2022
Informacje ogólne i występowanie
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych - mln m3Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2022 r. wyniosły 135,79 mln m3 (przy zastosowaniu współczynnika 1,8 daje to 244,42 mln t). W porównaniu do poprzedniego roku ilość zasobów zmniejszyła się o 0,37 mln m3, co było wynikiem eksploatacji i strat. W 2022 r. nie zatwierdzono żadnych dokumentacji geologicznych ani dodatków dla złóż tej kopaliny.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznane szczegółowo (w kategoriach A, B, C1) wynoszą 48,18 mln m3, co stanowi 35% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 21,08 mln m3 zasobów bilansowych (16% ogółu zasobów bilansowych kopaliny).
Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 9,54 mln m3, co stanowi 45% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż. Dwa zaniechane złoża mają określone zasoby przemysłowe (1,90 mln m3), ze względu na nadal aktualną koncesję na wydobywanie: Przygody (woj. mazowieckie), nieeksploatowane od 2014 r. (1 513,40 tys. m3), oraz Sułów (woj. dolnośląskie), nieeksploatowane od 2009 r. (390,75 tys. m3). W 2019 r. została wydana koncesja eksploatacyjna na złoże Łozienica-1 (woj. zachodniopomorskie) i określono zasoby przemysłowe w wysokości 1 443 tys. m3, jednak do 2022 r. nie rozpoczęto eksploatacji. W roku 2022 nie opracowano żadnych nowych projektów zagospodarowania złoża ani dodatków do nich.
W 2022 r. wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych z ośmiu złóż czynnych zakładów wyniosło 372,14 tys. m3 (669,85 tys. t) i było mniejsze niż w ubiegłym roku o 37,42 tys. m3 (o 9%). Jest to czwarty kolejny rok spadku wielkości eksploatacji tej kopaliny. Największy spadek wydobycia był w złożu Józefów (o ok. 60 tys. m3, 3-krotny), wstrzymano eksploatację ze złoża Puławy, wzrost wydobycia zarejestrowano w złożu Tuchorza (o 14 tys. m3), a w pozostałych złożach utrzymał się zeszłoroczny poziom eksploatacji.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2022 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmniejszyły się o 0,68 mln m3 i wyniosły 261,76 mln m3 (471,17 mln t). Ubytek ten jest wypadkową ubytków i przyrostów zasobów w poszczególnych złożach.
Ubytki zasobów bilansowych spowodowane były przede wszystkim:
- wydobyciem (–329,01 tys. m3),
- skreśleniem z bilansu złoża Mońki-Żodzie (woj. podlaskie; –298,39 tys. m3) w wyniku zatwierdzenia dodatku nr 2 do dokumentacji geologicznej.
Przyrosty zasobów bilansowych wynikają głównie z:
- zatwierdzenia dodatku nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża Barcin-Piechcin-Pakość (woj. kujawsko-pomorskie; +33,27 tys. m3);
- zatwierdzeniem dodatku nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża Czostków (woj. świętokrzyskie; +0,19 tys. m3).
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej rozpoznane szczegółowo (w kategoriach A, B, C1) wynoszą 134,34 mln m3, co stanowi 51% zasobów bilansowych wszystkich złóż tej kopaliny. W złożach zagospodarowanych występuje 44,92 mln m3 zasobów bilansowych, czyli ok. 17% wszystkich zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmalały o 0,57 mln m3, co zostało spowodowane głównie: eksploatacją (–329,01 tys. m3) oraz zniesieniem koncesji na wydobywanie ze złóż: Czostków (woj. świętokrzyskie; –93,40 tys. m3), Iława II (woj. warmińsko-mazurskie; –49,42 tys. m3) oraz Teodory II (woj. łódzkie; –12,67 tys. m3).
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej, prowadzone z 10 złóż (z tylu samych, co w ubiegłym roku), w 2022 r. wyniosło 329,01 tys. m3 (592,22 tys. t) i było mniejsze od zeszłorocznego o 137,42 tys. m3 (o prawie 30%). W 2022 r. rozpoczęto wydobycie ze złoża Iława II/1 (woj. warmińsko-mazurskie), wznowiono w złożu Łękno JP (woj. wielkopolskie), a wstrzymano w złożach Augustowo (woj. mazowieckie) i Żytkowice 1 (woj. mazowieckie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych stosowanych w przemyśle do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych wynoszą 397,55 mln m3 (co stanowi wagowo 715,59 mln t). Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania oraz wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2022, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Zasoby prognostyczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych oraz wyrobów wapienno-piaskowych szacowane są na 82,64 mln m3* w województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Galos K., Miśkiewicz W., 2020 - „Piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych (quartz sand for cellular concrete manufacture), piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych (quartz sand for lime-sand products manufacture), piaski podsadzkowe (filling sand)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 309-313. PIG-PIB, Warszawa.
2021
Informacje ogólne i występowanie
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych wyniosły 136,17 mln m3 w 2021 r. (przy zastosowaniu współczynnika 1,8, daje to 245,11 mln t). W porównaniu do poprzedniego roku ilość zasobów zmniejszyła się o 0,92 mln m3, co było wynikiem: eksploatacji (409,56 tys. m3) i strat oraz skreślenia z bilansu zasobów złoża Długi Kąt II (509,00 tys. m3) w woj. lubelskim. Poza dodatkiem rozliczeniowym do dokumentacji geologicznej złoża Długi Kąt II w 2021 r. nie zatwierdzono innych dokumentacji geologicznych czy dodatków dla złóż tej kopaliny.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznane szczegółowo (w kategoriach A, B, C1) wynoszą 48,41 mln m3, co stanowi 36% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 21,87 mln m3 zasobów bilansowych (16% ogółu zasobów bilansowych kopaliny).
Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 9,92 mln m3, co stanowi 46% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż. Dwa zaniechane złoża mają określone zasoby przemysłowe (1,90 mln m3), ze względu na nadal aktualną koncesję na wydobywanie: Przygody (woj. mazowieckie), nieeksploatowane od 2014 r. (1 513,40 tys. m3), oraz Sułów (woj. dolnośląskie), nieeksploatowane od 2009 r. (390,75 tys. m3). W 2019 r. została wydana koncesja eksploatacyjna na złoże Łozienica-1 (woj. zachodniopomorskie) i określono zasoby przemysłowe w wysokości 1 443 tys. m3, jednak do 2021 r. nie rozpoczęto eksploatacji. W roku 2021 nie opracowano żadnych nowych projektów zagospodarowania złoża ani dodatków do nich.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych z dziewięciu złóż czynnych zakładów wyniosło 409,56 tys. m3 (737,21 tys. t) w 2021 r. i było mniejsze niż w ubiegłym roku o 10,03 tys. m3 (o ok. 2,39%). Jest to trzeci kolejny rok spadku wielkości eksploatacji tej kopaliny. Największy spadek wydobycia był w złożu Puławy (o ok. 30 tys. m3 - 75%), nieco mniejszy w złożach Mierzyn i Lidzbark Welski, w pięciu złożach utrzymany został zeszłoroczny poziom wydobycia, a w złożu Józefów wydobycie wzrosło prawie dwukrotnie w stosunku do 2020 r.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2021 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmniejszyły się nieznacznie - o 0,08 mln m3 - i wyniosły 262,44 mln m3 (472,39 mln t). Ubytek ten jest wypadkową ubytków i przyrostów zasobów w poszczególnych złożach.
Ubytki zasobów bilansowych spowodowane były przede wszystkim:
- wydobyciem (–466,43 tys. m3);
- skreśleniem z bilansu złoża Czostków-1 (woj. świętokrzyskie; –15,16 tys. m3) w wyniku zatwierdzenia dodatku nr 1 do dokumentacji geologicznej;
- korektą operatu ewidencyjnego zasobów złoża Czostków (woj. świętokrzyskie) za 2020 r. (–5,71 tys. m3);
- zatwierdzeniem dodatku nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża Teodory II (woj. łódzkie; –1,97 tys. m3).
Przyrosty zasobów bilansowych wynikają głównie z:
- zatwierdzenia dodatku nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża Żabinko (woj. wielkopolskie; +158,58 tys. m3);
- udokumentowania złoża Czostków III (woj. świętokrzyskie; +141,57 tys. m3);
- korekty zasobów (+115 tys. m3) w operacie ewidencyjnym zasobów złoża Augustowo (woj. mazowieckie) za 2021 r.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej rozpoznane szczegółowo (w kategoriach A, B, C1) wynoszą 135,01 mln m3, co stanowi 51% zasobów bilansowych wszystkich złóż tej kopaliny. W złożach zagospodarowanych występuje 45,41 mln m3 zasobów bilansowych, czyli ok. 17% wszystkich zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej wzrosły o 1,22 mln m3, co było wypadkową głównie: wydania koncesji eksploatacyjnej na złoże Iława II/1 (woj. warmińsko-mazurskie; +1 419,23 tys. m3), przyrostu zasobów przemysłowych w złożu Żabinko (woj. wielkopolskie; +156,71 tys. m3), przyrostu zasobów przemysłowych w złożu Augustowo (woj. mazowieckie; +57,25 tys. m3) oraz wydobycia (–442,73 tys. m3 – bez wydobycia z dwóch złóż z koncesją starosty, dla których nie określono zasobów przemysłowych).
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej prowadzone z 10 złóż (o cztery mniej niż w 2020 r.) wyniosło 466,43 tys. m3 (839,57 tys. t) w 2021 r. i było mniejsze od zeszłorocznego o 122,28 tys. m3 (o ponad 20%). W 2021 r. wznowiono wydobycie ze złoża Bełżec (woj. lubelskie), a wstrzymano w złożach: Kulno-rej.Leżajska (woj. podkarpackie), Lesiów-Wincentów (woj. mazowieckie) i Czostków (woj. świętokrzyskie). Wygaszona została koncesja na wydobywanie kopaliny ze złoża Słupsk II (woj. pomorskie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych stosowanych w przemyśle do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych wynoszą 398,61 mln m3 (co stanowi wagowo 717,50 mln t). Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania oraz wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2021, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Zasoby prognostyczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych oraz wyrobów wapienno-piaskowych szacowane są na 82,64 mln m3* w województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Galos K., Miśkiewicz W., 2020 - „Piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych (quartz sand for cellular concrete manufacture), piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych (quartz sand for lime-sand products manufacture), piaski podsadzkowe (filling sand)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 309-313. PIG-PIB, Warszawa.
2020
Informacje ogólne i występowanie
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych wyniosły 137,09 mln m3 w 2020 r. (przy zastosowaniu współczynnika 1,8, daje to 246,76 mln t). W porównaniu do poprzedniego roku ilość zasobów prawie nie zmieniła się - zmalała zaledwie o 0,06 mln m3, co było wynikiem eksploatacji (419,59 tys. m3) i strat, zrekompensowanych udokumentowaniem złoża Wólka Gołębska w woj. lubelskim o zasobach 362,85 tys. m3.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznane szczegółowo wynoszą 49,24 mln m3, co stanowi 36% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 21,87 mln m3 zasobów bilansowych (16% ogółu zasobów bilansowych kopaliny).
Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 10,33 mln m3, co stanowi 47% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż. Dwa zaniechane złoża mają określone zasoby przemysłowe (1,90 mln m3), ze względu na nadal aktualne koncesje na wydobywanie. Są to złoża: Przygody (woj. mazowieckie), nieeksploatowane od 2014 r. (1 513,40 tys. m3), oraz Sułów (woj. dolnośląskie), nieeksploatowane od 2009 r. (390,75 tys. m3). Nową koncesję eksploatacyjną wydano dla złoża Łozienica-1 (woj. zachodniopomorskie); zasoby przemysłowe określono na 1 443 tys. m3. Ponadto, w 2020 r. opracowano nowe pzz dla złóż: Puławy w woj. lubelskim (+298,22 tys. m3) i Piła-Jezioro Piaszczyste w woj. wielkopolskim (–2 252,14 tys. m3). Zakończono natomiast eksploatację złoża Wilkaski w woj. warmińsko-mazurskim.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych z dziewięciu złóż czynnych zakładów wyniosło 419,59 tys. m3 (755,26 tys. t) w 2020 r. i było mniejsze niż w ubiegłym roku o 19,03 tys. m3 (o ok. 4,34%). Jest to drugi kolejny rok spadku wielkości wydobycia tej kopaliny. Eksploatacja spadła w siedmiu złożach, a tylko nieznacznie wzrosła w dwóch.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2020 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej zmniejszyły się o 0,73 mln m3 i wyniosły 262,52 mln m3 (472,54 mln t). Ubytek spowodowany został eksploatacją (0,59 mln m3) i stratami, zmianą kopaliny (na piaski, ze względu na pogorszenie się parametrów jakościowych kopaliny) w dodatku do dokumentacji geologicznej złoża Jedlanka II (woj. lubelskie; –0,22 mln m3; złoże zostało przeniesione do rozdziału Piaski i żwiry) oraz zatwierdzeniem dodatków do dokumentacji geologicznych złóż w woj. mazowieckim: Lesiów-Wincentów (–0,02 mln m3) i Żytkowice (–0,14 mln m3). Powyższe ubytki zostały nieco zrekompensowane w wyniku zatwierdzenia dokumentacji geologicznej nowego złoża Czostków II (woj. świętokrzyskie; +0,03 mln m3) oraz dodatku do dokumentacji geologicznej złoża Zielonka (woj. kujawsko-pomorskie; +0,15 mln m3).
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo wynoszą 135,03 mln m3, co stanowi 51% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. W złożach zagospodarowanych występuje 47,65 mln m3 zasobów bilansowych, czyli ok. 18% wszystkich zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmalały o 0,59 mln m3 w wyniku eksploatacji oraz wygaszenia koncesji na złoże Mońki-Żodzie.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej, prowadzone z 14 złóż (o jedno mniej niż w 2019 r.), wyniosło 588,71 tys. m3 (1 059,68 tys. t) w 2020 r. i było większe od zeszłorocznego o ponad 30%. W 2020 r. wznowiono wydobycie ze złoża Barcin-Piechcin-Pakość (woj. kujawsko-pomorskie) i rozpoczęto eksploatację złoża Augustowo (woj. mazowieckie), natomiast dwa złoża, eksploatowane w 2019 r., zmieniły w tym roku stan zagospodarowania: Jedlanka II na „K” (zmiana kopaliny w złożu) i Mońki-Żodzie (woj. podlaskie) na „Z” (złoże zaniechane), ponieważ w 2020 r. wygaszona została koncesja na wydobywanie kopaliny z tego złoża.
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych stosowanych w przemyśle do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych wynoszą 399,61 mln m3 (co stanowi wagowo 719,30 mln t). Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania oraz wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2020, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Zasoby prognostyczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych oraz wyrobów wapienno-piaskowych szacowane są na 82,64 mln m3* w województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Galos K., Miśkiewicz W., 2020 - „Piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych (quartz sand for cellular concrete manufacture), piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych (quartz sand for lime-sand products manufacture), piaski podsadzkowe (filling sand)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 309-313. PIG-PIB, Warszawa.
2019
Informacje ogólne i występowanie
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych wyniosły 137,15 mln m3 w 2019 r. (przy zastosowaniu współczynnika 1,8, daje to 246,87 mln t). W stosunku do poprzedniego roku, ilość zasobów zmalała o 0,45 mln m3, w wyniku eksploatacji i strat. W 2019 r. nie zatwierdzono nowych dokumentacji geologicznych, ani dodatków do dokumentacji dla tej kopaliny.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznane szczegółowo wynoszą 49,20 mln m3, co stanowi 36% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 22,31 mln m3 zasobów bilansowych (16%). Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 12,65 mln m3, co stanowi 57% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż. Złoże Przygody (woj. mazowieckie) uznano za zaniechane z powodu braku wydobycia od 2014 r. Natomiast nadal figurują dla tego złoża zasoby przemysłowe, ponieważ koncesja na wydobywanie kopaliny jest aktualna.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych z dziewięciu złóż czynnych zakładów wyniosło 438,62 tys. m3 (789,52 tys. t) w 2019 r. i było mniejsze niż w ubiegłym roku o 15,97 tys. m3 (o ok. 3,5%). Eksploatacja spadła w sześciu złożach, a tylko nieznacznie wzrosła w trzech.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2019 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej zmniejszyły się o 0,98 mln m3 i wyniosły 263,25 mln m3 (473,85 mln t). Ubytek spowodowany został przede wszystkim eksploatacją i stratami oraz zatwierdzeniem dodatku do dokumentacji geologicznej złoża Trąbki w woj. zachodniopomorskim (–246,09 tys. m3), po wydzieleniu z niego złóż: piasków skaleniowo-kwarcowych Trąbki 1 i piasków kwarcowych Trąbki 2. Ponadto, skorygowano nieznacznie (–0,14 tys. m3) zasoby złoża Bystrzyca Oławska I (woj. dolnośląskie) w związku z przesłaniem przez przedsiębiorcę informacji o wydobyciu kopaliny za 2018 r. W 2019 r. poprawiona została nazwa złoża „Zielonka” (poprzednio „Zielonka-Trzciniec”) w woj. kujawsko-pomorskim.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszą 135,59 mln m3, co stanowi 51% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. W złożach zagospodarowanych występuje 43,60 mln m3 zasobów bilansowych, czyli ok. 17% wszystkich zasobów bilansowych. Dla czterech złóż stan zagospodarowania zmienił się ze „złóż zakładów czynnych” („E”) na „złoża eksploatowane okresowo” („T”) z powodu wstrzymania eksploatacji w 2019 r., natomiast w jednym złożu wznowiono wydobycie (zmiana: „T” na „E”). Zasoby przemysłowe kopaliny wzrosły o 0,03 mln m3, mimo prowadzonej eksploatacji, z powodu opracowania projektów zagospodarowania złóż w woj. mazowieckim: Lesiów-Wincentów (+0,32 mln m3) i Augustowo (+0,39 mln m3).
