Do udziału w uroczystościach jubileuszowych Rosyjski Geologiczny Instytut Badaczy im. A.P. Karpińskiego (VSEGEI) zaprosił przedstawicieli współpracujących z nim międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń oraz zagranicznych instytucji naukowych.
W dniu 31 stycznia 2012 r. Rosyjski Geologiczny Instytut Badaczy im. A.P. Karpińskiego (VSEGEI) obchodził 130 rocznicę powołania Komitetu Geologicznego przez cara Aleksandra III Romanowa. Komitet Geologiczny (Geolkom) był głównym urzędem geologicznym Rosji do 1929 r., w kolejnych latach przeszedł kilka reorganizacji i zmian nazw. Jego sukcesorem i kontynuatorem prac jest obecnie VSEGEI, który wykonuje zadania i pełni obowiązki państwowej służby geologicznej Federacji Rosyjskiej.
Rocznicowy baner
Z okazji tego znaczącego jubileuszu w siedzibie VSEGEI w Petersburgu, w monumentalnym gmachu z 1914 r. na Średnim Prospekcie na Wyspie Wasilewskiej, odbyła się uroczysta sesja Rady Naukowej, poświęcona 130-leciu Geolkomu-VSEGEI i współpracy międzynarodowej w badaniach budowy geologicznej oraz zasobów surowców mineralnych w Rosji i poza jej granicami. Do udziału w uroczystościach VSEGEI zaprosił współpracujące z nim międzynarodowe organizacje i stowarzyszenia oraz zagranicznych partnerów, przede wszystkim z państw sąsiadujących z Federacją Rosyjską. Zaproszenie skierowano również do Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego. Ponieważ udział dyrektora Jerzego Nawrockiego w spotkaniu pokrzyżowała niestety nagła choroba, prezentację bieżących projektów badawczych, strategicznych kierunków działalności i współpracy międzynarodowej Instytutu przedstawiła w Petersburgu, w imieniu prof. Jerzego Nawrockiego, Ilona Śmietańska kierująca sekcją organizacji współpracy zagranicznej.
Uroczystą sesję Rady Naukowej w dniu 31 stycznia 2012 r. poprzedziły wizyty gości zagranicznych w zabytkowej bibliotece geologicznej VSEGEI oraz w muzeum z imponującą ilością zgromadzonych okazów. Odwiedzających muzeum wita przy wejściu okazała mapa geologiczna wykonana w czasach ZSRR z wielokolorowych płytek minerałów i skał. Muzeum i biblioteka zachowały w swoich wnętrzach dawną atmosferę. Ich wygląd nie uległ zapewne większym zmianom w czasie ostatnich kilkunastu czy kilkudziesięciu lat.
Czytelnia biblioteki geologicznej VSEGEI
Kolejne odwiedzane przez gości pomieszczenia przeniosły ich w świat współczesnych, wysoce zaawansowanych technologii i technik badawczych zaprezentowanych przez gospodarzy w Centrum Badań Izotopowych VSEGEI. Centrum zostało utworzone w roku 2001. Jego „serce" stanowi unikalna aparatura SIMS SHRIMP-2, mikrosonda jonowa produkcji australijskiej wykorzystywana w mikroanalizach izotopowych do celów badań geologicznych, geochronologicznych i geochemicznych. Warto tu nadmienić, że PIG-PIB nosi się również z zamiarem zakupu nowej generacji tego urządzenia.
Aparatura SHRIMP-2 w Centrum Badań Izotopowych w całej swej okazałości
Program sesji, którą zorganizowano w przestronnej, zabytkowej Wielkiej Sali Rady Naukowej VSEGEI rozpoczęło wystąpienie dyrektora naczelnego VSEGEI, dr Olega Petrova. Przybliżył on zebranym historię badań, prac i osiągnięć Komitetu Geologicznego i jego pierwszych dyrektorów, a wśród nich profesora Aleksandra Karpińskiego (1847-1936), który kierował Geolkomem w latach 1885-1903, a następnie kierował Akademią Nauk. Postać profesora Karpińskiego jest i nam szczególnie bliska ze względu na jego polskie pochodzenie, które profesor nie raz podkreślał. Komitet Geologiczny miał zresztą wielu wybitnych polskich pracowników i naukowców, wśród nich był profesor Karol Bohdanowicz, w latach 1914-1917 dyrektor Geolkomu, a następnie w latach 1938-1947 dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego. Również profesor Józef Morozewicz, organizator i pierwszy dyrektor naszego instytutu w latach 1921-1937 był związany uprzednio z Komitetem Geologicznym. Zainteresowanych historią Geolkomu i jego wybitnych naukowców odsyłam do artykułu M. Granicznego, H. Urban, S. Wołkowicza i K. Wołkowicz zatytułowanego
pdf
„Służba geologiczna Rosji - wczoraj i dziś" (410.33 kB)
, który ukazał się w Przeglądzie Geologicznym, vol. 59, nr 5 w 2011 r.
