W dniach 29 lipca – 2 sierpnia 2019 r. przedstawiciele Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz Litewskiej Służby Geologicznej przeprowadzili wspólne pomiary hydrometryczne prędkości przepływów w przekrojach pomiarowych, które zostały wyznaczone w wybranych rzekach i ich dopływach, znajdujących się w rejonie pogranicza polsko-litewskiego. Międzynarodowe spotkanie stanowiło kontynuację współpracy między Instytucjami, w tym m.in. realizację uzgodnień podjętych podczas polsko-litewskich warsztatów hydrogeologicznych, które zostały zorganizowane w siedzibie Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie w dniach 29 - 30 maja 2019 roku.
Termin pomiarów hydrometrycznych wyznaczono przy niskich stanach wód powierzchniowych w rzekach, po długoczasowym braku zasilania wodami pochodzącymi z opadów atmosferycznych. Pozwala to traktować wielkości odpływów wód powierzchniowych w poszczególnych zlewniach rzecznych jako równoznaczne z zasilaniem wodami podziemnymi. W pomiarach terenowych stronę polską reprezentowali: mgr Michał Galczak, mgr Tomasz Gidziński oraz mgr Rafał Janica. Ze strony litewskiej w badaniach brali udział: dr Jurga Arustienė, mgr Julija Antonenko, mgr Petras Pūtys oraz Augustinas Jankauskas.
Wyniki pomiarów hydrologicznych zostaną wykorzystane na potrzeby opracowania hydrodynamicznego modelu numerycznego, który będzie obejmował polsko-litewski obszar transgraniczny. Model numeryczny zostanie wykonany w ramach realizacji międzynarodowego projektu work package No. 4 (WP4) pt.: TRANSFLUX: Harmonization of data, monitoring and modelling in a transboundary setting”, należącego do grupy tematycznej GROUNDWATER RESOURCEs: Resources of groundwater, harmonized at Cross-Border and Pan-European Scale, programu GeoERA europejskich służb geologicznych. Funkcję kierownika projektu WP4 pełni mgr Tomasz Gidziński z PIG-PIB w Warszawie, a w realizacji projektu uczestniczą także wyżej wymienieni pracownicy PSH oraz Litewskiej Służby Geologicznej (LGT).
Pomiar prędkości przepływu wody w rzece Szeszupa (lit. Šešupė) w miejscowości Bukta (Litwa) (fot. T. Gidziński)
Biała Hańcza (lit. Baltoji Ančia) w rejonie w miejscowości Sventijanskas, Litwa (fot. M. Galczak)
Pomiar prędkości przepływu wody w rzece Marycha (lit. Seina) przy moście w miejscowości Babańce, województwo podlaskie (fot. T. Gidziński)
Prace związane z realizacją projektu WP4 GROUNDWATER RESOURCEs GeoERA Europejskich Służb Geologicznych mają na celu opracowanie hydrodynamicznego modelu numerycznego wód podziemnych, który będzie obejmował wielowarstwowy system wodonośny piętra czwartorzędowego na transgranicznym obszarze pogranicza polsko-litewskiego. Obszar modelowania postanowiono ograniczyć do części wybranych transgranicznych zlewni rzecznych.
Projekt ma dwa podstawowe cele badawcze:
- identyfikację oraz potwierdzenie kierunków przepływu wód podziemnych w obszarze transgranicznym,
- oszacowanie objętości wód podziemnych, biorących udział w przepływie przez granicę państwową pomiędzy Polską a Litwą.
Prace związane z opracowaniem transgranicznego modelu hydrodynamicznego pozwolą także na porównanie oraz ujednolicenie danych geologicznych i hydrogeologicznych. Szczegółowe cele obejmują:
- porównanie i ujednolicenie danych wejściowych oraz metod modelowania numerycznego filtracji wód podziemnych, stosowanych w Polsce i na Litwie, na potrzeby utworzenia transgranicznego modelu hydrodynamicznego,
- weryfikację, ocenę i harmonizację danych geologicznych, hydrogeologicznych oraz innych danych, wykorzystywanych na potrzeby modelowania hydrodynamicznego,
- ujednolicenie zbioru danych hydrogeologicznych oraz parametrów i warstw modelu dla wielopoziomowego systemu wodonośnego piętra czwartorzędowego,
- opracowanie modelu hydrodynamicznego dla polsko-litewskiego obszaru transgranicznego.
GeoERA (Establishing the European Geological Surveys Research Area to deliver a Geological Service for Europe) stanowi wspólny program europejskich służb geologicznych, należących do EuroGeoSurveys. Celem grupy tematów Groudwater RESOURCEs projektu GeoERA jest wskazanie potencjału dla harmonizacji informacji dotyczącej zasobów wód podziemnych w Europie, na przykładzie projektów transgranicznych, w wyniku jednolitego podejścia do charakterystyki poziomów wodonośnych. Oczekiwane wyniki w ramach projektu Groudwater RESOURCEs pozwolą na zapoznanie się z dobrymi praktykami w zakresie opracowania jednolitych danych i informacji, w celu właściwej oceny zasobów wód podziemnych oraz identyfikacji przepływów wód podziemnych, w skali transgranicznej.
Tekst: Tomasz Gidziński
 |
Resources of groundwater, harmonized at Cross-Border and Pan-European Scale |