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej, prowadzone z 15 złóż (o trzech mniej niż w 2018 r.), wyniosło 448,63 tys. m3 (807,53 tys. t) w 2019 r. i było mniejsze od zeszłorocznego o ponad 20%. Wstrzymano wydobycie ze złóż: Barcin-Piechcin-Pakość (woj. kujawsko-pomorskie), Bełżec (woj. lubelskie), Teodory II (woj. łódzkie) i Iława II (woj. warmińsko-mazurskie). Wznowiono natomiast eksploatację złoża Lesiów-Wincentów (woj. mazowieckie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 400,40 mln m3 (co stanowi wagowo 720,72 mln t). Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania oraz wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2019, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Zasoby prognostyczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych oraz wyrobów wapienno-piaskowych szacowane są na 82,64 mln m3* w województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Galos K., Miśkiewicz W., 2020 - „Piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych (quartz sand for cellular concrete manufacture), piaski kwarcowe do produkcji wyrobów wapienno-piaskowych (quartz sand for lime-sand products manufacture), piaski podsadzkowe (filling sand)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 309-313. PIG-PIB, Warszawa.
2018
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych wyniosły w 2018 r. 137,60 mln m3 (przy zastosowaniu współczynnika 1,8, daje to 247,68 mln t). W stosunku do poprzedniego roku, ilość zasobów zmalała o 0,20 mln m3, głównie z powodu skreślenia z bilansu złoża Łozienica (woj. zachodniopomorskie) (–1 396,10 tys. m3), a także eksploatacji i strat. Spadek ten został zrekompensowany udokumentowaniem złóż: Działyń (woj. lubelskie) (+205,92 tys. m3) i Łozienica-1 (woj. zachodniopomorskie) (+1 443,00 tys. t).
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznane szczegółowo wynoszą 49,51 mln m3, co stanowi 36% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 24,27 mln m3 zasobów bilansowych (18%). Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 14,58 mln m3, co stanowi 60% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych wyniosło 455 tys. m3 (818 tys. t) w 2018 r. i było większe niż w roku poprzednim o 69 tys. m3. Eksploatacja była większa w siedmiu z dziewięciu zagospodarowanych złóż.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2018 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej zmniejszyły się o 1,9 mln m3 i wyniosły 264,23 mln m3 (475,61 mln t). Ubytek spowodowany został głównie: korektą zasobów złoża Bełżec (woj. lubelskie) (–1,19 mln m3), po uwzględnieniu, zatwierdzonego w 2017 r., dodatku do dokumentacji geologicznej. Ponadto, zmniejszenie zasobów wynikało z eksploatacji i strat, a także wydzielenia dodatkiem nr 4 ze złoża Dyle (woj. lubelskie) złoża piasku Kolonia Kąty (–0,10 mln m3) oraz rozliczenia zasobów po zakończeniu eksploatacji złoża Pisz (woj. warmińsko-mazurskie) (–0,04 mln m3). Natomiast, dodatkiem nr 1 dla złoża Trąbki 1 (woj. zachodniopomorskie) przeklasyfikowano piaski kwarcowe na piaski, więc złoże to, począwszy od tegorocznej edycji „Bilansu…”, będzie wykazywane w rozdziale „Piaski i żwiry”.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszą 136,56 mln m3, co stanowi 52% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. W złożach zagospodarowanych występuje 43,80 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 17% wszystkich zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe zmniejszyły się o 0,91 mln m3 do 22,05 mln m3 i stanowią 50% udokumentowanych zasobów bilansowych tej kopaliny. W 2018 r. opracowano jeden dodatek do projektu zagospodarowania złoża Barcin-Piechcin-Pakość, który jednak nie zmienił znacząco zasobów przemysłowych tego złoża
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w 2018 r. wyniosło 561 tys. m3 (1 010 tys. t) i było nieznacznie większe od zeszłorocznego (o 2%). Rozpoczęto eksploatację złoża Czostków-1 (woj. świętokrzyskie) i wznowiono złóż: Czostków (woj. świętokrzyskie) i Łęknica (woj. zachodniopomorskie). Wstrzymano natomiast wydobycie ze złóż: Bystrzyca Oławska I (woj. dolnośląskie) i Lesiów-Wincentów (woj. mazowieckie) oraz zaniechano złoża Szlachta (woj. pomorskie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 401,83 mln m3 (co stanowi wagowo 723,29 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2018, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2017
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Najlepsze jakościowo są pod tym względem piaski pochodzenia wodnolodowcowego i piaski wydmowe, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu powinna wynosić 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2017 r. wyniosły 137,80 mln m3 (co po przeliczeniu na tony, przy zastosowaniu współczynnika 1,8, wynosi 248,04 mln t). W stosunku do poprzedniego roku ilość zasobów zmalała o 5,45 mln m3, co zostało spowodowane głównie korektą zasobów w złożu Studzienice (–5,24 mln m3), wynikającą z prowadzonej systematycznie weryfikacji złóż w systemie Midas, a także eksploatacją i stratami.