Popiersie prof. A.P. Karpińskiego w hallu głównym VSEGEI udekorowane flagami państw uczestniczących w uroczystościach jubileuszowych. Po lewej stronie, na tablicy z nazwiskami zasłużonych badaczy Geolkomu, nazwisko prof. Karola Bohdanowicza
Dyrektor Oleg Petrov skoncentrował się w swojej prezentacji na osiągnięciach Geolkomu i jego sukcesora VSEGEI w zakresie kartografii. VSEGEI jest bowiem wiodącą organizacją Federalnej Agencji ds. Surowców Mineralnych w zakresie kartografii geologicznej obszaru Federacji Rosyjskiej i jej szelfu kontynentalnego, geologii regionalnej i złożowej. Główne międzynarodowe projekty kartograficzne VSEGEI realizowane w ostatnich latach to: Atlas map geologicznych Rosji, WNP i państw sąsiednich w skali 1:2 500 000 , Atlas map geologicznych Azji Centralnej i obszarów sąsiadujących w skali 1: 2 500 000 we współpracy z Chinami, Kazachstanem, Mongolią i Płd. Koreą oraz Atlas map geologicznych koła podbiegunowego Arktyki 1:5 000,000 we współpracy z Danią, Niemcami, Kanadą, Norwegią, USA, Finlandią i Szwecją. VSEGEI aktywnie uczestniczy w pracach Komisji Mapy Geologicznej Świata (CGMW), organizacji międzynarodowej pod auspicjami UNESCO.
Uczestnicy uroczystej sesji w Wielkiej Sali Rady Naukowej VSEGEI
Drugim kierunkiem intensywnie rozwijanym we VSEGEI są poszukiwania złożowe, w tym surowców energetycznych i badania metalogeniczne, wspierane przez nowoczesne laboratoria i technologie, w tym teledetekcyjne, geofizyczne i geochemiczne. Dorobek w zakresie prac kartograficznych i badań złożowych VSEGEI jest imponujący. Kolejni prelegenci - przewodniczący CGMW Philippe Rossi, wiceprezes Chińskiej Akademii Nauk Dong Shuwen, prezes KIGAM - Koreańskiego Instytutu Nauk Geologicznych i Surowców Mineralnych Hyo Sook Lee oraz dyrektor centrum CERCAMS w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie prof. Reimar Seltmann - przedstawili między innymi długoterminowe projekty kartograficzne, złożowe, badania głębokich struktur geologicznych, przede wszystkim obszaru azjatyckiego, w których uczestniczył m.in. VSEGEI.
W sesji wziął również udział sekretarz generalny organizacji europejskich służb geologicznych EuroGeoSurveys (EGS) Luca Demicheli, który mówił na temat wybranych projektów międzynarodowych realizowanych przez służby geologiczne EGS oraz przedstawił podstawowe wyzwania stojące obecnie przed EGS w dziedzinie nauk geologicznych.
W prezentacji PIG-PIB nie zabrakło również akcentów związanych ze współpracą z Rosją w minionej dekadzie. Współpraca ta koncentrowała się na geologii południowego obszaru Morza Bałtyckiego i jego stref brzegowych w aspekcie zmian klimatu, korelacjach stratygraficznych i paleogeografii północno-wschodniej Polski i obwodu kaliningradzkiego z uwzględnieniem występowania złóż bursztynu, jak też na geologii syneklizy Bałtyckiej i perspektywach dotyczących jej ropo- i gazonośności.
Uroczystości rocznicowe i sesję w VSEGEI zakończyły liczne wystąpienia dyrektorów i przedstawicieli rosyjskich instytucji, uczelni i firm współpracujących z VSEGEI. Było wiele wspomnień ze wspólnych prac terenowych wykonywanych w często niełatwych warunkach klimatycznych i organizacyjnych w minionych latach. Na sali można było zauważyć niemałą reprezentację zasłużonych seniorów udekorowanych licznymi medalami. Wszak na sukcesy VSEGEI złożyły się prace i badania wielu pokoleń rosyjskich geologów. Przemiany polityczne w ostatnim dwudziestoleciu nadały współpracy pomiędzy rosyjską służbą geologiczną a służbami innych europejskich państw, w tym Polski, nowe szanse i stworzyły nowe możliwości. Liczymy, że będzie ona rozwijana ku obopólnym korzyściom.
Ilona Śmietańska
