Wiadomości PIG (1997-07) nr 72

Z prawdziwym wzruszeniem i przyspieszonym biciem serca pragnę jeszcze raz serdecznie pozdrowić Wszystkich zebranych na naszym spotkaniu, którego celem jest integracja emeryckiego środowiska geologicznego w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie.

Jak to stwierdzają statystyczne zestawienia, mamy już prawie 350 emerytów, a w najbliższych latach cyfra ta tak pokaźnie wzrośnie, że w 3-cim tysiącleciu seniorzy będą stanowili grupę ponad 400 osobową, równoważną czynnym pracownikom Instytutu.

Należy tu z szacunkiem i należytym honorem przywołać do pamięci rzesze tych, którzy byli wśród nas i odeszli na zasłużoną, wieczną wartę. Ich wkład w rozwój i rangę naszego Instytutu był niebagatelny. Uczcijmy ich pamięć minutą ciszy...

Czerpiąc z tradycji i jej wartości należy podnieść to, że nasze pokolenia były wychowane i kształcone przez przedwojenną, doświadczoną kadrę, która wpoiła w nas takie wartości, jak sumienność, dokładność i obiektywność w badaniach.

W podobnym stylu kontynuowaliśmy nasze prace zawodowe i badania, które można rzec eksplodowały w latach 50-tych. Liczna młoda kadra, wielokrotnie przewyższająca ilościowo przedwojenną kadrę pracowników PIG (~ 60), przystąpiła do likwidowania białych plam na mapie geologicznej Polski. Koncepcyjne programy i zadania zostały przygotowane przez przedwojennych doświadczonych geologów, geofizyków i wiertników. Gdy porównamy mapę geologiczno-złożową Polski z lat 50-tych z ostatnią edycją mapy surowcowej prof. Romana Osiki z lat 80-tych, to uderza nas olbrzymi kontrast. Wypełniają ją informacje o dziesiątkach nowo odkrytych złóż, w tym niektóre światowego formatu - siarki, miedzi i polimetali, złóż gazu ziemnego, nowego zagłębia węglowego, złóż węgli brunatnych, cynku i ołowiu, magnetytów, wolframu i wielu innych pierwiastków metalicznych, soli kamiennych, polihalitów, całej gamy surowców skalnych i budowlanych, wód mineralnych, w tym i termalnych.

Należy podkreślić duże osiągnięcia w badaniach podstawowych stratygraficznych, petrograficznych, tektonicznych i geofizycznych. Powstały różne edycje map przeglądowych i szczegółowych, opracowania monograficzne, atlasy, w tym wielotomowa edycja budowy geologicznej Polski oraz prognoza zabezpieczenia kraju w surowce do 2000 roku.

Ten olbrzymi dorobek PIG i wiano, jakie zdeponowano w sezamie geologiczno-surowcowym naszego kraju, zostało w większości stworzone ciężką pracą i samozaparciem przez Was, Wielce Szanowne Seniorki i Seniorzy. Bez fanfaronady i megalomanii powinniście być dumni z tych osiągnięć. Zadania powierzone Wam na różnych stanowiskach i wycinkach pracy wykonaliście z nawiązką w ramach dostępnych środków finansowych i techniki badawczej.

To na podstawie Waszych wyników budowano zakłady górnicze, kombinaty, uruchomiono eksport różnych surowców, niekiedy nawet nadmierny, bo głęboko przetworzonymi wyrobami z tych surowców wtedy nie dysponowaliśmy. Nie spijaliśmy, jak górnicy, śmietany i nie dostąpiliśmy wielkich zaszczytów, o co w swej skromności nie zabiegaliśmy. Nie mieliśmy i chyba nie mamy do tej pory wpływu na rozwój niektórych gałęzi przemysłu mineralnego - niekiedy bez respektowania zasad ochrony środowiska naturalnego.

Należy tutaj dodać jeszcze ważką informację, w jakich warunkach bytowych i technicznych prowadzone były badania terenowe w latach 50-tych. Porównując je do współczesnych możnaby rzec, że prawie w obozowych. Mieszkało się wtedy w prymitywnych warunkach, w pokojach bez podłóg, barakach, stodołach, przy trudnościach aprowizacyjnych i kiepskiej sieci drogowej. Wiercono prymitywnymi aparatami, jak często żartowano, wiązanymi sznurkami. A mimo to panował entuzjazm, zaangażowanie i radość z uzyskanych wyników badawczych. Pracowano po 12-14 godzin, bez nadliczbówek.