Zasoby geologiczne bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 49,58 mln m3, co stanowi 35,98% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 24,73 mln m3 (17,95%) zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 15,02 mln m3, co stanowi 60,74% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych było mniejsze niż w roku poprzednim o 13,47 tys. m3 i wyniosło w 2017 r. 385,91 tys. m3 (694,64 tys. t). Eksploatacja była mniejsza w sześciu z dziewięciu zagospodarowanych złóż.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2017 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmniejszyły się o 1,94 mln m3 i wyniosły 266,13 mln m3 (479,03 mln t). Ubytek spowodowany został głównie korektą zasobów w złożu Jełowa (–1,73 mln m3), wynikającą z prowadzonej systematycznie weryfikacji złóż w systemie Midas, oraz eksploatacją i stratami (–0,53 mln m3). Pozostałe ubytki zasobów związane były z zatwierdzeniem dodatków do dokumentacji (–0,21 mln m3), w tym - skreśleniem z bilansu zasobów złoża Szczebra III (woj. podlaskie). W 2017 r. udokumentowane zostały dwa złoża piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej: Lesiów-Wincentów II (+0,37 mln m3; woj. mazowieckim - udokumentowane na nowym obszarze - oraz Czostków-1 (+0,06 mln m3; woj. świętokrzyskie), które wydzielono z istniejącego już złoża Czostków. Przyrost zasobów nastąpił też w wyniku poszerzenia granic złoża Lesiów-Wincentów (+0,10 mln m3) poprzez zatwierdzenie dodatku nr 3 do dokumentacji geologicznej tego złoża.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszące 138,47 mln m3, stanowią 52,0% wszystkich zasobów bilansowych. W złożach zagospodarowanych występuje 47,56 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 17,9% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe zwiększyły się o 5,76 mln m3 w 2017 r. i wyniosły 22,96 mln m3, co stanowi 48,28% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż. Wzrost spowodowany był opracowaniem projektu zagospodarowania złoża Bystrzyca Oławska I (woj. dolnośląskie).
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w 2017 r. wyniosło 550 tys. m3 i było mniejsze od zeszłorocznego o 103 tys. m3. Wstrzymano eksploatację złóż: Grabowo-Kruki, Grabowo-Kruki II (woj. mazowieckie) i Zielonka-Trzciniec (woj. kujawsko-pomorskie). Zaniechano wydobycia i wygaszono koncesje dla złóż: Pasym, Pisz (woj. warmińsko-mazurskie) i Szczebra III (woj. podlaskie). Nadal pozostaje wstrzymana eksploatacja złóż: Czostków (woj. świętokrzyskie), Łęknica (woj. zachodniopomorskie) i Wieliszew I (woj. mazowieckie). W 2017 r. rozpoczęto wydobycie ze złóż: Bystrzyca Oławska I (woj. dolnośląskie) i Łękno JP (woj. wielkopolskie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 403,93 mln m3 (co stanowi wagowo 727,07 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2017, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2016
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Do najlepszych jakościowo piasków przydatnych do wyżej wymienionej produkcji należą piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku grubości nadkładu do miąższości złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu powinna wynosić 90%.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2016 r. wyniosły 143,25 mln m3 (co po przeliczeniu na tony, przy zastosowaniu współczynnika 1,8 wynosi 257,85 mln t). W stosunku do poprzedniego roku ilość zasobów zmalała nieznacznie, o 0,02 mln m3. Zmiana ta jest wypadkową ubytku zasobów spowodowanego wydobyciem i stratami w złożach eksploatowanych oraz powiększenia zasobów złoża Puławy poprzez zatwierdzenie dodatku nr 2 do dokumentacji geologicznej.
Zasoby geologiczne bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 54,08 mln m3, co stanowi 37,75% zasobów bilansowych ogółem. W złożach zagospodarowanych występuje 30,17 mln m3 (21,06%) zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 18,55 mln m3, co stanowi 61,48% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych było większe niż w roku poprzednim o 37,95 tys. m3 i wyniosło w 2016 r. 399,38 tys. m3 (718,88 tys. t).
