Państwowa Służba Hydrogeologiczna opracowuje charakterystyki geologiczne i hydrogeologiczne JCWPd. Analizuje presje i oddziaływania na wody podziemne – w zakresie chemicznym i ilościowym.
Osiągnięcie celów Ramowej Dyrektywy Wodnej w zakresie ochrony i poprawy stanu wód podziemnych oraz ekosystemów bezpośrednio od nich zależnych i celów w zakresie zaopatrzenia ludności w dobrą wodę, mają zapewnić działania w jednostkowych obszarach, tzw. jednolitych częściach wód podziemnych (JCWPd) – groundwater bodies, dla których hydrogeolodzy zaproponowali nazwę hydrogeosomy. Są to jednocześnie jednostkowe obszary gospodarowania wodami podziemnymi.
Zgodnie z definicją podaną w Ramowej Dyrektywie Wodnej, jednolite części wód podziemnych - (groundwater bodies) obejmują te wody podziemne, które występują w warstwach wodonośnych o porowatości i przepuszczalności, umożliwiających pobór znaczący w zaopatrzeniu ludności w wodę lub przepływ o natężeniu znaczącym dla kształtowania pożądanego stanu wód powierzchniowych i ekosystemów lądowych.
Były to pojęcia całkowicie nowe w hydrogeologii.
Znaczący przepływ wód podziemnych wg RDW jest to taki przepływ, którego nie osiągnięcie na granicy JCWPd z wodami powierzchniowym lub z ekosystemem lądowym powodowałoby znaczące pogorszenie ekologicznej lub chemicznej jakości wód powierzchniowych lub znaczną szkodę dla bezpośrednio zależnego od wód podziemnych ekosystemu lądowego. Pobór wód podziemnych znaczący w zaopatrzeniu ludności w wodę do spożycia jest to pobór wynoszący średnio ponad 10 m3/d albo pobór zaopatrujący co najmniej 50 osób.
Podział Polski na 161 JCWPd
Wydzielenie jednolitych części wód podziemnych i przeprowadzenie wstępnej oceny ich stanu zostało dokonane w 2004 r. przez Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy (wraz ze swoimi Oddziałami) w konsultacji z RZGW, GIOŚ i Biurem Gospodarki Wodnej. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną państwa członkowskie UE zobowiązane były do zidentyfikowania JCWPd i do wstępnej oceny ich stanu w ramach charakterystyki obszaru dorzecza, dokonywanej dla potrzeb opracowania pierwszego planu gospodarowania wodami w dorzeczach.
Sposób wyznaczenia JCWPd w Polsce oraz przyjęte kryteria wydzieleń zostały szczegółowo przedstawione w monografii „Hydrogeologia regionalna Polski” (2007) pod redakcją B. Paczyńskiego i A. Sadurskiego w rozdziale pt. „Regionalizacja wód podziemnych Polski w świetle przepisów Unii Europejskiej” (Z. Nowicki, A. Sadurski str. 95 - 106).
JCWPd zostały wyznaczone z uwzględnieniem typów i rozciągłości poziomów wodonośnych, związku wód podziemnych z ekosystemami lądowymi i wodami powierzchniowymi, możliwością poboru wód oraz w nawiązaniu do charakteru i zasięgu antropogenicznego przekształcenia chemizmu i dynamiki wód podziemnych.
W wyżej wymienionym opracowaniu przedstawiono charakterystykę geologiczną i hydrogeologiczną 161 jednolitych części wód podziemnych wyznaczonych w 2004 r. Charakterystyka obejmuje 3 zasadnicze elementy.
- Pierwszy z nich to informacje ogólne dotyczące powierzchni JCWPd, położenia administracyjnego, położenia w stosunku do podziału kartograficznego Polski i hydrogeologicznych wydzieleń regionalnych wraz z mapą lokalizacyjną oraz zasięg głębokościowy występowania wód słodkich.
- W drugiej części przedstawiono zsyntetyzowane profile, które są efektem regionalnej lub lokalnej schematyzacji warunków geologicznych i hydrogeologicznych. Są one charakterystyczne (reprezentatywne) dla całej jednolitej części wód podziemnych (w przypadku jednego profilu) lub jej części (w przypadku 2, 3 lub większej ilości profili).
- Trzecią część stanowi zapis symboliczny występowania wód podziemnych w obrębie JCWPd, hydrogeologiczny opis symbolu, cechy charakterystyczne JCWPd oraz wykaz Głównych Zbiorników Wód Podziemnych występujących w obrębie jednolitej części wód podziemnych.
Warto zwrócić szczególną uwagę na przedstawione profile. Wynika z nich jasno jak bardzo umowną nazwą bywa określenie „jednolita część wód podziemnych”.
Z hydrogeologicznego punktu widzenia słowo „jednolita” powinno się odnosić do systemów zamkniętych w których są strefy zasilania, tranzytu i drenażu lub, w mniej skomplikowanych układach, strefy zasilania i drenażu. Jednak w regionach o złożonej budowie geologicznej i bardzo skomplikowanych warunkach hydrogeologicznych z lokalnymi i regionalnymi przepływami wód podziemnych i wielopiętrowymi systemami wodonośnymi często nie ma możliwości wydzielenia takich obszarów, które można nazwać hydrogeologicznie jednolitymi. Powoduje to, że w wielu przypadkach „jednolite części wód podziemnych”wcale nie są jednolite. Należy o tym pamiętać gospodarując wodami podziemnymi w obrębie JCWPd.
Podział Polski na 172 JCWPd - obowiązujący
Propozycja nowego podziału Polski na JCWPd jest wynikiem z realizacji zadania cząstkowego nr 28 prac PSH pt. „Charakterystyka geologiczna i hydrogeologiczna zweryfikowanych JCWPd”. Należy tu przypomnieć, że w 2008 r. została przeprowadzona weryfikacja przebiegu granic JCWPd wydzielonych w 2005 r. a w wyniku tych prac powstał nowy podział Polski w zakresie JCWPd - wydzielono 172 części oraz 3 subczęści – rys.1.
Opis poszczególnych jednolitych części wód podziemnych obejmuje następujące elementy:
- Charakterystyka geologiczna: przyporządkowanie stratygraficzne, opis litologiczny, typ geochemiczny utworów skalnych
- Charakterystyka hydrogeologiczna: rodzaj utworów budujących warstwę wodonośną, średni współczynnik filtracji, średnia miąższość utworów wodonośnych, liczba poziomów wodonośnych uwzględnionych w obrębie jednolitej części wód podziemnych
- Charakterystyka nadkładu warstwy wodonośnej
W opracowaniu przedstawiono rozszerzony opis geologiczny i hydrogeologiczny zawierający najważniejsze informacje dotyczące warunków występowania i przepływu wód w obrębie jednolitych części wód podziemnych. pdf Pełny tekst opracowania dostępny w wersji pdf. (1.38 MB)
Mapa JCWPd
Do pobrania
Pobierz plik w formacie .shp z Menadżera plików z Centralnej Bazy danych Geologicznych (stan na październik 2013 r.)
Karty informacyjne JCWPd
nr 1 - 19
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 1 (557 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 2 (570 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 3 (379 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 4 (517 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 5 (482 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 6 (343 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 7 (627 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 8 (628 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 9 (532 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 10 (472 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 11 (673 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 12 (541 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 13 (1.02 MB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 14 (385 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 15 (514 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 16 (592 KB)
pdf Karta informacyjna JCWPd nr 17 (400 KB)