Pierwsze próby organizacji geologii, górnictwa i hutnictwa sięgają XVIII w. Wtedy to, 10 kwietnia 1782 r., król Stanisław August Poniatowski powołał Komisję Kruszcową. Był to organ ministerialny kierowany przez biskupa Krzysztofa Szembeka i podległych mu 12 komisarzy, z których trzech było znawcami geologii. Chociaż działalność Komisji Kruszcowej zakończyła się wraz z utratą niepodległości Polski w 1795 r., to jej ogromny wpływ na świadomość społeczną, co do potrzeby zorganizowanego działania w geologii, przyczynił się do podejmowania dalszych kroków w tym kierunku, szczególnie w czasach Królestwa Polskiego z inicjatywy Stanisława Staszica.|

W 1905 r. prof. Władysław Szajnocha podjął starania o powołanie Krajowego Zakładu Geologicznego we Lwowie, który miał w Galicji prowadzić badania geologiczne, górnicze, gleboznawcze i hydrogeologiczne, a także wykonywać zalecenia władz. Jak się później okazało, inicjatywa ta miała bardzo duży wpływ na decyzję o powołaniu Państwowego Instytutu Geologicznego: wniosek nagły w tej sprawie, złożony w Sejmie RP w dniu 3 kwietnia 1919 r., został podpisany przez grupę 36 posłów z byłego zaboru austriackiego, w tym również przez Wincentego Witosa.

wniosek o utworzeniu pig