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2016 r. zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmniejszyły się o 2,19 mln m3 i wyniosły 268,07 mln m3 (482,53 mln t). Ubytek został spowodowany głównie zatwierdzeniem dodatków do dokumentacji geologicznych złóż: Iława II (–1,5 mln m3), Szczypiec (–1,5 mln m3), Bibianów (–0,4 mln m3), Smolniki (–0,4 mln m3), Żytkowice (–0,2 mln m3) i Pasym (–0,1 mln m3) – ze złóż tych wydzielono m.in. nowe złoża piasków skaleniowo-kwarcowych, które zostały ujęte w rozdziale „Piaski i żwiry”. Złoże Szczypiec w całości przekwalifikowano na złoże piasków skaleniowo-kwarcowych. Ponadto, ubytek zasobów spowodowany był eksploatacją i stratami. W 2016 r. udokumentowane zostały dwa nowe złoża piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej: Iława II/1 i Trąbki 2, które wydzielono z istniejących już złóż: Iława II i Trąbki.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszące 139,83 mln m3, stanowią 52,2% wszystkich zasobów bilansowych. W złożach zagospodarowanych występuje 39,63 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 14,8% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 13,17 mln m3 i stanowią 33,23% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w 2016 r. wyniosło 653 tys. m3 i było większe od zeszłorocznego wydobycia o 31 tys. m3. Nadal wstrzymana jest eksploatacja złóż: Czostków (woj. świętokrzyskie), Łęknica (woj. zachodniopomorskie), Pisz (woj. warmińsko-mazurskie) i Wieliszew I (woj. mazowieckie). W 2016 r. zakończono wydobycie ze złoża Słupsk II (woj. pomorskie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych stosowanych w przemyśle do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych wynoszą 411,32 mln m3 (co stanowi wagowo 740,38 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2016, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2015
Odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz piaski rzeczne i eoliczne są powszechnie wykorzystywane na terenie całego kraju do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych. Najlepsze pod względem jakościowym są piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, o dużej zawartości krzemionki, dobrej segregacji ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65%), wysokim stopniu obtoczenia oraz małej zawartości substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, stosunek miąższości nadkładu do miąższości złoża nie powinien być większy niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna przekraczać 5%, a minimalna zawartość ziaren kwarcu powinna wynosić 90%.
Rozpoznanie złóż omawianych piasków jest wystarczające, a ich rozmieszczenie na terenie całego kraju - dość równomierne. Wyjątek stanowią Karpaty, gdzie występuje niedobór złóż piasków, zwłaszcza odpowiednich piasków kwarcowych.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2015 r. wyniosły 143,27 mln m3 (po przeliczeniu na tony, przy współczynniku 1,8, jest to 257,89 mln t). W stosunku do poprzedniego roku ilość zasobów zmniejszyła się o 0,56 mln m3 - z powodu wydobycia i strat (0,36 mln m3) oraz skreślenia z bilansu złoża Wola Suchożebrska (0,20 mln m3).
Zasoby geologiczne bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 53,98 mln m3, co stanowi 37,68% zasobów bilansowych ogółem, a w złożach zagospodarowanych występuje 30,19 mln m3 (21,07%) zasobów.
Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 17,52 mln m3, co stanowi 58,03% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych było większe niż w 2014 r. o 42,55 tys. m3 i w 2015 r. wyniosło 361,43 tys. m3 (650,57 tys. t). W 2015 r. w województwie warmińsko-mazurskim zakończono eksploatację złoża Niegocin II oraz wstrzymano wydobycie ze złoża Wilkaski, ponadto nadal nie eksploatuje się złoża Przygody w województwie mazowieckim.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2015 roku zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej zmniejszyły się o 0,66 mln m3 i wyniosły 271,26 mln m3 (488,27 mln t), głównie w wyniku eksploatacji i strat.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo wynoszą 142,21 mln m3 i stanowią 52,4% wszystkich zasobów bilansowych. W złożach zagospodarowanych występuje 42,51 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 15,7% zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 15,28 mln m3 i stanowią 35,94% udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w 2015 r. wyniosło 622 tys. m3 i było większe od zeszłorocznego o 45 tys. m3. W 2015 r. wznowiono wydobycie ze złóż: Jedlanka II (województwo lubelskie), Grabowo-Kruki i Grabowo-Kruki II (województwo mazowieckie). Wstrzymano natomiast eksploatację złoża Czostków (województwo świętokrzyskie) oraz zakończono wydobycie i wykonano dodatek rozliczeniowy do dokumentacji geologicznej złoża Żytkowice 2 (województwo mazowieckie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych stosowanych do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych wynoszą 414,53 mln m3 (746,15 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2015, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2014
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Do najlepszych jakościowo piasków przydatnych do wyżej wymienionej produkcji należą piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65 %), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć, co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku nadkładu do złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5 %, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90 %.
Rozpoznanie złóż omawianych piasków jest wystarczające, a rozmieszczenie dość równomierne na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią Karpaty gdzie występuje niedobór złóż piasków, a zwłaszcza odpowiednich piasków kwarcowych.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2014 r. wyniosły 143,83 mln m3 (co po przeliczeniu na tony, przy zastosowaniu współczynnika 1,8 wynosi 258,89 mln t). W stosunku do poprzedniego roku, ilość zasobów zmniejszyła się o 0,25 mln m3 z powodu wydobycia i strat. Wzrost zasobów wystąpił jedynie w złożu Sułów, ze względu na zatwierdzenie dodatku do dokumentacji geologicznej, opracowanego w związku z koniecznością rozliczenia zasobów po zakończeniu eksploatacji.
Zasoby geologiczne bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 54,43 mln m3, co stanowi 37,84 % zasobów bilansowych ogółem, a w złożach zagospodarowanych występuje 33,35 mln m3 (23,19 %) zasobów.
Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 18,11 mln m3, co stanowi 54,3 % udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych zmniejszyło się w stosunku do roku poprzedniego o 15 tys. m3 i wyniosło w 2014 r. 319 tys. m3 (574 tys. t). Zakończono eksploatację złoża Sułów w województwie dolnośląskim oraz wstrzymano wydobycie ze złoża Przygody w województwie mazowieckim.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2014 roku zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej zwiększyły się o 3,29 mln m3 i wyniosły 271,92 mln m3 (489,46 mln t). Wzrost ten spowodowany został przede wszystkim udokumentowaniem nowego złoża Łękno JP w województwie wielkopolskim (+4 372 tys. m3). Złoże Łękno JP figurowało dotąd w krajowym rejestrze zasobów, jako złoże kruszywa naturalnego (piasków). W dodatku nr 1 do dokumentacji geologicznej stwierdzono występowanie w granicach przedmiotowego złoża dwóch kompleksów kopalin o odmiennej charakterystyce: kruszywa naturalnego i piasków kwarcowych, w związku z czym zasoby złoża rozdzielono i obliczono w podziale na w/w kopaliny. Wzrost krajowych zasobów, związany z udokumentowaniem złoża Łękno JP, pomniejszony został głównie w wyniku eksploatacji i strat (–576 tys. m3) oraz zatwierdzenia dodatku nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża Buczek Mały-Czyżkowo (–460 tys. m3), opracowanego z powodu wydzielenia z niego złoża kruszywa naturalnego Czyżkowo III.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszące 142,87 mln m3, stanowią 52,5 % wszystkich zasobów bilansowych. W złożach zagospodarowanych występuje 43,21 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 15,9 % zasobów bilansowych wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 15,64 mln m3 i stanowią 36,2 % udokumentowanych zasobów bilansowych tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w roku 2014 wyniosło 577 tys. m3 i w stosunku do eksploatacji z roku poprzedniego wzrosło o 58 tys. m3. Wstrzymana została eksploatacja złóż: Jedlanka II (województwo lubelskie) oraz Grabowo-Kruki i Wieliszew I (oba złoża - województwo mazowieckie), natomiast ponownie uruchomiono wydobycie ze złoża Teodory II (województwo łódzkie).
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 415,75 mln m3 (co stanowi wagowo 748,35 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2014, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2013
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Do najlepszych jakościowo piasków przydatnych do wyżej wymienionej produkcji należą piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65 %), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć, co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku nadkładu do złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5 %, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90 %.
Rozpoznanie złóż omawianych piasków jest wystarczające, a rozmieszczenie dość równomierne na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią Karpaty gdzie występuje niedobór złóż piasków, a zwłaszcza odpowiednich piasków kwarcowych.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2013 r. wyniosły 144,08 mln m3 (co po przeliczeniu na tony, przy zastosowaniu współczynnika 1,8 wynosi 259,34 mln t). W stosunku do poprzedniego roku, ilość zasobów zmniejszyła się o 0,34 mln m3 z powodu wydobycia i strat.
Zasoby geologiczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 54,62 mln m3, co stanowi 37,91 % wszystkich zasobów tej kopaliny, a w złożach zagospodarowanych występuje 34,10 mln m3 (23,67 %) zasobów.
Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 18,85 mln m3, co stanowi 55,7 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych zmniejszyło się w stosunku do roku poprzedniego o 21 tys. m3 i wyniosło w 2013 roku 334 tys. m3 (601 tys. t). Rozpoczęto eksploatację złoża Przygody w woj. mazowieckim, natomiast zakończono wydobycie ze złoża Łozienica (Kliniska) w woj. zachodniopomorskim.
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2013 roku zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej zmniejszyły się o 1,86 mln m3 i wyniosły 268,63 mln m3 (483,53 mln t). Ubytek ten spowodowany został przede wszystkim skreśleniem z bilansu zasobów złóż: Godzikowice (–450 tys. t) (woj. dolnośląskie) i Wasilków-Białystok (–290,99 tys. t) (woj. podlaskie) oraz zatwierdzeniem dodatków nr 3 i 4 do dokumentacji geologicznej złoża Żytkowice (w sumie ubytek –331,28 tys. t) (woj. mazowieckie). Ponadto, zasoby zmniejszyły się w wyniku eksploatacji i strat.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszące 141,43 mln m3, stanowią 52,6 % wszystkich zasobów bilansowych. W złożach zagospodarowanych występuje 44,18 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 16,4 % zasobów wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 18,48 mln m3 i stanowią 41,8 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w roku 2013 wyniosło 519 tys. m3 i w stosunku do eksploatacji z roku poprzedniego zmalało o 212 tys. m3, czyli prawie o 30 %. Wstrzymana została eksploatacja złoża Teodory II (woj. łódzkie), z którego w roku ubiegłym wydobyto 59 tys. t. Największy spadek wydobycia (o ok. 45 tys. t) zanotowano ze złoża Wieliszew I (woj. mazowieckie) oraz Żabinko (o ok. 20 tys. t). W większości pozostałych zagospodarowanych złóż tegoroczne wydobycie również zmalało, w niektórych o ok. 10 tys. t.
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 412,71 mln m3 (co stanowi wagowo 742,88 mln t).
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2013, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2012
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Do najlepszych jakościowo piasków przydatnych do wyżej wymienionej produkcji należą piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65 %), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, określającego graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku nadkładu do złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5 %, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90 %.
Rozpoznanie złóż omawianych piasków jest wystarczające, a rozmieszczenie dość równomierne na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią Karpaty gdzie występuje niedobór złóż piasków, a zwłaszcza odpowiednich piasków kwarcowych.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe w roku 2012 wyniosły 144,42 mln m3 (co po przeliczeniu przy zastosowaniu współczynnika 1,8 wynosi 259,96 mln t). W stosunku do roku poprzedniego ilość zasobów zmniejszyła się o 1,28 mln m3. Ubytek zasobów spowodowany był przyjęciem bez zastrzeżeń dodatku nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża Brzeziny (–0,91 mln t), rozliczającego zasoby bilansowe po wydzieleniu nowego złoża Brzeziny-1. Pozostałe ubytki zasobów związane są z wydobyciem i stratami.
Zasoby geologiczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 54,94 mln m3, co stanowi 38,04 % wszystkich zasobów tej kopaliny, a w złożach zagospodarowanych występuje 34,31 mln m3 (23,76 %) zasobów.
Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 19,11 mln m3, co stanowi 55,7 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych zmniejszyło się w stosunku do roku poprzedniego o 59 tys. m3 i wyniosło w 2012 roku 355 tys. m3 (639 tys. t).
