Kolejna edycja European Geosciences Union General Assembly 2019 (EGU) w urokliwym Wiedniu już za nami! W dniach 8 - 12 kwietnia 16 273 naukowców ze 113 krajów dzieliło się wiedzą, doświadczeniem i najnowszymi odkryciami z dziedziny geologii, ochrony środowiska i klimatologii. W wydarzeniu wzięli udział eksperci z Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB.
Założona w 1981 roku w Strasburgu, EUG (the European Union of Geosciences) jest obecnie jedną z największych organizacji naukowych na świecie. W 2002 roku EUG, po połączeniu się z Europejskim Towarzystwem Geofizycznym (EGS), zyskało nowy, bardziej interdyscyplinarny charakter. Tym samym ustanowiono nowe stowarzyszenie - EGU (the European Geosciences Union). Celem stowarzyszenia jest promowanie współpracy między naukowcami we wszystkich dziedzinach nauk o Ziemi i nauk planetarnych (geologii, geofizyki, geochemii, planetologii, oceanografii itp.) poprzez spotkania naukowe, sympozja, publikację czasopism oraz działania edukacyjne i informacyjne. EGU ma 22 działy naukowe, które odzwierciedlają interdyscyplinarny charakter organizacji. Jej członkami są osoby, które zajmują się zawodowo wymienionymi dziedzinami, a także studenci.
Pierwsze spotkanie naukowe EUG odbyło się w 1981 roku we Francji, kolejne w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Norwegii, Włoszech, Holandii i Szwecji. Od 2005 roku konferencje EGU odbywają się w Wiedniu w centrum konferencyjnym Austria Center Vienna.
Austria Center Vienna
Wszechstronny i bogaty program naukowy tegorocznej konferencji przedstawiony został podczas 688 sesji, 88 krótkich kursów, łączacych naukę i sztukę oraz 250 spotkań towarzyszących, których miejscem było Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu oraz ratusz miejski. W czasie wydarzenia wygłoszono ponad 5531 prezentacji ustnych oraz przedstawiono 9432 postery. Dużym zainteresowaniem cieszyły się pokazy PICO, zapewniające interakcje z publicznością - zaprezentowano ich 1287. Te krótkie, kilkuminutowe prezentacje łączą zalety referatów ustnych i plakatowych. Ze względu na wzrost zainteresowania ochroną środowiska, w tym roku odbyło się dużo sesji poświęconych tym zagadnieniom.
W konferencji wzięło udział ponad 250 naukowców z Polski, z różnych ośrodków badawczych. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB reprezentowała m.in. prof. dr hab. Janina Wiszniewska z posterem The Fe-Ti-V ore deposits - new insight from the geophysical - geological modelling of the Suwałki Anorthosite Massif (NE Poland) autorstwa Janiny Wiszniewskiej, Zdzisława Peteckiego, Olgi Rosowieckiej, Ewy Krzemińskiej, Michała Ruszkowskiego (WG UW) i Anny Grabarczyk (WG UW). Poster został zaprezentowany w czasie sesji The New Roadmap for Mineral Exploration: Challenges and Innovative approaches. Prof. Wiszniewska przedstawiła również poster The genesis of zirconium rims around Fe-Ti-V mineralization in the Suwałki Anorthosite Massif (NE Poland) autorstwa Michała Ruszkowskiego i Janiny Wiszniewskiej.
Jednocześnie prof. Janina Wiszniewska (PIG-PIB, Polska), razem z dr. Ignacio González-Álvarez (CSIRO, Australia) i oraz Mario Goncalves i Ana Patrícia Jesus (University of Lisbon, Portugalia) byli Convenorami (prowadzącymi) w czasie tej sesji.
Konferencja była dobra okazją do zaprezentowania postępu w badaniach skał krystalicznych i podłoża prekambryjskiego Platformy Wschodnioeuropejskiej, jak również badań prowadzonych na mikrosondzie jonowej SHRIMP IIe, SEM i 3D modelowań danych geofizyczno - geologicznych wgłębnych struktur magmowych w północno - wschodniej Polsce.
Prof. Janina Wiszniewska (w środku) podczas prowadzenia sesji The New Roadmap for Mineral Exploration: Challenges and Innovative approaches
Udział w konferencji wzięli również przedstawiciele Centrum Geozoagrożeń, Programu Modelowanie Procesów Geologicznych i Oddziału Karpackiego. Największą aktywność pracownicy PIG-PIB wykazali podczas paneli Tectonics & Structural Geology oraz Geodynamics, na których zaprezentowali wyniki badań opracowane w zespołach międzyinstytucjonalnych i międzynarodowych.
