Mamy przyjemność poinformować, że pracownicy Oddziału Świętokrzyskiego Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) aktywnie uczestniczyli w jedenastej edycji akcji "Tanew-nasza rzeka, im. Zdzisława Lwa".

To dwudniowe wydarzenie, które odbyło się 25-26 maja 2023, było nie tylko okazją do poznania uroków roztoczańskich szlaków, ale przede wszystkim do podjęcia ważnej misji - sprzątania śmieci pozostawionych przez nieodpowiedzialnych turystów w zlewni rzeki Tanew. Udział w akcji wzięła młodzież z Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu, Szkoły Podstawowej w Łukawicy, Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Oleszycach oraz X Drużyny Harcerskiej Traperski Krąg z Suśca.

Nie mniej istotnym aspektem akcji była jednak geoedukacja. Nasi specjaliści z Oddziału Świętokrzyskiego poprowadzili warsztaty geoedukacyjne. Opowiadali o źródłach rzeki Tanwi, prezentowali tektoniczną genezę Szumów - serii małych wodospadów na Tanwi, oraz przenosili uczestników w świat mioceńskiego morza, które niegdyś zalewało obszar dzisiejszego Roztocza. Przykładem były prezentowane wapienie organodetrytyczne z kamieniołomu w Józefowie.

Rajd nie obył się bez pamiątek - uczestnicy otrzymali upominki od Państwowego Instytutu Geologicznego, stanowiące miły akcent kończący te dwa dni pełne nauki, pracy i dobrej zabawy. Dziękujemy organizatorom oraz wszystkim uczestnikom za zaangażowanie i wspólnie spędzony czas.

Podsumowując, ten rajd to było prawdziwe geo-party! Pełne nauki, zabawy i zaangażowania. Dziękujemy wszystkim uczestnikom, za to że byliście z nami, za wasze uśmiechy i pozytywną energię. Do zobaczenia na kolejnej edycji - bo przecież każda rzeka, jak nasza Tanew, zasługuje na naszą troskę.

Pozdrawiamy serdecznie, do następnego razu w terenie!

Tekst: A. Milianowicz, O. Pedrycz

Zdjęcia: J. Szatko, A. Milianowicz, O. Pedrycz

dsc02677W dniu 19 kwietnia 2023 r. odbyły się w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB warsztaty geoedukacyjne dla uczniów klas drugich Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Morawicy. Warsztaty obejmowały lekcje muzealne i zajęcia dydaktyczne.

Po zapoznaniu się z ogólną geologią regionu świętokrzyskiego, uczniowie przeszli do stanowisk poświęconych: gadom i dinozaurom triasowo-jurajskim, morzu mioceńskiemu i jego mieszkańcom, epoce lodowcowej. Niemałe zainteresowanie wśród dzieci budziła nowa atrakcja naszego muzeum – interaktywna piaskownica, w której powierzchnia piasku oświetlana jest kolorami odpowiadającymi wysokościom usypanych wzniesień, co pozwala w czasie rzeczywistym tworzyć trójwymiarowe mapy hipsometryczne. W trakcie zabawy uczestnicy dowiedzieli się jak działają procesy górotwórcze, a dzięki pracy zespołowej powstały wyjątkowe krainy pełne archipelagów wysp, jezior polodowcowych, łańcuchów górskich i potężnych wulkanów.

W ramach zajęć dydaktycznych uczniowie poznali mechanizmy powstawania odcisków muszli  i skamieniałości śladowych. Zagłębili się w fascynujący świat mikroskamieniałości. Zaznajomili się z wymarłymi zwierzętami, których skamieniałości  spotykane są w regionie świętokrzyskim. Wykonali ich odciski w gipsie modelarskim. Poznali właściwości filtracyjne różnego typu osadów i mogli samodzielnie sprawdzić kwasowość  wybranych produktów spożywczych.

Tekst: A. Mader, E. Bąk, D.Szrek

Zdjęcia: P. Rutkiewicz, D. Szrek

 

W dniach 14-15 marca 2023 r. Oddział Świętokrzyski PIG-PIB zorganizował warsztaty rozpoznawania skał  i minerałów skałotwórczych dla uczniów z Technikum Awans w Kielcach, pochodzących z Ukrainy. Szybko okazało się, że terminologia geologiczna nie stanowiła bariery językowej i młodzież bez problemu rozwiązywała  przygotowane dla nich testy/quizy. Warszaty były połączone ze zwiedzaniem Muzeum Geologicznego.

W dniu 23 listopada 2022 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat mgr Olgierda Pedrycza pt: "Narodziny węglanów wokół zimnych emanacji ".

Referat skupił się na środowiskach wysięków węglowodorowych, które są jednym z najbardziej niezwykłych ekosystemów na Ziemi. Proces powstawania biogenicznych węglanów jest wynikiem reakcji beztlenowego utleniania metanu  (Anaerobic oxidation of methane - AOM). AOM jest przeprowadzany przez mikroorganizmy zwanymi beztlenowymi metanotrofami są one w stanie utleniać metan za pomocą akceptorów elektronów innych niż tlen, takich jak siarczany. Proces można podsumować następującą reakcją: CH4 + SO42- → HCO3- + HS- + H2O. Efektem tej reakcji jest dostarczenie do wód anionu węglanowego co pozwala na wytrącanie się autigenicznych węglanów.

Węglany precypitujące w środowiskach zimnych emanacji przyjmują wiele interesujących form morfologicznych takich jak chemohermy czy naskorupienia i wieże węglanowe.

Główną biomasę w środowiskach wysięków węglowodorowych stanowią organizmy, które wykształciły umiejętność współpracy z mikrobami chemosyntezującymi. Efektem tej symbiozy jest niespodziewana w tak ekstremalnych warunkach bioróżnorodność. Składają się na nią między innymi małże, wieloszczety czy ślimaki.

Po wygłoszeniu referatu miała miejsce bardzo interesująca dyskusja poszukującą śladów funkcjonowania takich środowisk w Górach Świętokrzyskich.