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2012 roku zasoby bilansowe piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno- piaskowej wzrosły o 0,03 mln m3 i wyniosły 270,49 mln m3 (486,88 mln t). Ubytki zasobów, wynikające z wydobycia i strat zostały zrekompensowane udokumentowaniem nowego złoża Niwiska (+740 tys. t) w województwie świętokrzyskim.
Zasoby bilansowe rozpoznane szczegółowo, wynoszące 143,30 mln m3, stanowią 53,0 % ogólnych zasobów. W złożach zagospodarowanych występuje 46,48 mln m3 zasobów bilansowych, czyli 17,2 % zasobów wszystkich złóż piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 19,18 mln m3 i stanowią 41,3 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w roku 2012 wyniosło 731 tys. m3 i w stosunku do eksploatacji z roku poprzedniego zmalało o 49 tys. m3, czyli o 6,3 %.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2012, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 414,91 mln m3 (co stanowi wagowo 746,84 mln t).
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Agnieszka Malon
2011
Do produkcji betonów komórkowych i wyrobu cegieł i kształtek wapienno-piaskowych wykorzystywane są powszechnie na terenie całego kraju odpowiednio czyste i drobnoziarniste czwartorzędowe piaski pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego oraz rzeczne i eoliczne. Do najlepszych jakościowo piasków przydatnych do wyżej wymienionej produkcji należą piaski pochodzenia wodnolodowcowego i wydmowego, charakteryzujące się dużą zawartością krzemionki, dobrą segregacją ziaren (zawartość ziaren 0,05-0,5 mm nie powinna być mniejsza niż 65 %), wysokim stopniem obtoczenia oraz małą zawartością substancji obcych.
Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2005 r. w sprawie kryteriów bilansowości złóż kopalin, złoże piasków kwarcowych powinno mieć co najmniej 2,0 m miąższości, przy stosunku nadkładu do złoża nie większym niż 0,5, zawartość pyłów nie powinna być większa niż 5 %, a minimalna zawartość ziaren kwarcu to 90 %.
Rozpoznanie złóż omawianych piasków jest wystarczające, a rozmieszczenie dość równomierne na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią Karpaty gdzie występuje niedobór złóż piasków, a zwłaszcza odpowiednich piasków kwarcowych.
Na mapie przedstawiono złoża surowców okruchowych, wśród nich piasków do produkcji cegły wapienno-piaskowej i betonów komórkowych.
Stan zasobów oraz stopień rozpoznania i zagospodarowania piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych przedstawiono w tabeli 1.
Zasoby bilansowe w roku 2011 wyniosły 145,69 mln m3 (co po przeliczeniu przy zastosowaniu współczynnika 1,8 wynosi 262,24 mln t). W stosunku do roku poprzedniego ilość zasobów zwiększyła się o 2,90 mln m3. Przyrost zasobów spowodowany był udokumentowaniem nowego złoża (Brzeziny-1) o zasobach 1,14 mln m3 w woj. lubelskim oraz wykonaniem dodatków do dokumentacji dla złóż Żelisławice w woj. świętokrzyskim (+7 tys. m3) i Niegocin II w woj. warmińsko-mazurskim (+2 159 tys. m3).
Zasoby geologiczne piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych rozpoznanych szczegółowo wynoszą 55,29 mln m3, co stanowi 38,0 % wszystkich zasobów tej kopaliny, a w złożach zagospodarowanych występuje 34,68 mln m3 (23,8 %) zasobów.
Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 19,46 mln m3, co stanowi 56,1 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w 2011 roku wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 17 tys. m3 i wyniosło 414 tys. m3 (745,2 tys. t).
Stan zasobów piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 2.
W 2011 roku zasoby piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno piaskowej zmalały o 2,47 mln m3 i wyniosły 270,46 mln m3 (486,82 mln t).
Pomimo udokumentowania nowego złoża (Żytkowice-1) w woj. mazowieckim o zasobach 147,9 tys. m3 ubytki spowodowane wydobyciem wynoszącym 780 tys. m3 i wykonaniem dodatków do dokumentacji dla pięciu złóż były większe od nowo udokumentowanych zasobów. Ubytki spowodowane ustaleniem nowych zasobów wyniosły: dla złoża Smolniki w woj. kujawsko-pomorskim –479 tys. m3, dla złoża Żdżary w woj. lubelskim –21 tys. m3, dla złoża Bibianów w woj. łódzkim –212 tys. m3, Czaplino-Barszczewo w woj. podlaskim –390 tys. m3, a dla złoża Szczypiec w woj. świętokrzyskim –766 tys. m3.
Zasoby rozpoznane szczegółowo wynoszące 143,26 mln m3 stanowią 53,0% ogólnych zasobów. W złożach zagospodarowanych występuje 47,18 mln m3 czyli 17,4% wszystkich zasobów. Zasoby przemysłowe w złożach zagospodarowanych wynoszą 21,58 mln m3 i stanowią 45,7 % udokumentowanych zasobów tych złóż.
Wydobycie piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej w roku 2011 wyniosło 780 tys. m3 i w stosunku do eksploatacji z roku poprzedniego wzrosło o 169 tys. m3, czyli o 26,8%.
Na figurze 1 pokazano zmiany wielkości zasobów i wydobycia piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych w Polsce w latach 1989-2011, a na figurze 2 te same dane dla piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej.
Łączne zasoby bilansowe piasków kwarcowych, stosowanych w przemyśle, do produkcji cegły wapienno piaskowej i betonów komórkowych, wynoszą 416,16 mln m3 (co stanowi wagowo 749,08 mln t).
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 3.
Opracowała: Alina Piotrowska