Ówczesne zarobki na poziomie 10-15 $, wywołujące obecnie pusty śmiech, ewentualnie puknięcie się w czółko, był to w przenośni razowy chleb z masłem, czasami przegradzany kiełbasą, a niekiedy i szynką. W takich warunkach, kochani Seniorzy i Seniorki, hartowała się polska stal geologiczna. Za ten hart ducha należy Wam się podziękowanie i ukłony za wytrwanie.

Szanowne Koleżanki i Koledzy. Pracowaliście w Instytucie w okresie jego największej prosperity, jeżeli chodzi o wyniki badań i osiągnięcia. Był to złoty wiek polskiej geologii, ale - jak mówi czeskie porzekadło - to se uż ne vrati!

W obecnych realiach stworzona została szansa zintegrowania naszego środowiska emeryckiego, którego wyrazem ma być powołanie w Instytucie „Klubu Geologa Seniora pod Amonitem/Trylobitem” (robocza propozycja) w Warszawie.

W zasadzie cała działalność Klubu będzie oparta na wolontariacie. Stąd nasz apel o zgłaszanie wstępnego akcesu personalnego do udziału w działalności klubowej i w sekcjach zgodnie z hasłem:”bierzcie problemy w swoje ręce”.

Zwracamy się z uprzejmym apelem do Pana prof. dr.hab. Stanisława Speczika – dyrektora naczelnego PIG, o wyrażenie zgody na działalność Klubu Seniora, stworzenie elementarnych warunków dla tej działalności w postaci lokalu, dostępu do telefonu i możliwości korzystania z sali dla większych zgromadzeń. Rzecz niezmiernie istotna dla rozpoczęcia i uaktywnienia działalności - byłoby mile widziane wsparcie finansowe ze strony Dyrekcji PIG.

Wyrażam podziękowanie i uznanie grupie inicjatywnej za pomysł zintegrowania naszego środowiska emeryckiego PIG, a w szczególności Paniom: Elżbiecie Tołkanowicz, Barbarze Goldbek, Barbarze Chodakowskiej, Marii Frańczyk i Zofii Brodowicz - naszym Seniorkom.

Biblioteki naukowe i ośrodki informacji, oprócz usług tradycyjnych, mają dziś trzy podstawowe zadania: 1. Zdobywanie bezpośredniego dostępu do informacji naukowej lub wskazanie sposobu jej zdobywania. 2. Przetwarzanie informacji i jej dalsze rozpowszechnianie. 3. Dostarczanie informacji finalnej dla konkretnego odbiorcy.

Jedną z zasad TQM jest zachęta do ciągłego szkolenia się bibliotekarzy i zasada ta znajduje w Instytucie przyzwolenie.

W listopadzie 1996 r. Ośrodek Informacji Naukowo-Technicznej i Biblioteka Główna Politechniki Wrocławskiej zorganizowały coroczny kurs pt. „Mikrokomputerowe systemy biblioteczno-informacyjne”. Prezentowane były lokalne sieci komputerowe, w tym akademicka sieć komputerowa NASK. Program obejmował też selektywną dystrybucję informacji z zastosowaniem Internetu (gopher, telnet, WAIS, www) oraz wyszukiwanie informacji naukowej w systemie online z zagranicznych serwisów STN, ECHO, DIALOG. Uczestników zapoznano ze zintegrowanym systemem bibliotecznym APIN. W kursie udział wzięły pracownice Biblioteki Geologicznej Państwowego Instytutu Geologicznego: D. Dybkowska i K. Pater.

W grudniu 1996 r. Instytut Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej (IINTE) w Warszawie zaprosił bibliotekarzy na seminarium „Nowe możliwości pakietu Mikro CDS/ISIS”. Zaprezentowano najnowszą wersję programu ISIS dla środowiska Windows oraz sposoby udostępniania baz CDS/ISIS do bezpośredniego przeszukiwania w sieci Internet. W seminarium udział wzięły J. Kalinowska, B. Napieraj i K. Pater z Biblioteki Geologicznej.

