dsc01934W dniu 1 marca 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat dr. Marcina Kosa pt: „Źródła i źródliska jako niedoceniany i optymalny sposób zaopatrzenia w wodę”.

W Polsce zaopatrzenie w wodę pitną i na potrzeby gospodarcze realizowane jest  głównie za pomocą ujęć wód podziemnych pracujących w klasycznym schemacie: studnia wiercona połączona ze stacją wodociągowa (hydrofornia).  Taki układ oprócz pewnych zalet posiada również dość liczne wady. Podstawowa wadą jest bardzo wysoki koszt budowy tego typu ujęcia wód podziemnych. Jednocześnie w wielu miejscach Polski (zwłaszcza w jego południowej części występują naturalne wypływy wód podziemnych na powierzchnię terenu w postaci źródeł i źródlisk. Stanowią one doskonałą alternatywę jeżeli chodzi o sposób ujęcia wód podziemnych dla celów komunalnych: ich przystosowanie do dostarczenia dobrej jakościowo wody dla mieszkańców wsi czy też miast jest o wiele tańsze i prostsze od budowy klasycznego typu ujęcia ód podziemnych opartego na studni/studniach wierconych. Niestety stan wiedzy na temat źródeł i źródlisk w Polsce jest niezadowalający. Niedostateczny jest nie tylko stan zinwentaryzowania źródeł i źródlisk w poszczególnych regionach kraju, lecz również a może nawet przede wszystkim stopień rozpoznania składu chemicznego ich wód oraz reżimu wydajności.

zrodlisko

Fot. Źródlisko w Biskupicach (powiat miechowski)

beataW dniu 15 lutego 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat mgr inż Beaty Jach pt. "Geobaza Hałdy - Odpady wydobywcze i przemysłowe"

Referat opisywał Geobazę Hałdy - Odpady wydobywcze i  przemysłowe. W referacie tym nakreślono historię wydobycia rud żelaza, rud miedzi oraz fosforytów.  Przedstawiono zakres prac terenowych podczas których zinwentaryzowano 150 hałd. W referacie przedstawiono lokalizację hałd w województwie świętokrzyskim oraz zaprezentowano zdjęcia z wybranych obiektów. Pokazano zmiany w wyglądzie hałd w zależności od okresu w którym powstawały. Przybliżono możliwości wykorzystania materiału składowanego na hałdach. Omówiono strukturę i zawartość Geobazy.

pawe dsc01766W dniu 8 lutego 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat dr. Pawła Rutkiewicza pt: „Historyczne hutnictwo żelaza jako przyczyna wielkoskalowych zmian środowiska w wybranych zlewniach rzecznych – zapis w rzeźbie terenu i w osadach”.

Referat dotyczył rekonstrukcji wpływu historycznego hutnictwa żelaza na środowisko przyrodnicze w oparciu o analizę rzeźby terenu i osadów na wybranych obszarach zlewni Czarnej (Koneckiej), Małej Panwi i Kłodnicy. Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że najpowszechniej występującymi formami powstałymi po historycznym hutnictwie są pozostałości po mielerzach, które identyfikować można na podstawie cieniowanych modeli rzeźby terenu oraz w trakcie badań terenowych. W badanych zlewniach rzek zidentyfikowano łącznie 208 085 form po mielerzach. W niewielkiej ilości zachowały się, także dawne groble spiętrzające wody na potrzeby zakładów hutniczych. Datowanie radiowęglowe wskazują na pochodzenie form pohutniczych z okresu XVII-XIX wiek. W pojedynczych przypadkach datowania wskazują na funkcjonowanie działalności hutniczej nawet kilkaset lat wcześniej. Na podstawie analizy antrakologicznej ustalono, że do wypału węgla drzewnego używano zarówno gatunków drzew iglastych jak i liściastych. Głównie, jednak bazowano na gatunkach iglastych. Oszacowano, że na przestrzeni wieków w mielerzach mogło być wypalone nawet około 42 657 425 m3 drewna. Ilość zidentyfikowanych form po mielerzach, a także objętość pozyskanego do wypału drewna świadczy o bardzo dużej skali produkcji hutniczej na badanych obszarach oraz bardzo dużym wpływie na zbiorowiska leśne. Ponadto, nadmierna eksploatacja lasów mogła powodować negatywne skutki środowiskowe, takie jak intensyfikacja powodzi w wyniku zaburzenia naturalnej retencji i zwiększeniu odpływu powierzchniowego oraz uruchomieniu procesów eolicznych na odlesionych obszarach piaszczystych.

witek img 20230125 115501W dniu 25 stycznia 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB został wygłoszony referat mgr. Witolda Wesołowskiego pt: „ Geopark Świętokrzyski jako część Światowej Sieci Geoparków UNESCO”.

Referat przybliżył odbiorcom tematykę związaną z historią Światowej Sieci Geoparków. Autor wystąpienia omówił czym jest geopark w rozumieniu wytycznych UNESCO i gdzie znajduję się w hierarchii obszarów wyróżnionych przez tą organizację np. czym się różni geopark od obiektu wpisanego na listę światowego dziedzictwa. Przedstawił również kluczowe obszary tematyczne jakimi zajmują się Geoparki UNESCO oraz poruszył zagadnienie geoturystyki, jako podstawy rozwoju takiego obszaru. W drugiej części wystąpienia przybliżył historię powstania Geoparku Świętokrzyskiego, począwszy od idei Chęcińsko-Kieleckiego Geologicznego Parku Krajobrazowego opracowanej w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB. Omówił poszczególne etapy aplikowanie do Światowej Sieci Geoparków UNESCO, łącznie z trudnościami od strony merytorycznej i organizacyjnej jakie trzeba było przezwyciężyć aby początkowa jedynie idea stała się realnym sukcesem. Wskazał również korzyści z członkostwa w Światowej Sieci dla promocji dziedzictwa geologicznego Gór Świętokrzyskich.