W ramach panelu Tectonics and Structural Geology (TS1.1) Marcin Dąbrowski z Programu Modelowanie Procesów Geologicznych był jednym z conventorów sesji pt. Quantitative structural geology: 3D characterisation, analysis and modelling, na której wspólnie z Bernhardem Grasemannem z Uniwersytetu Wiedeńskiego zaprezentował poster Numerical modeling of torn boudinage under pure shear: implications for estimating viscosity ratios and finite strain from natural examples. Marcin Dąbrowski był także współautorem dwóch prezentacji: Petrology of high pressure metapelite from the Kamieniec Metamorphic Belt (Sudetes, NE Bohemian Massif): combined Raman spectroscopy of quartz inclusions in garnet and PT pseudosections approach autorstwa (autorzy: Jacek Szczepanski, Xin Zhong, Marcin Dąbrowski, Haozheng Wang, and Marcin Goleń) i Raman thermobarometry based on quartz and zircon inclusions in garnet host: application to Holsnøy eclogite, Bergen arc, Norway (autorzy Xin Zhong, Niels Andersen, Marcin Dąbrowski, and Bjørn Jamtveit). Obie prezentacje zostały przedstawione podczas sesji GD7.1 pt. Long-term rheology, heat budget and dynamic permeability of deforming and reacting rocks: from laboratory to geological scales w ramach panelu Geodynamics.
Częścią wspomnianego panelu poświęconego tektonice i geologii strukturalnej była sesja TS9.2 pt. The Caledonian Wilson cycle, na której Jakub Bazarnik z Oddziału Karpackiego zaprezentował poster pt. The West Ny-Friesland Terrane of Svalbard – a counterpart to Northeast Greenland (współautorzy: Jarosław Majka, William C. McClelland Karolina Kośmińska, Karsten Piepjohn, Synnøve Elvevold, Justin V. Strauss).
Zagadnienia dotyczące geozagrożeń cieszą się obecnie duża popularnością, w związku z tym w ramach panelu Natural Hazards nie mogło zabraknąć osiągnięć PIG-PIB na tym polu. Na sesji NH3.6 - Prediction and forecasting of landslides Rafał Sikora z Centrum Geozoagrożeń PIG-PIB wygłosił opracowany wspólnie z Tomaszem Wojciechowskim referat pt. Landslides distribution and Landslide Susceptibility Map of Polish part of the Sudetes Mountains (NE Bohemian Massif, Poland).
W konferencji wzięła udział także dr Urszula Hara z Zakładu Geologii Regionalnej. W sesji Biogeosciences (BG2) wygłosiła referat pt. Early Cenozoic bryozoan biota as a biogenic and mineralogicxal indicatiors of the climatic changes in West Antarctica. Sesja BG2 dotyczyła m.in. zmian klimatu w oparciu o rekonstrukcję środowisk kopalnych, w ciągu ostatnich 50 mln lat. Dużo miejsca poświęcone było skutkom suszy zapisanych w zmianach różnych środowisk i siedlisk lądowych. Prezentacja dr Hary nawiązywała do wczesnego kenozoiku i wzbudziła zainteresowania wielu grup specjalistów prowadzących badania na materiałach współczesnych, pod względem zastosowanej metodologii - w myśl zasady "przeszłość jest kluczem do teraźniejszości".
Dr Hara uczestniczyła także w obradach grupy roboczej ds. zmian klimatu w Antarktyce. Wiele uwagi poświęcono zmianom klimatu w okresie plejstocenu i holocenu.
Spotkania organizowane przez European Geosciences Union są doskonałą okazją do zapoznania się z osiągnięciami w dziedzinie nauk o Ziemi oraz przedstawienia wyników własnych badań. Jest to także dobre miejsce na dyskusję, wymianę poglądów i doświadczeń oraz nawiązanie nowych kontaktów naukowych.
Prezentacja posterów
Jedną z nowych inicjatyw tegorocznej konferencji było utworzenie grupy roboczej pod nazwą Różnorodność i Równość (Diversity and Equality), której celem jest przełamanie barier dla swobodnego wyrażania swoich opinii i respektowania podglądów innych naukowców, jak również dzielenie się wartościami, z poszanowaniem integralności.
Na tegorocznym spotkaniu wiele miejsca poświęcone było wystawom, podczas których firmy prezentowały najnowsze produkty techniczne, urządzenia i oprogramowania dla badań, Cameca, Orthodrone, Scientific Drilling IODP ICDP i NASA. Wśród wystawców ważne miejsce zajmowały firmy wydawnicze, m.in. Springer, Cambridge University Press, Wiley, The Geological Society of America, Google i wiele innych.
Wiele firm skorzystało z możliwości zaprezentowania swojej oferty
Abstrakty wystąpień i posterów zaprezentowanych podczas EGU General Assembly 2019 dostępne są online pod adresem internetowym: ww.egu2019.eu/abstracts_and_programme.
Następny EGU General Assembly 2020 już za rok. Być może przyszłoroczna konferencja odbywająca się w dniach 3 - 8 maja przywita uczestników nieco lepszą pogodą.
Tekst: Janina Wiszniewska i Anna Grabarczyk, Urszula Hara, Rafał Sikora
Zdjęcia: Janina Wiszniewska i Anna Grabarczyk, Urszula Hara
Współpraca: Anita Starzycka