23 kwietnia 1997 r., na Politechnice Warszawskiej, odbyło się 6 Spotkanie z IPS (International Publishing Service), poświęcone bieżącym problemom importu i eksportu wydawnictw naukowych oraz współpracy IPS z bibliotekami i środowiskami naukowymi w kraju. Gośćmi honorowymi byli: dyrektor Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej E.Dudzińska, prezes Zarządu IPS – G. Majerowicz oraz dyrektor S. Madej z Ministerstwa Edukacji Narodowej. Dyskutowano w roboczych zespołach ds. czasopism naukowych, książek naukowych oraz nowych mediów. IPS zaprezentował swoją stronę w Internecie, bazy CD-ROM dotyczące systemu klasyfikacji Biblioteki Kongresu (SUPERCCS) oraz bazy z zakresu medycyny, biologii i nauk ścisłych (PASCAL). W spotkaniu udział wzięli następujący pracownicy Biblioteki Geologicznej PIG: D. Dybkowska, B. Giblewska, B. Napieraj, K. Pater, A. Sawicka i W. Zapolski. Nasz Instytut podpisał z IPS umowę na 1997 rok dotyczącą importu zagranicznych wydawnictw, co pozwoli naszej Bibliotece na uniknięcie problemów celnych i rozliczeniowych. IPS dysponuje jedną z największych baz wydawniczych na świecie na CD – GLOBAL. Możliwość przesyłania zamówień z wykorzystaniem poczty elektronicznej skraca znacznie obieg dokumentów. Z pomocą IPS-u realizowana jest także nowa forma prezentacji wydawnictw naukowych, tzw. Selective Standing Order (SSO). Jest to prezentacja najnowszych pozycji książkowych na rynku wydawniczym bez potrzeby ich zakupu. Ich udostępnianie i ocena będzie miało miejsce w Czytelni naszej Biblioteki. Znacznie usprawni to śledzenie nowości największych wydawców specjalizujących się w naukach o Ziemi. Zapraszam również do odwiedzenia strony IPS – http://www.ips.com.pl – tam można skorzystać m.in. z połączeń (linków) do kilkunastu wydawców i przejrzeć nowości wydawnicze.

Instytut Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej w Warszawie zorganizował 8 maja br. seminarium nt. ”Informacja naukowa dziś i jutro. Czy jesteśmy jeszcze potrzebni?”. Adresowane ono było do pracowników informacji naukowej i obejmowało takie zagadnienia jak: Internet jako narzędzie pozyskiwania informacji naukowej, retrokonwersja, języki informacyjno-wyszukiwawcze, informacja biznesowa. W seminarium udział wzięły: J. Kalinowska, B. Napieraj, K. Pater i E. Rathman.

13 maja br., dzięki uprzejmości dr Wojciecha Kulisiewicza, dyrektora Biblioteki Sejmowej, sześcioro pracowników Biblioteki Instytutu mogło zwiedzić pomieszczenia biblioteki przy ul. Wiejskiej i poznać systemy zabezpieczenia zbiorów. Przede wszystkim bibliotekarki nasze wzięły udział w prezentacji ALEPHA – zintegrowanego systemu bibliotecznego, który spełnia wszystkie wymagane normy i standardy bibliograficzne.

W dniach 15-19 maja br. w Warszawie odbyły się 42 Międzynarodowe Targi Książki zorganizowane przez CHZ „ARS POLONA” i POLSKĄ IZBĘ KSIĄŻKI. Uczestniczyło w nich 790 wystawców z 30 krajów. Zorganizowano 230 imprez promocyjnych, spotkań autorskich i dyskusji branżowych. Targi odwiedziło blisko 30 tys. osób. Zwyczajem ubiegłego roku Biblioteka Geologiczna zakupiła karty wstępu, z których skorzystało 20 pracowników Instytutu. Wszystkie książki wytypowane do zakupienia, prezentowane na stoisku IPS, objęte były dodatkowym 10% rabatem. Targi były doskonałą okazją do nawiązania kolejnych bezpośrednich kontaktów z wydawcami, których książki będą prezentowane w Instytucie w ramach SSO. Firma EBSCO Publishing zaprosiła nas do swojego stoiska w celu prezentacji systemu zamawiania, rozliczania i reklamacji czasopism naukowych metodą online, bezpośrednio poprzez EBSCONET. Od 1997 r. EBSCO zajmuje się kompleksową obsługą naszej Biblioteki, a także Bibliotek Oddziałowych, w zakresie zamawiania i dostarczania czasopism naukowych. Jedną z korzyści tej współpracy jest wyeliminowanie zaległości i braków w dostarczaniu czasopism z rejonu obu Ameryk. Siedziba główna EBSCO znajduje się w USA – w Birmingham, w stanie Alabama. Prowadzone są także rozmowy dla uzyskania przez Instytut 3 miesięcznego bezpłatnego (w celu przetestowania) dostępu do baz pełnotekstowych. Zainteresowanych odsyłam do Internetu, http://www.ebsco.com.

