w tym zwłaszcza zajmujące się badaniami naukowymi w Antarktyce.
Celem działalności Polskiego Konsorcjum Polarnego jest efektywna współpraca polskiego środowiska naukowego skupionego wokół polarystyki w zakresie: pozyskiwania funduszy na badania naukowe, wspólnego prowadzenia projektów badawczych, wypracowania najlepszych praktyk działania logistyki, organizacji ekspedycji oraz wzmocnienia pracy polskich stacji polarnych. Planowana jest również współpraca z sektorem gospodarczym, w celu zastosowania uzyskanych wyników badań w praktyce, oraz udział w przedsięwzięciach edukacyjnych popularyzujących nauki polarne w społeczeństwie. Istotnym elementem działania PKPol jest także położenie nacisku na kształcenie i rozwój młodego pokolenia badaczy polarnych. Zainicjowana konsolidacja ma również wzmocnić pozycję Polski w nauce światowej, poprzez poszerzenie współpracy międzynarodowej w Arktyce i Antarktyce.
PKPol zaprasza do współpracy wszystkie zainteresowane jednostki naukowo-badawcze oraz przedstawicieli sektora gospodarki. Inauguracja działalności Polskiego Konsorcjum Polarnego stanowi niezwykle istotny krok ku integracji środowiska naukowego i rozwoju polskich badań polarnych.
Tekst: Sekretariat Polskiego Konsorcjum Polarnego
Zdjęcie: Barbara Jaranowska