Ciekawostką Targów był skaner MINOLTA PS-3000 do kserowania/skanowania „grubych” książek, czy też starodruków. W cenę skanera wkalkulowany jest podatek od praw autorskich, tak więc można tym urządzeniem zeskanować dowolną książkę i zapisaną cyfrowo udostępniać w sieci lokalnej lub też wydrukować dowolny jej fragment. Unika się również dewastacji książek, która ma miejsce przy tradycyjnej metodzie wielokrotnego kserowania. W Polsce nie ma jeszcze żadnego egzemplarza tego skanera.

Inauguracji obchodów dokonał 5 czerwca, w sali konferencyjnej Urzędu Wojewódzkiego, wojewoda legnicki - Ryszard Maraszek. Tam też odbyła się pierwsza sesja naukowa na temat Ekologia i prawo. Natomiast wieczorem na zamku w Grodźcu odbył się przepiękny spektakl W zgodzie z naturą - światło i dźwięk. Uroczyste otwarcie obchodów nastąpiło dopiero w dniu 6 czerwca w Akademii Rycerskiej w Legnicy. Przybył na nie Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - Stanisław Żelichowski. W trakcie uroczystości wręczono odznaczenia państwowe najbardziej zasłużonym w dziedzinie ochrony środowiska w województwie legnickim oraz nagrody Ministra OŚZNiL w Konkursie Lider Polskiej Ekologii.

Po zakończeniu części oficjalnej rozpoczęły się konferencje naukowe dotyczące różnych zagadnień ekologicznych. Pierwszą z nich była konferencja Geologia w ochronie środowiska, przygotowana przez Oddział Dolnośląski Państwowego Instytutu Geologicznego i geologa wojewódzkiego mgr inż Marię Tylkę. Autorami lub współautorami siedmiu (z ośmiu) referatów wygłoszonych na konferencji byli pracownicy Instytutu: A. Gawlikowska, W. Irmiński, H. Kościówko, J. Koźma, J. Lis, T. Nałęcz, A. Pasieczna, J. Siemiątkowski, C. Sroga, A. Stachowiak. W konferencji wziął udział Dyrektor Naczelny PIG - prof. dr hab. Stanisław Speczik.

Udział Państwowego Instytutu Geologicznego w obchodach nie ograniczył się tylko do wspomnianej konferencji. Dyrektor S.Speczik wziął udział w sympozjum poświęconemu osiągnięciom KGHM Polska Miedź S.A., które odbyło się w Lubinie. Obchodom towarzyszyły również wystawy. Największą wystawą w Akademii Rycerskiej w Legnicy była wystawa Osiągnięcia geologii polskiej na Dolnym Śląsku, prezentująca dorobek Państwowego Instytutu Geologicznego w badaniach Dolnego Śląska. Powodzeniem cieszyły się publikacje PIG dotyczące Dolnego Śląska.

Organizatorzy przygotowali wiele atrakcji. Chętni mogli zjechać na poziom wydobywczy do kopalni miedzi „Rudna”, odwiedzić Hutę Miedzi „Legnica”, odbyć lot samolotem nad strefą huty lub nad Parkiem Krajobrazowym „Chełmy”, a także helikopterem nad „Żelaznym Mostem”. Odbył się wyścig rowerów górskich, rodzinne zawody wędkarskie i wiele innych imprez. Zabawę łączono z poznawaniem najważniejszych problemów ochrony środowiska.

Światowy Dzień Ochrony Środowiska Legnica’97, w którego obchodach znaczący udział miał Państwowy Instytut Geologiczny, pozostanie na długo w pamięci uczestników.

4.06. Dyrektorzy J. Drzewiński i M. Podemski oraz mecenas J. Pogłód przekazali notarialnie gminie Jeleniewo studnię w magazynie rdzeni w Szurpiłach.

5-6.06. Dyrektor R. Wagner wizytował Oddział Świętokrzyski w Kielcach, a na spotkaniu z kadrą kierowniczą przedyskutowano bieżące problemy Oddziału.

6.06. W Akademii Rycerskiej Legnickiego Centrum Kultury w Legnicy odbyła się konferencja nt. „Geologia w ochronie środowiska”. Konferencję zorganizował Wojewoda Legnicki, MOŚZNiL i Oddział Dolnośląski Instytutu, w ramach Obchodów Światowego Dnia Ochrony Środowiska Legnica ‘97.

8.06. Odbyła się publiczna obrona pracy doktorskiej mgr S. Mikulskiego nt. „Mineralizacja wolframowa w granitoidach kłodzko - złotostockich i ich osłonie”.

9-10.06. W Warszawie odbyło się posiedzenie sekcji geologicznej Inicjatywy Środkowoeuropejskiej. Udział wzięli dyrektorzy służb geologicznych z Rumunii, Słowacji i Polski oraz sekretarz generalny Eurogeosurveys. Stronę polską reprezentował prof. dr hab. K. Jaworowski. Na otwarciu posiedzenia obecni byli: dyrektor naczelny – Instytutu S. Speczik i dyrektor M. Podemski.

10.06. W Oddziale Pomorskim w Szczecinie odbyło się spotkanie z dr A. Eyrichem z Bundesanstalt für Gewässerkunde w Berlinie. Na spotkaniu obecny był kierownik Zakładu Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej w Warszawie prof. dr hab. A. Sadurski. Uczestnicy spotkania przedstawili mapy geologiczne i hydrogeologiczne, i uzgodnili, że możliwa jest współpraca przy wspólnym geologicznym opracowaniu granicznej drogi wodnej wzdłuż Odry.

10-11.06. W archiwum rdzeni wiertniczych w Kielnikach odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego budowanych tam ze środków KBN magazynów. W spotkaniu udział wzięli m.in.: przewodniczący KBN A. Łuczak, sekretarz stanu w MOŚZNiL, główny geolog kraju K. Szamałek, dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie D. Cieślik i dyrektor naczelny Instytutu S. Speczik.

10-16.06. Prof. dr hab. R. Dadlez i mgr P. Poprawa przebywali w Rabacie, w Maroku, na spotkaniu „Peri-Tethys Programme Annual Meeting”. Prof. R. Dadlez wspólnie z prof. A. Guterchem z Instytutu Geofizyki PAN wygłosili referat pt. „Badania geofizyczne i geologiczne budowy skorupy i ewolucji basenu polskiego”, a mgr P. Poprawa przedstawił poster o interpretacji przekrojów sejsmicznych na Niżu Polskim.

16-19.06. Dr A. Pasieczna uczestniczyła w kursie terenowym w Bratysławie, dotyczącym pobierania próbek do opracowania „Atlasu geochemicznego Europy”.

16-20.06. Mgr M. Rumiński i mgr J. Kocyła wzięli udział w II Kongresie Regionalnej Kartografii Geologicznej i Systemów Informacyjnych, który odbył się w Barcelonie. Przedstawili tam 3 postery dotyczące komputerowej kartografii geologicznej w Polsce.

17.06. W Instytucie w Warszawie odbyło się uroczyste spotkanie poświęcone działalności naukowej doc. Katarzyny Pawłowskiej z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin.

18.06. W Ministerstwie OŚZNiL odbyło się uroczyste wręczenie nagród Ministra za 1996 rok. Nagrody otrzymali: prof. dr hab. J. E. Mojski – za całokształt działalności w dziedzinie geologii, dr J. Lis, dr A. Pasieczna, dr P. Pasławski i mgr B. Słowańska – za „Atlas geochemiczny Polski”, mgr W Gogołek, mgr B. Jaranowska, mgr T. Bielecki, mgr J. Kocyła, mgr E. Jeleńska, mgr A. Myścichowski i mgr A. Krajewska za „System komputeryzacji SMGP 1:50 000”. Serdecznie gratulujemy!

18.06. W Ministerstwie OŚZNiL odbyło się spotkanie ministra K. Szamałka z dyrektorami i przedstawicielami NSZZ „Solidarność” przedsiębiorstw i instytucji geologicznych. Instytut reprezentowali dyrektor J. Drzewiński i dyrektor M. Podemski. Omawiano aktualny stan prac geologicznych w Polsce.

19.06. W Instytucie w Warszawie odbyło się spotkanie negocjacyjne dyrekcji ze związkami zawodowymi na temat proponowanej tabeli płac oraz podwyżek płac zasadniczych w 1997 r.

20-22.06. Dr J. Nawrocki przebywał w Paryżu na sesji naukowej nt. „Paleomagnetisme et Magnetostratigraphie au Permien”, gdzie wygłosił referat na temat permsko-triasowej magnetostratygrafii w Polsce.

23-27.06. Mgr W. Gogołek i mgr T. Bielecki wzięli udział w XVIII Międzynarodowym Kongresie Kartograficznym w Sztokholmie, gdzie przedstawili poster dotyczący cyfrowego opracowania SMGP 1:50 000.